Label dosisadvies Kinderformularium

HIV: On-label
Neonatale profylaxe:
Prematuren: Off-label
A terme neonaten: On-label
 

Toon SmPC tekst

Eigenschappen

Farmacokinetiek

Bij kinderen vanaf 5-6 maanden is het farmacokinetisch profiel van zidovudine gelijk aan dat bij volwassenen.

Na intraveneuze toediening zijn de volgende gemiddelde parameters gevonden:
t½: 1,5 uur
Cl: 30,9 ml/min/kg

Bij neonaten jonger dan 14 dagen is de glucuronidering verminderd. Dit heeft tot gevolg dat de biologische beschikbaarheid groter is, de halfwaardetijd langer en de klaring verminderd. Na 14 dagen lijkt de farmacokinetiek gelijk aan die van volwassenen.

Doseringen

Behandeling HIV infectie

Oraal Zwangerschapsduur Zwangerschapsduur < 30 weken [5] Postnatale leeftijd 0-4 weken: 4 mg/kg/dag in 2 doses Postnatale leeftijd 4-8 à 10 weken: 6 mg/kg/dag in 2 doses Postnatale leeftijd > 8 à 10 weken: 24 mg/kg/dag in 2 doses Zwangerschapsduur Zwangerschapsduur 30 weken tot 35 weken [5] Postnatale leeftijd 0-2 weken: 4 mg/kg/dag in 2 doses Postnatale leeftijd 2-6 à 8 weken: 6 mg/kg/dag in 2 doses Postnatale leeftijd > 6 à 8 weken: 24 mg/kg/dag in 2 doses Zwangerschapsduur Zwangerschapsduur ≥ 35 weken [5] Postnatale leeftijd 0-4 weken: 8 mg/kg/dag in 2 doses Postnatale leeftijd > 4 weken: 24 mg/kg/dag in 2 doses ≥ 1 maand en 4 tot 9 kg [5] 24 mg/kg/dag in 2 doses. ≥ 1 maand en 9 tot 30 kg [5] 18 mg/kg/dag in 2 doses. ≥ 1 maand en ≥ 30 kg [5] 600 mg/dag in 2 doses. Intraveneus Zwangerschapsduur < 30 weken [5] Postnatale leeftijd 0-4 weken: 3 mg/kg/dag in 2 doses Postnatale leeftijd 4-8 à 10 weken: 4,5 mg/kg/dag in 2 doses Postnatale leeftijd > 8 à 10 weken: 18 mg/kg/dag in 2 doses Zwangerschapsduur 30 weken tot 35 weken [5] Postnatale leeftijd 0-2 weken: 3 mg/kg/dag in 2 doses Postnatale leeftijd 2-6 à 8 weken: 4,5 mg/kg/dag in 2 doses Postnatale leeftijd > 6 à 8 weken: 18 mg/kg/dag in 2 doses Zwangerschapsduur ≥ 35 weken [5] Postnatale leeftijd 0-4 weken: 6 mg/kg/dag in 2 doses Postnatale leeftijd > 4 weken: 18 mg/kg/dag in 2 doses

Neonatale profylaxe bij HIV positieve moeder

Oraal Zwangerschapsduur < 30 weken [6] Postnatale leeftijd 0-4 weken: 4 mg/kg/dag in 2 doses Postnatale leeftijd 4- 8 à 10 weken: 6 mg/kg/dag in 2 doses Behandelduur: Laag transmissie risico: 4 weken Hoog transmissierisico: 6 weken. Bij bevestigde HIV infectie: levenlange behandeling, continueer behandeling met dosis indicatie HIV.  Bij neonaten met een hoog risico op perinatale HIV transmissie: In combinatie met lamivudine plus nevirapine of raltegravir Zwangerschapsduur 30 weken tot 35 weken [6] Postnatale leeftijd 0-2 weken: 4 mg/kg/dag in 2 doses Postnatale leeftijd: 2 - 6 a 8 weken: 6 mg/kg/dag in 2 doses Behandelduur: Laag transmissie risico: 4 weken Hoog transmissierisico: 6 weken. Bij bevestigde HIV infectie: levenslang, behandeling voortzetten met dosis voor indicatie HIV.  Bij neonaten met een hoog risico op perinatale HIV transmissie: In combinatie met lamivudine plus nevirapine or raltegravir Zwangerschapsduur ≥ 35 weken [6] Postnatale leeftijd 0-4 weken: 8 mg/kg/dag in 2 doses. Behandelduur: Laag transmissie risico: 4 weken Hoog transmissierisico: 6 weken. Bij bevestigde HIV infectie: levenslang, behandeling voortzetten met dosis voor indicatie HIV.  Bij neonaten met een hoog risico op perinatale HIV transmissie: In combinatie met lamivudine  plus raltegravir of nevirapine : Intraveneus Zwangerschapsduur < 30 weken [6] Postnatale leeftijd 0-4 weken: 3 mg/kg/dag in 2 doses Postnatale leeftijd 4 - 8 a 10 weken: 4,5 mg/kg/dag in 2 doses Behandelduur: Laag transmissie risico: 4 weken Hoog transmissierisico: 6 weken. Bij bevestigde HIV infectie: levenslang, behandeling voortzetten met dosis voor indicatie HIV.  Indien orale toediening niet mogelijk is Zwangerschapsduur 30 weken tot 35 weken [6] Postnatale leeftijd 0-2 weken: 3 mg/kg/dag in 2 doses Postnatale leeftijd 2- 6 a 8 weken: 4,5 mg/kg/dag in 2 doses Behandelduur: Laag transmissie risico: 4 weken Hoog transmissierisico: 6 weken. Bij bevestigde HIV infectie: levenslang, behandeling voortzetten met dosis voor indicatie HIV.      Indien orale toediening niet mogelijk is Zwangerschapsduur ≥ 35 weken [6] Postnatale leeftijd 0-4 weken: 6 mg/kg/dag in 2 doses. Behandelduur: Laag transmissie risico: 4 weken Hoog transmissierisico: 6 weken. Bij bevestigde HIV infectie: levenslang, behandeling voortzetten met dosis voor indicatie HIV.    Indien orale toediening niet mogelijk is

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

Aanpassingen als volgt:

GFR 50-80 ml/min/1.73 m2

Aanpassing niet nodig

GFR 30-50 ml/min/1.73 m2

Aanpassing niet nodig

GFR 10-30 ml/min/1.73 m2

Aanpassing niet nodig

GFR < 10 ml/min/1.73 m2

Een algemeen advies kan niet worden gegeven.

• ANTIMICROBIELE MIDDELEN VOOR SYSTEMISCH GEBRUIK
• ANTIVIRALE MIDDELEN VOOR SYSTEMISCH GEBRUIK

DIRECT WERKENDE ANTIVIRALE MIDDELEN

NUCLEOSIDEN EN NUCLEOTIDEN (EXCL. REVERSE-TRANSCR-REMMERS)
	Aciclovir (oraal en intraveneus) Zovirax	J05AB01
	Aciclovir (oraal en intraveneus) Zovirax	J05AB01
	Aciclovir (oraal en intraveneus) Zovirax	J05AB01
	Cidofovir	J05AB12
	Ganciclovir Cymevene	J05AB06
	Valaciclovir Zelitrex	J05AB11
	Valganciclovir Valcyte	J05AB14

FOSFONZUURDERIVATEN
	Foscarnet Foscavir	J05AD01

PROTEASEREMMERS
	Atazanavir Reyataz	J05AE08
	Darunavir Prezista	J05AE10
	Fosamprenavir Telzir	J05AE07
	Indinavir Crixivan	J05AE02
	Ritonavir Norvir	J05AE03
	Saquinavir Invirase	J05AE01

NUCLEOSIDE EN NUCLEOTIDE REVERSE-TRANSCRIPTASEREMMERS
	Abacavir Ziagen	J05AF06
	Emtricitabine Emtriva	J05AF09
	Entecavir Baraclude	J05AF10
	Lamivudine Epivir 3TC, Zeffix	J05AF05
	Tenofovir disoproxil (als fumaraat) Viread	J05AF07

NIET-NUCLEOSIDE REVERSE-TRANSCRIPTASEREMMERS
	Doravirine Pifeltro	J05AG06
	Efavirenz Stocrin	J05AG03
	Etravirine Intelence	J05AG04
	Nevirapine Viramune	J05AG01
	Rilpivirine Edurant	J05AG05

NEURAMINIDASEREMMERS
	Oseltamivir Tamiflu	J05AH02
	Zanamivir Relenza, Dectoza	J05AH01

ANTIVIRALE MIDDELEN VOOR HIVINFECTIE, COMBINATIEPREPARATEN
	Abacavir + lamivudine Kivexa	J05AR02
	Dolutegravir + abacavir + lamivudine Triumeq	J05AR13
	Emtricitabine+tenofoviralafenamide+elvitegravir+cobicistat Genvoya	J05AR18
	Emtricitabine + tenofoviralafenamide + rilpivirine Odefsey	J05AR19
	Emtricitabine + tenofovirdisoproxil Truvada	J05AR03
	Emtricitabine+tenofovirdisoproxil+elvitegravir+cobicistat Stribild	J05AR09
	Lopinavir+ritonavir Kaletra	J05AR10

OVERIGE ANTIVIRALE MIDDELEN
	Dolutegravir Tivicay	J05AX12
	Enfuvirtide Fuzeon	J05AX07
	Maraviroc Celsentri	J05AX09
	Raltegravir Isentress	J05AX08
	Tecovirimat	J05AX24

ANTIVIRALE MIDDELEN VOOR BEHANDELING VAN HCV-INFECTIES
	Elbasvir + grazoprevir Zepatier	J05AP54
	Glecaprevir + Pibrentasvir Maviret	J05AP57
	Ledipasvir +Sofosbuvir Harvoni	J05AP51
	Ribavirine Copegus, Rebetol	J05AP01
	Sofosbuvir Sovaldi	J05AP08
	Sofosbuvir + Velpatasvir Epclusa	J05AP55

Bijwerkingen algemeen

Zeer vaak (> 10%): hoofdpijn. Misselijkheid.

Vaak (1-10%): duizeligheid. Braken, buikpijn, diarree. Spierpijn, malaise. Anemie, leukopenie, neutropenie. Stijging van leverenzym- en bilirubinewaarden.

Soms (0,1-1%): dyspneu. Flatulentie. Myopathie. Koorts, gegeneraliseerde pijn, asthenie. Huiduitslag, jeuk. Trombocytopenie, pancytopenie (met beenmerghypoplasie).

Zelden (0,01-0,1%): hoesten. Cardiomyopathie. Convulsies, slapeloosheid, slaperigheid, paresthesie, verlies van geestelijke scherpte. Angst, depressie. Aantasting van de smaak, pigmentatie van de mucosa in de mond, dyspepsie. Anorexie. Leverstoornissen zoals ernstige hepatomegalie met steatose. Pancreatitis. Verandering mictiepatroon. Urticaria, transpireren, nagel- en huidpigmentatie. Gynaecomastie. Koude rillingen, pijn op de borst, griepachtig syndroom. Aplasie van de rode bloedcellen. Lactaatacidose (zonder aanwezigheid van hypoxemie, en soms met fatale afloop) geassocieerd met ernstige hepatomegalie en leversteatose, pancreatitis en nierfalen zijn in zeldzame gevallen gemeld. Vroege symptomen van lactaatacidose omvatten misselijkheid, braken, buikpijn, malaise, verlies van eetlust, gewichtsverlies, respiratoire (snelle en/of zware ademhaling) en/of neurologische symptomen.

Zeer zelden (< 0,01%): aplastische anemie.

Verder is gemeld: toename van gewicht en serumglucose- en -lipidenspiegels. Lipoatrofie, het meest duidelijk in het gezicht, op de ledematen en de billen.

Antiretrovirale combinatietherapie (cART) is in verband gebracht met gewichtstoename en metabole stoornissen, zoals hypertriglyceridemie, hypercholesterolemie, insulineresistentie, hyperglykemie, het nieuw ontstaan van of verergering van bestaande diabetes mellitus, en het immuunreconstitutie-inflammatoir-syndroom (IRIS) met bv. reactivering van herpesinfecties of auto-immuunziekten, zoals de ziekte van Graves, auto-immuunhepatitis, polymyositis of het Guillain-Barré-syndroom. Ook osteonecrose kan voorkomen, vooral bij gevorderde HIV-infectie of langdurige blootstelling aan combinatietherapie.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

• Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
• Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt

Meld hier

Contraindicaties bij kinderen

• Pasgeborene met hyperbilirubinemie die behandeling anders dan lichttherapie behoeft;
• Pasgeborene met verhoogde transaminasewaarden van meer dan vijfmaal de bovengrens van de normaalwaarden.

Contra-indicatie algemeen

• neutrofielenaantal < 0,75 × 109/l of een Hb-gehalte < 4,65 mmol/l (7,5 g/dl)

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Indien mogelijk voor de voeding toedienen. In geval van substantieel braken (dwz zeggen niet een enkel mondje:
<15 minuten na inname: volledige nieuwe dosis geven als pasgeborene rustig is
15-30 minuten na inname: geef halve dosis
>30 minuten na inname: Geen nieuwe dosis geven, meeste medicatie is opgenomen.

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen

Hematologische bijwerkingen treden vaker op bij een slechte beenmergstatus bij aanvang van de behandeling, zoals bij een gevorderd stadium van de HIV-ziekte en bij hoge doseringen (1200–1500 mg/dag). Het verdient aanbeveling bij HIV-ziekte in een gevorderd stadium gedurende de eerste 3 maanden van behandeling ten minste elke twee weken het bloedbeeld te controleren en vervolgens ten minste eenmaal per maand. Bij patiënten in een vroeg stadium van de ziekte volstaat in het algemeen, afhankelijk van de conditie, een bloedonderzoek eens per 1–3 maanden. Bij i.v.-toediening van zidovudine elke week het bloedbeeld controleren. Bij optreden van ernstige anemie (gewoonlijk niet voor 6 weken van behandeling) of beenmergsuppressie de dosering aanpassen: bij daling van het Hb-gehalte tot 4,7–5,6 mmol/l of aantal neutrofielen tot 0,75–1,0 × 109/l: de dagelijkse dosering verlagen totdat er tekenen zijn van herstel van het beenmerg. Als alternatief kan het herstel bevorderd worden door een korte (2–4 weken) onderbreking van de therapie. Herstel treedt gewoonlijk op binnen twee weken, hierna de behandeling hervatten met een lagere dosering. Een bloedtransfusie kan echter nodig zijn.

Immuunreconstitutie-inflammatoir-syndroom (IRIS) is gemeld, vooral bij ernstige immuundeficiëntie bij aanvang van de behandeling. Wees hierbij voorzichtig, in verband met meer kans op ontstekingsreacties op latent aanwezige opportunistische infecties, met ernstige klinische ziektebeelden tot gevolg, zoals CMV-retinitis, focale en/of gegeneraliseerde mycobacteriële infecties of een Pneumocystis jiroveci-pneumonie. In dit kader kunnen ook auto-immuunziekten optreden door immuunreactivering, zoals de ziekte van Graves, auto-immuunhepatitis, polymyositis en het Guillain-Barré-syndroom. De tijd tot optreden van deze ziekten is variabel, echter vaak pas vele maanden na aanvang van de behandeling.

Leveraandoeningen: Bij bestaande leverfunctiestoornis, de leverfunctie regelmatig controleren; bij bewezen verslechtering de behandeling tijdelijk óf definitief staken. Vanwege grote variaties in de blootstelling aan zidovudine bij leverfunctiestoornissen wordt het gebruik ontraden bij een matig ernstige tot ernstige leverfunctiestoornis (Child-Pughscore 7–15). Bij toepassing van antiretrovirale combinatietherapie bij patiënten met chronische hepatitis B of C is er meer kans op ernstige, potentieel fatale leverbijwerkingen. Bij een hepatitis C co-infectie wordt gelijktijdig gebruik van ribavirine en zidovudine ontraden, vanwege meer kans op anemie.

Bij gebruik van zidovudine kan lactaatacidose optreden, gewoonlijk geassocieerd met ernstige hepatomegalie en hepatische steatose. Lactaatacidose treedt over het algemeen enkele maanden na de start van de behandeling op en kan geassocieerd zijn met pancreatitis, leverfalen of nierfalen. De behandeling met zidovudine onderbreken bij symptomen van hyperlactatemie, metabole/lactaatacidose, progressieve hepatomegalie of snel toenemende aminotransferasespiegels. Wees extra voorzichtig bij (met name obese vrouwen) met hepatomegalie, hepatitis of andere risicofactoren voor leverziekte en hepatische steatose (incl. gebruik van bepaalde geneesmiddelen en alcohol).

Bij gebruik van zidovudine is aangetoond dat lipoatrofie kan optreden op basis van mitochondriale toxiciteit, dit veroorzaakt een verlies van subcutaan vet, het meest zichtbaar in het gelaat, op de ledematen en billen (vaak irreversibel). Bij symptomen van lipoatrofie, overgaan op een andere behandeling.

Gewicht, serumlipiden en bloedglucosespiegels kunnen toenemen tijdens de behandeling met cART.

Wees bedacht op de mogelijkheid van osteonecrose bij het optreden van pijnlijke en/of het stijf worden van gewrichten.

Interacties

Relevant:
Afname zidovudine: mycofenolzuur en tipranavir kunnen het effect verkleinen.

Toename zidovudine: de toxiciteit kan toenemen door atovaquon, fluconazol, methadon, probenecide, ribavirine en valproïnezuur.

Bij combinatie met ganciclovir is het risico op neutropenie verhoogd; vervang zidovudine. Bij combinatie met valganciclovir moet worden gelet op de toxiciteit.

Overig effect: bij combinatie met stavudine wordt de fosforylering van stavudine verminderd (beide gebruiken thymidinekinase voor de intracellulaire fosforylering). Gebleken is dat de combinatie zidovudine + stavudine klinisch minder goede resultaten geeft dan behandeling met alleen stavudine; de combinatie is gecontraïndiceerd.

Niet relevant: de Cmax en AUC kunnen worden verlaagd door bepaalde oncolytica (bleomycine, cyclofosfamide, doxorubicine, epirubicine, etoposide, teniposide, vinblastine, vincristine, vinorelbine). Verder kan er in theorie een additief effect van beenmergdepressie zijn.

Niet beoordeeld:
Afname zidovudine: rifampicine verlaagt de biologische beschikbaarheid. De fabrikant ontraadt de combinatie.

Overig effect: de toxiciteit kan toenemen door stoffen die myelosuppressief zijn, zoals co-trimoxazol, dapson, flucytosine, foscarnet, systemisch toegediend pentamidine en pyrimethamine.

Combinatie met aciclovir werkt in vitro synergistisch. In zeldzame gevallen zijn meer bijwerkingen waargenomen (zoals ernstige lethargie).

De fenytoïneplasmaconcentratie kan stijgen of dalen.

Referenties

1. ZorgInstituut Nederland, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen), Geraadpleegd 14 dec 2021
2. Informatorium Medicamentorum, (Interacties), Geraadpleegd 4 september 2017
3. NVK- Pediatrisch HIV overleg Nederland (PHON), Update landelijk HIV expositie protocol neonaten, inclusief follow-up pasgeborene en kind, www.nvk.nl, 05/03/2013
4. GlaxoSmithKline BV, SPC Retrovir ( RVG 15118), www.cbg-meb.nl, Geraadpleegd 26 mei 2011, http://db.cbg-meb.nl/IB-teksten/h15118.pdf
5. Panel on Antiretroviral Therapy and Medical Management of Children Living with HIV, Guidelines for the Use of Antiretroviral Agents in Pediatric HIV Infection - Zidovudine, Rev 7 april 2021, https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/pediatric-arv/zidovudine?view=full
6. Panel on Antiretroviral Therapy and Medical Management of Children Living with HIV, Antiretroviral Management of Newborns with Perinatal HIV Exposure or HIV Infection - Zidovudine , www.clinicalinfo.hiv.gov, Rev 30 Dec 2020, https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/pediatric-arv/antiretroviral-management-newborns-perinatal-hiv-exposure-or-hiv-infection

Wijzigingen

• 14 december 2021 11:58: De doseeradviezen voor HIV therapie zijn gecontroleerd aan de hand van de HIV richtlijnen. Dit heeft geleid tot een aanpassing van het doseeradvies voor perinatale profylaxe
• 04 oktober 2016 12:54: Voor premature babies waarbij orale toepassing niet mogelijk is, is een intraveneus doseeradvies toegevoegd op basis van de Guidelines for the Use of Antiretroviral Agents in Pediatric HIV Infection
• 04 oktober 2016 12:45: Op basis van de Guidelines for the Use of Antiretroviral Agents in Pediatric HIV Infection zijn nieuwe doseeradviezen toegevoegd voor premature neonaten en zijn de doseeradviezen voor oudere kinderen aangepast

Therapeutic Drug Monitoring

Overdosering