Doseringen
Nierfunctiestoornissen

Produkten, hulpstoffen, toediening en tekorten
Bijwerkingen
Contraindicaties
Waarschuwingen en voorzorgen

Interacties
Eigenschappen (PD/PK)

Registratiestatus
Middelen uit dezelfde ATC groep
Referenties
Versiebeheer

Propofol

Stofnaam
Propofol
Merknaam
Diprivan, Propofol Lipuro
ATC code
N01AX10

Eigenschappen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Propofol (2,6-di-isopropylfenol) is een kortwerkend i.v.-anestheticum. Versterkt waarschijnlijk de remmende werking van GABA op de signaaloverdracht. Heeft ook een anti-emetisch effect. Propofol verlaagt de cerebrale doorbloeding, intracraniële druk en het cerebrale metabolisme. Werkingsduur: inslapen binnen 1 minuut; duur van de anesthesie is 5-10 min tot ca. 1 uur (afhankelijk van dosering en comedicatie).

Farmacokinetiek bij kinderen

Propofol is voor 98% gebonden aan plasma-eiwitten. Propofol is wijdverspreid en wordt snel uit het lichaam geklaard. De klaring vindt plaats via metabole processen, voornamelijk in de lever, en is daar afhankelijk van de bloedstroom om inactieve conjugaten van propofol en zijn metaboliet quinol te vormen, die worden uitgescheiden in de urine [SmPC Propol Lipuro].

Na een enkelvoudige dosis van 3 mg/kg intraveneus toegediend, was de klaring van propofol per kg lichaamsgewicht als volgt afhankelijk van de leeftijd: De gemiddelde klaring was bij neonaten < 1 maand (n=25) (20 mL/kg/min) significant lager vergeleken met oudere kinderen (n=36, leeftijd tussen 4 maanden - 7 jaar). Bovendien was de interindividuele variabiliteit significant bij pasgeborenen (3,7-78 mL/kg/min). Bij oudere kinderen was de gemiddelde propofol klaring na een enkele bolus injectie van 3 mg/kg 37,5 ml/min/kg (4-24 maanden) (n=8), 38,7 ml/min/kg (11-43 maanden) (n=6), 48 ml/min/kg (1-3 jaar) (n=12), 28,2 ml/min/kg (4-7 jaar) (n=10) vergeleken met 23,6 ml/min/kg bij volwassenen (n=6) [SmPC Propol Lipuro].

Bij (premature) neonaten zijn na een IV bolus van 3 mg/kg de volgende mediane (range) farmacokinetische parameters gevonden (Allegaert, de Hoon et al. 2007, Allegaert, Peeters, et al. 2007):

  Allegaert, de Hoon et al 2007 (n=9) Allegaert, Peeters et al. 2007 (n=25)
Cl (ml/min/kg) 13,6 (3,7-78,2) 19,6
Vd (l/kg) 3,7 (1,33-7,96) 5,56

Bij oudere kinderen (4 maanden tot 12 jaar) zijn de volgende gemiddelde farmacokinetische parameters gevonden (Murat et al. 1996, Raoof et al. 1995, Saint-Maurice et al. 1989):

t½ (min) 100-141
Cl (ml/min/kg) 30,6-49
Vd (l/kg) 2,4-10,9

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Label dosisadvies Kinderformularium

Algemene anesthesie
(Premature) neonaten: off-label
> 1 mnd: on-label

 Procedurele sedatie
< 3 jaar: Off-label
> 3 jaar: On-label

Sedatie op de IC
On-label

Toon SmPC tekst Toon SmPC tekst

SmPC tekst

Algemene anesthesie:
Inductie algemene anesthesie:
> 1 mnd: 2,5 mg/kg. Bij jongeren kinderen (< 3 jaar) kunnen hogere doseringen (2,5 - 4 mg/kg) nodig zijn. 
Bij kinderen met een verhoogd risico (ASA III en IV) wordt een lagere dosering aanbevolen.
Onderhoud anesthesie: > 1 mnd: 9-15 mg/kg/uur continu infuus. Bij jongere kinderen (< 3 jaar) kunnen hogere doseringen nodig zijn

Procedurele sedatie: 
> 3 jaar: inductie 1-2 mg/kg; titreren op geleide van effect onderhoud: 1,5-9 mg/kg/uur

Sedatie op de IC: Niet geregistreerd voor kinderen.

 

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Inj.emulsie 10 mg/ml; 20 mg/ml


Overige info toediening/beschikbaarheid

Informatie over geneesmiddeltekorten

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Doseringen

Anesthesie, algemeen
  • Intraveneus
    • Premature neonaten Zwangerschapsduur < 37 weken
      [11] [12] [13] [15] [16] [17] [20] [21] [22] [23]
      • Postnatale leeftijd 0 tot 10 dagen:   Inleiding van de anesthesie: 0,5 - 1 mg/kg/dosis bolus. Langzaam titreren (herhalen van dosering) op basis van klinische respons totdat klinische tekenen duiden op het begin van anesthesie
        Postnatale leeftijd 10 tot 28 dagen: Inleiding van de anesthesie: 1-2 mg/kg/dosis bolus, langzaam titreren (herhalen van dosering) op basis van klinische respons totdat klinische tekenen duiden op het begin van anesthesie.

    • a terme neonaat
      [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [20] [21] [22] [23]
      • Inleiding van de anaesthesie:  1 - 3 mg/kg/dosis, bolus.
      • Langzaam titreren (herhalen van dosering) op basis van klinische respons totdat klinische tekenen duiden op het begin van anesthesie

    • 1 maand tot 18 jaar
      [7]
      • Startdosering: Inleiding van de anesthesie:  2,5 - 4 mg/kg/dosis, bolus.
      • Onderhoudsdosering: 9 - 15 mg/kg/uur, continu infuus. Dosis onderhoud afhankelijk van de anesthesie.
        • Gebruik gedurende langere tijd (>6 uur)wordt afgeraden.
        • langzaam titreren op basis van klinische respons totdat klinische tekenen duiden op het begin van anesthesie
        • Jongere kinderen (1 maand - 3 jaar) kunnen hogere doseringen nodig hebben. 
Sedatie van beademde patienten op de IC
Procedurele sedatie, alleen of in combinatie met locale of regionale anesthesie
  • Intraveneus
    • 1 maand tot 18 jaar
      [7]
      • Startdosering: 1 - 2 mg/kg/dosis, bolus.
      • Onderhoudsdosering: 1,5 - 9 mg/kg/uur, continu infuus.
      • Een extra bolus tot 1 mg/kg kan worden gegeven als diepere sedation nodig is.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

GFR ≥10 ml/min/1.73m2: aanpassing van de dosering is niet nodig.

GFR <10 ml/min/1.73m2: een algemeen advies kan niet worden gegeven.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Bijwerkingen bij kinderen

Bij gebruik als kalmerend middel bij kinderen jonger dan 16 jaar zijn ernstige bijwerkingen gemeld zoals metabole acidose, hyperlipidemie, rabdomyolyse en hartfalen, soms met fatale afloop. Deze bijwerkingen kunnen samen voorkomen in de context van het ''propofol infusie syndroom''.

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Zeer vaak (> 10%): lokale pijn bij inductie.

Vaak (1-10%): hypotensie, bradycardie (geïsoleerde meldingen van progressie tot asystolie zijn beschreven). Tijdelijke apneu, hoesten en hikken tijdens inductie. Tijdens het ontwaken: hoofdpijn, misselijkheid en braken.

Soms (0,1-1%): trombose, flebitis. Tachycardie tijdens inductie.

Zelden (0,01-0,1%): epileptiforme bewegingen, incl. convulsies en opisthotonus (kan voorkomen tijdens de inductie, anesthesie én tijdens het ontwaken).

Zeer zelden (< 0,01%): anafylaxie (mogelijk met angio-oedeem, bronchospasme, erytheem, hypotensie). Postoperatieve bewusteloosheid. Longoedeem. Pancreatitis. Postoperatieve koorts. Seksuele ontlading. Verkleuring van de urine (meestal groen, na langdurige toediening). Na accidentele extravasculaire toediening: lokale pijn, zwelling, weefselnecrose (na extravasculaire toediening).

Verder zijn gemeld: hartaritmie, hartfalen, Brugada-syndroom-type ECG. Ademhalingsdepressie (dosisafhankelijk). Euforische stemming, seksuele ontremming, priapisme, verslaving, misbruik. Onwillekeurige bewegingen. Hepatomegalie. Rabdomyolyse. Nierfalen. Metabole acidose, hyperkaliëmie, hyperlipidemie.

Combinaties van enkele bijwerkingen kunnen gezamenlijk voorkomen in het kader van het 'propofol-infusiesyndroom', vooral bij ernstig zieke patiënten die vaak meerdere risicofactoren hebben voor het ontwikkelen van deze bijwerkingen. Als onderdeel hiervan worden gezien: aritmieën, het Brugada-type ECG, hartfalen, rabdomyolyse, nierfalen, hepatomegalie, metabole acidose, hyperkaliëmie en hyperlipidemie. Risicofactoren hierbij zijn: verminderde zuurstoftoevoer naar de weefsels, sepsis, ernstige neurologische schade en het gebruik van een propofoldosering > 4 mg/kg/uur langer dan 48 uur.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

  • Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
  • Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt
Meld hier

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Contraindicaties bij kinderen

De productinformatie van propofol vermeldt overgevoeligheid voor soja en pinda als contra-indicatie. Uit de literatuur blijkt dat allergische reacties op propofol zeldzaam zijn, dat de hoeveelheden voedseleiwitten in een propofolproduct verwaarloosbaar zijn en dat een voorgeschiedenis van voedselallergie geen voorspeller is van propofolallergie [Sommerfield 2019; Murphy 2011; Bagley 2021; Wiskin 2015; Gelberg 2019].

Contra-indicatie algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Overgevoeligheid en Brugada-syndroom, vanwege een verhoogd risico op hartritmestoornissen.

 

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Cave tensiedaling bij snel inspuiten. Pijnlijk bij toedienen: eventueel lidocaine toevoegen. Propofol lipuro is minder pijnlijk bij inspuiten dan propofol. 

Propofol is een lipide formulering. Dit kan hyperlipidemie veroorzaken. Kinderen hebben een groter risico op 'fat overload'-syndroom (let in het bijzonder op bij een ketogeen dieet). Controleer plasmalipidenspiegels.

Cave propofol infusie syndroom.

Wees terughoudend bij kinderen met (verdenking op) mitochondriale aandoeningen, ernstige cachexie en hemodynamisch instabiele patiënten.

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Misbruik en afhankelijkheid van propofol zijn gemeld. Toepassing van propofol zonder de borging van een gezekerde luchtweg kan leiden tot fatale respiratoire complicaties.

Wees voorzichtig bij cardiale, respiratoire, renale of hepatische stoornissen, en bij hypovolemie of verzwakking. Houd bij ernstig overgewicht rekening met ongewenste hemodynamische bijwerkingen.

Niet toepassen voor de algehele anesthesie bij kinderen < 1 maand; neonaten hebben een aanzienlijk verminderde klaring met een grote interindividuele variatie, hierdoor kan relatieve overdosering optreden met ernstige cardiovasculaire depressie.

Target controlled infusion (TCI) wordt afgeraden bij kinderen < 2 jaar wegens onvoldoende gegevens.

Weeg herhaald of langer durend (≥ 3 uur) gebruik bij kinderen < 3 jaar zorgvuldig af; in onderzoek is neurotoxiciteit gemeld.

Bij toediening aan epilepsie-patiënten is er kanstoename op convulsies; met vertraging kunnen epileptiforme bewegingen optreden. De vertraging kan variëren van enkele uren tot dagen. Ook bij niet-epileptische patiënten kunnen epilepsie-aanvallen voorkomen.

Postoperatieve bewusteloosheid komt voor, eventueel in combinatie met een verhoogde spiertonus.

Bij sedatie voor intensive care zorg zijn risicofactoren voor metabole aandoeningen en orgaanfalen:

  • verminderde zuurstoftoevoer naar de weefsels;
  • ernstige neurologische schade en/of sepsis;
  • hoge doseringen van: vasoconstrictoren, steroïden, inotrope middelen en/of propofol (> 4 mg/kg/uur gedurende > 48 uur).

Speciale aandacht is vereist bij patiënten met een hoge intracraniale druk en een lage gemiddelde arteriële druk; de intracerebrale perfusiedruk kan afnemen.

Patiënten met mitochondriale aandoeningen kunnen gevoelig zijn voor verergering van hun aandoening bij het ondergaan van anesthesie, ingrepen en intensivecare-zorg. Vroege vormen van verergering van mitochondriale ziekte en het propofol-infusiesyndroom kunnen op elkaar lijken. Behoud normothermie en zorg voor voldoende koolhydraten en hydratie.

Dagelijkse bezigheden zoals autorijden kunnen enige tijd nadelig beïnvloed worden.

Hulpstoffen

  • Bij een verlaagd albuminegehalte (bv. door gestoorde lever- of nierfunctie) kan hemolyse optreden door lysolecithine, een ontledingsproduct van de emulgator ei-lecithine.
  • Houd rekening met de lipiden in de propofol-emulsie als de patiënt tegelijkertijd i.v.-lipiden krijgt toegediend (bv. als onderdeel van totaal parenterale voeding).
  • Controleer de plasmalipidenspiegels bij patiënten met meer kans op het 'fat overload'-syndroom (bv. bij kinderen).

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

Niet relevant: het risico op ernstige hartritmestoornissen is verhoogd bij combinatie met andere middelen waarbij ernstige hartritmestoornissen zoals torsade de pointes zijn gemeld. Propofol wordt in de praktijk gebruikt in een bewaakte setting. 

Niet beoordeeld: bij combinatie met lokale anesthetica, inhalatie-anesthetica, opioïden, benzodiazepineagonisten, geneesmiddelen voor premedicatie en spierrelaxantia is verlenging en versterking van de anesthesie, versterking van de ademhalingsdepressie en versterking van de circulatoire depressie mogelijk. Bij combinatie met lokale anesthetica kan een lagere dosering nodig zijn.
De sedatieve werking van alcohol en andere centraal-depressieve stoffen kan worden versterkt.
Fentanyl kan de plasmaconcentratie van propofol tijdelijk verhogen en versterkt de mate van apneu.
Bradycardie en hartstilstand kunnen voorkomen bij combinatie met suxamethonium en neostigmine.
Valproïnezuur kan de behoefte aan propofol voor algehele anesthesie verlagen.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

GEHALOGENEERDE KOOLWATERSTOFFEN

Desfluraan

Suprane
N01AB07

Isofluraan

Sedaconda
N01AB06

Sevofluraan

Sevorane
N01AB08
BARBITURATEN

Thiopental

Pentothal
N01AF03
OPIOIDE ANAESTHETICA

Alfentanil

Rapifen
N01AH02
N01AH01

Remifentanil

Ultiva
N01AH06

Sufentanil

Sufenta, Dzuveo
N01AH03
OVERIGE ALGEMENE ANAESTHETICA

Esketamine

Ketanest S
N01AX14

Etomidaat

Etomidaat lipuro
N01AX07
N01AX11

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Referenties

  1. Dekker, J. et al., Sedation during Minimal Invasive Surfactant Therapy in Preterm Infants, Neonatology, 2016, 109(4), 308-13
  2. Descamps, C. S. et al, Propofol for sedation during less invasive surfactant administration in preterm infants., Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed, 2017, 102(5), F465
  3. Ghanta, S., et al , Propofol compared with the morphine, atropine, and suxamethonium regimen as induction agents for neonatal endotracheal intubation: a randomized, controlled trial, Pediatrics, 2007, 119(6), e1248-55
  4. Murat, I. et al, Pharmacokinetics of propofol after a single dose in children aged 1-3 years with minor burns. Comparison of three data analysis approaches., Anesthesiology, 1996, A84(3), 526-32
  5. Nauta, M. et al, Propofol as an induction agent for endotracheal intubation can cause significant arterial hypotension in preterm infants, Paediatr Anaesth, 2011, 21(6), 711-2
  6. Papoff, P. et al, Effectiveness and safety of propofol in newborn infants., Pediatrics, 2008, 121(2), 448; author reply 448-9
  7. Penido, M. G. et al, Propofol versus midazolam for intubating preterm neonates: a randomized controlled trial., J Perinatol, 2011, 31(5), 356-60
  8. Simons, S. H. et al, Clinical evaluation of propofol as sedative for endotracheal intubation in neonates., Acta Paediatr , 2013, 102(11), e487-92
  9. Smits, A. et al, Propofol Dose-Finding to Reach Optimal Effect for (Semi-)Elective Intubation in Neonates., J Pediatr., 2016, 179, 54-60 e9
  10. Welzing, L. et al, Propofol as an induction agent for endotracheal intubation can cause significant arterial hypotension in preterm neonates, Paediatr Anaesth, 2010, 20(7), 605-11
  11. Dekker, J. et al, Sedation during minimal invasive surfactant therapy: a randomised controlled trial., Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed, 2019, 104(4), F378-F383
  12. AstraZeneca BV, SmPC Diprivan (RVG 11549) 08-06-2023, www.geneesmiddeleninformatiebank.nl
  13. Bray RJ., Propofol infusion syndrome in children., Paediatr Anaesth, 1998, 8(6), 491-9
  14. Hatch DJ, Propofol infusion syndrome in children, Lancet, 1999, 353:, 1117-8
  15. Wolf A, et al, Impaired fatty acid oxidation in propofol infusion syndrome, The Lancet, 2001, 357, 606-607
  16. Wolf A et al, Propofol infusion in children: when does an anesthetic tool become an intensive care liability?, Pediatric anesthesia, 2004, 14, 435-438
  17. Vasile B et al, The pathophysiology of propofol infusion syndrome: a simple name for a complex syndrome, Intensive Care Med, 2003, 29, 1417-1425
  18. B. Braun Melsungen AG, SPC Propofol Lipuro 10 mg/ml (RVG 24720) 09-01-2019, www.geneesmiddeleninformatiebank.nl
  19. Werkgroep Neonatale Farmacologie NVK sectie Neonatologie, Expert opinie, 13 november 2018
  20. Allegaert, K., de Hoon, J. et al, Maturational pharmacokinetics of single intravenous bolus of propofol., Paediatr Anaesth, 2007, 17(11), 1028-34
  21. Allegaert, K., Peeters M. et al, Inter-individual variability in propofol pharmacokinetics in preterm and term neonates., Br J Anaesth, 2007, 99(6), 864-70
  22. Raoof, A. A.et al, Propofol pharmacokinetics in children with biliary atresia., Br J Anaesth, 1995, 74(1), 46-9
  23. Saint-Maurice, C. et al, Pharmacokinetics of propofol in young children after a single dose, Br J Anaesth, 1989, 63(6), 667-70
  24. Sommerfield DL, et al, Propofol use in children with allergies to egg, peanut, soybean or other legumes., Anaesthesia, 2019, 74(10), 1252-1259
  25. Murphy A, et al., Allergic reactions to propofol in egg-allergic children., Anesth Analg, 2011, 113(1), 140-4
  26. Bagley L, et al, Food allergy history and reaction to propofol administration in a large pediatric population., Paediatr Anaesth, 2021, 31(5), 570-577
  27. Wiskin AE, et al., Propofol anaesthesia is safe in children with food allergy undergoing endoscopy. , Br J Anaesth., 2015, 115(1), 145-6.
  28. Gelberg J, et al, Safety of propofol use in patients allergic to soy or peanut: A retrospective observational cohort study., Eur J Anaesthesiol., 2019, 36(4), 311-312
  29. ZorgInstituut Nederland, (Eigenschappen,Bijwerkingen, Contra-indicaties, Waarschuwingen en voorzorgen, Interacties), Geraadpleegd 15 feb 2024
  30. Informatorium Medicamentorum, (Interacties, nierfunctiestoornissen), Geraadpleegd 15 feb 2024

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Wijzigingen

  • 25 juni 2024 13:20: De dosering voor sedatie op de IC bij kinderen ouder dan 16 jaar bevatte een fout (0,3-0,4 mg/kg ipv 0,3-4 mg/kg) Dit is gecorrigeerd.
  • 03 mei 2024 17:45: De wetenschappelijke literatuur ten aanzien van de soja en pinda allergie bij propofol is beoordeeld. Dit heeft geleid tot de verwijdering van de contra-indicatie. Verder is de dosering bij anesthesie bij kinderen > 1 maand aangepast op basis van de SmPC en zijn de indicaties sedatie en procedurele sedatie toegevoegd op basis van de SmPC
  • 03 februari 2023 15:33: Ondergrens dosering voor algemene anesthesie aangepat obv SmPC (was 3, nu 9 mg/kg/uur)
  • 10 maart 2021 13:09: Informatie over gebruik op de IC verwijderd: langdurig gebruik (van hoge doses) wordt in verband gebracht met het propofol-infusiesyndroom
  • 13 oktober 2020 10:49: De beschikbare wetenschappelijk literatuur over de toepassing van propofol bij neonaten is beoordeeld. Dit heeft geleid tot de toevoeging van doseeradviezen voor (premature) neonaten, de toevoeging van PK data
  • 13 oktober 2020 10:49: Doseeraanbeveling voor neonaten toegevoegd op basis van expert opinie van Werkgroep Neonatale farmacologie
  • 18 mei 2015 13:47: Kinetische gegevens bij kinderen zijn toegevoegd op basis van de SmPC Diprivan

Wijzigingen