Cefalexine

Stofnaam
Cefalexine
Merknaam
Keforal
ATC code
J01DB01
Doseringen
Nierfunctiestoornissen

Produkten, hulpstoffen, toediening en tekorten
Bijwerkingen
Contraindicaties
Waarschuwingen en voorzorgen

Interacties

Voor ouders op Apotheek.nl
Eigenschappen (PD/PK)

Registratiestatus
Middelen uit dezelfde ATC groep
Referenties
Versiebeheer

Eigenschappen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Semi-synthetisch bactericide breedspectrum antibioticum uit de groep van cefalosporinen (van de 1e generatie). Cefalexine bindt zich aan penicilline bindende eiwitten (PBP's) in de celwand van bacteriën, waardoor de synthese van peptidoglycaan wordt geremd. Dit resulteert in celdood. Mechanismen die kunnen leiden tot resistentie van bacteriën voor cefalexine omvatten o.a.: veranderingen in de aangrijpingspunten (PBP's), veranderde toegang tot het aangrijpingspunt en enzymatische afbraak door β–lactamasen; cefalexine is gevoelig voor β-lactamasen. Er bestaat kruisresistentie tussen cefalosporinen en penicillinen.

Doorgaans gevoelig zijn:

  • Gram-positief: stafylokokken (meticilline-gevoelig), Streptococcus pneumoniae (penicilline-gevoelig) en β-hemolytische streptokokken;
  • Gram-negatief: Escherichia coli, Haemophilus influenzae, Klebsiella pneumoniae en Proteus mirabilis;
  • Een verworven resistentie kan een probleem zijn bij: Moraxella catarrhalis.

Resistent zijn:

  • Gram-positief: stafylokokken (meticilline-resistent) en Streptococcus pneumoniae (penicilline-resistent);
  • Gram-negatief: Enterobacter spp., Morganella morganii, Proteus vulgaris en Pseudomonas aeruginos;
  • Gram-negatieve micro-organismen die induceerbare chromosoom-gebonden β-lactamasen bevatten, zoals Enterobacter spp., Serratia spp., Citrobacter spp. en Providentia spp. moeten als resistent voor cefalexine worden beschouwd, ondanks (eventuele) in vitro gevoeligheid.

Farmacokinetiek bij kinderen

De volgende farmacokinetische parameters zijn gevonden (Simon et al. 1970, Autmizguine et al. 2013):

Leeftijd t ½ (h) t max (h) Cl/F (L/h/kg) V/F (L/kg) Plasmaconcentratie na eenmalige dosis van 25 mg/kg (µg/ml)
Premature neonaat PNA 1 week tot 4 weken
3,7 ± 0,4 4,0     30,0 ± 3,4
A terme neonaat PNA 1 tot 3 weken
 3,4 ± 0,2 2,0     20,4 ± 2,1
A terme neonaat PNA 3 weken tot 1 jaar 1,5 ± 0,2 1,5     28,0 ± 4,3
2 tot 7 jaar
 1,3 ± 0,1 2,0 0,27 0,36 35,9 ± 8,5
7 tot 12 jaar
 1,1 ± 0,1 1,5 0,29 0,44 46,0 ± 13,0

 

Label dosisadvies Kinderformularium

≥12 jaar: on-label <12 jaar: off-label

Toon SmPC tekst Toon SmPC tekst

SmPC tekst

Infecties van luchtwegen, urino-genitaal stelsel, huid en weke delen:
≥12 jaar: 25-50 mg/kg/dag in 4 doses, bij ernstige infecties tot 100 mg/kg/dag

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Tablet (als 1-water) 500 mg

Overige info toediening/beschikbaarheid

Informatie over geneesmiddeltekorten

Doseringen

Infecties van luchtwegen, urogenitaal stelsel, huid en weke delen
  • Oraal
    • a terme neonaat
      [4]
      • 50 mg/kg/dag in 4 doses.
    • 1 maand tot 12 jaar
      [4]
      • 25 - 50 mg/kg/dag in 2 - 4 doses. Max: 100mg/kg/dag, maar niet hoger dan 4 g/dag.

      • Bij ernstige infecties kan de dosering tot maximum verhoogd worden.

    • ≥ 12 jaar
      [1] [4]
      • 25 - 50 mg/kg/dag in 2 - 4 doses. Max: 100mg/kg/dag, maar niet hoger dan 6 g/dag.

      • Bij ernstige infecties kan de dosering tot maximum verhoogd worden.

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

Aanpassingen als volgt:

GFR 50-80 ml/min/1.73 m2
Aanpassing is niet nodig
GFR 30-50 ml/min/1.73 m2
100 % van normale keerdosis en interval tussen twee doseringen: 12 uur
GFR 10-30 ml/min/1.73 m2
100 % van normale keerdosis en interval tussen twee doseringen: 12 uur
GFR < 10 ml/min/1.73 m2
100 % van normale keerdosis en interval tussen twee doseringen: 24 uur
Klinische gevolgen

Bij verminderde nierfunctie is de halfwaardetijd van cefalexine verlengd. Hierdoor is het risico op bijwerkingen verhoogd.

Klinische gevolgen:
nefrotoxische verschijnselen (nierfunctiestoornis, tubulusnecrose, interstitiele nefritis) komen vooral voor bij hoge doseringen, bij reeds bestaande nierfunctiestoornis en bij gelijktijdige behandeling met andere nefrotoxische stoffen.

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Zeer vaak (> 10%): diarree.

Soms (0,1–1%): dyspepsie, buikpijn. Duizeligheid, hoofdpijn, vermoeidheid, koorts. Huiduitslag, urticaria, angio-oedeem. Candidiasis. Neutropenie, trombocytopenie, eosinofilie.

Zelden (0,01–0,1%): misselijkheid, braken, pseudomembraneuze colitis. Cholestatische icterus, (voorbijgaande) hepatitis. Artritis, gewrichtspijn. Anale en genitale jeuk, vaginale candidiasis, vaginitis, leukorroe. Erythema multiforme, Stevens-Johnsonsyndroom (SJS), toxische epidermale necrolyse (TEN). (Reversibele) interstitiële nefritis. Agitatie, verwardheid, hallucinaties. Agranulocytose, hemolytische anemie.

Zeer zelden (< 0,01%): anafylactische reactie.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

  • Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
  • Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt
Meld hier

Contra-indicatie algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

  • Overgevoeligheid voor cefalosporinen.

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Kruisovergevoeligheid én kruisresistentie tussen cefalosporinen onderling en penicillinen komt voor; wees voorzichtig bij overgevoeligheid voor penicillinen of carbapenems. Bij overgevoeligheidsreacties de toediening staken.

Controleer de nierfunctie bij ernstig zieke patiënten die maximale doses krijgen toegediend. Tevens ook bij langdurig gebruik. Bij een verminderde nierfunctie de dosering aanpassen. Bij langdurig gebruik ook het bloedbeeld en de leverfunctie controleren. Bij ernstige, aanhoudende diarree de diagnose pseudomembraneuze colitis overwegen.

Door gebruik van cefalosporinen kan de Coombs-test fout-positief worden evenals glucosebepalingen in de urine met koperbevattende reagentia (Benedict-suikerreactie of Fehling-reagens e.d.).

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

Interacties cefalosporines

Relevant:
Het effect van VKA's kan worden versterkt, waarschijnlijk door een verhoogde afbraak van stollingsfactoren gedurende de koortsperiode. Het zogenaamde ´hypoprotrombinemische´ cefamandol remt waarschijnlijk de productie van vitamine K-afhankelijke stollingsfactoren.

Geen interactie:
In de literatuur is onvoldoende onderbouwing voor interactie met orale anticonceptiva, tetracyclines of met TNF-α-antagonisten.

Niet beoordeeld:
Het risico op nefrotoxische verschijnselen wordt verhoogd door combinatie met andere potentieel nefrotoxische middelen, zoals aminoglycosiden, polymyxines en furosemide.

Combinatie met probenecide kan leiden tot een verhoogde plasmaconcentratie van de cefalosporines die in voldoende mate renaal via tubulaire secretie worden geëlimineerd (cefaclor, cefalexine, cefazoline, cefamandol, ceftibuten, cefuroxim, cefotaxim). De interactie met probenecide berust op remming van de tubulaire secretie van het antibioticum.

De werking kan worden geantagoneerd door chlooramfenicol en macroliden.

Interacties antibacteriele middelen algemeen

Relevant:
Het effect van VKA's kan worden versterkt. Het versterkte effect van de VKA kan het gevolg zijn van het effect van de infectie en/of koorts zelf, en soms ook van een interactie van bepaalde antibiotica met VKA’s. Door eliminatie van bacteriële darmflora kan de productie van vitamine K worden verminderd. Ook is er een verhoogde afbraak van stollingsfactoren gedurende een koortsperiode. Daarnaast remmen sommige antibiotica het metabolisme van de VKA. De interactie is niet relevant bij gebruik van het antibioticum gedurende maximaal 1 dag.

Geen interactie:
In de literatuur is onvoldoende onderbouwing voor interactie met orale anticonceptiva (dit geldt niet voor de enzyminducerende antibiotica rifabutine en rifampicine) of met TNF-α-antagonisten.

OVERIGE BETALACTAM-ANTIBIOTICA

Deze pagina geeft een overzicht van geneesmiddelen uit dezelfde ATC groep. Let op: Dit betekent niet per definitie dat deze middelen onderling uitwisselbaar zijn.

CEFALOSPORINES VAN DE EERSTE GENERATIE

Cefazoline

Kefzol
J01DB04
CEFALOSPORINES VAN DE TWEEDE GENERATIE

Cefaclor

Ceclor
J01DC04
J01DC02
CEFALOSPORINES VAN DE DERDE GENERATIE
J01DD01
J01DD02
J01DD52

Ceftibuten

Cedax
J01DD14

Ceftriaxon

Rocephin
J01DD04
CEFALOSPORINES VAN DE VIERDE GENERATIE
J01DE01
MONOBACTAM-ANTIBIOTICA

Aztreonam

Cayston
J01DF01
CARBAPENEM-ANTIBIOTICA

Ertapenem

Invanze
J01DH03
J01DH51

Meropenem

Meronem
J01DH02
OVERIGE CEFALOSPORINES EN PENEMS

Ceftaroline

Zinforo
J01DI02

Referenties

  1. Eurocept BV, SPC Keforal (RVG 06325), www.cbg-meb.nl, Geraadpleegd 07 januari 2011, http://db.cbg-meb.nl/IB-teksten/h06325.pdf
  2. Simon, C, et al., Zur Pharmakokinetik von Cephalexin bei Erwachsenen und Kindern, Deut Med Wochenschr, 1970, 95(42), 2103-8
  3. Autmizguine, J, et al., Pharmacokinetics and pharmacodynamics of oral cephalexin in children with osteoarticular infections, Pediatr Infect Dis J., 2013, 32(12), 1340-4
  4. Sandoz, SmPC Ospexin 250 mg/5 ml Gran. f. orale Susp. (16132), https://www.univadis.at/, 05/2018
  5. NKFK Werkgroep nierfunctiestoornissen, Extrapolatie van KNMP risico analyse "Verminderde nierfunctie" voor volwassenen naar kinderen, 20 Dec 2021
  6. ZorgInstituut Nederland, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, CI, bijwerkingen, waarschuwingen en voorzorgen), Geraadpleegd 4-12-2021
  7. Informatorium Medicamentorum, Interacties, Geraadpleegd 1-4-2022

Wijzigingen

  • 23 januari 2020 14:41: Leeftijdsondergrens van 1 maand naar 12 jaar verzet, conform SPC

Therapeutic Drug Monitoring


Overdosering