Pyrimethamine

Stofnaam
Pyrimethamine
Merknaam
Daraprim
ATC code
P01BD01
Doseringen
Nierfunctiestoornissen

Produkten, hulpstoffen, toediening en tekorten
Bijwerkingen
Contraindicaties
Waarschuwingen en voorzorgen

Interacties
Eigenschappen (PD/PK)

Registratiestatus
Middelen uit dezelfde ATC groep
Referenties
Versiebeheer

Eigenschappen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Pyrimethamine is een dihydrofoliumzuurreductaseremmer, waarvan de affiniteit voor het protozoaire enzym veel groter is dan voor het menselijke.

In combinatie met een sulfonamide treedt synergisme op in de remming van de aanmaak van dihydrofoliumzuur uit para-aminobenzoëzuur. Dit leidt tot een blokkade in het foliumzuurmetabolisme van Plasmodium falciparum en Toxoplasma gondii die, in tegenstelling tot de mens, niet in staat zijn reeds gevormd foliumzuur te gebruiken.

Bij de behandeling van toxoplasmose worden alleen de tachyzoïeten gedood; de bradyzoïeten in de weefselcysten blijven vitaal maar zijn in rust en kunnen op een later tijdstip bij verminderde weerstand weer actief worden.

Farmacokinetiek bij kinderen

Geen informatie

Label dosisadvies Kinderformularium

Toxoplasmose: On-label

Toon SmPC tekst Toon SmPC tekst

SmPC tekst

Malaria:
<4jr: 12,5 mg daraprim en 250 mg sulfonamide
4-6jr: 25 mg daraprim en 500 mg sulfonamide
7-9jr: 37,5 mg daraprim en 750 mg sulfonamide
10-14jr: 50 mg daraprim en 1000 mg sulfonamide
>14jr: 75 mg daraprim met 1500 mg sulfonamide.
Toxoplasmose:
> 6 jr: initiële dosis 50 mg/dag,  gevolgd door 25 mg/dag in combinatie met sulfadiazine 150 mg/kg/dag (max 4 g) in 4 doses
2-6 jr: initiële dosis 2 mg/kg/dag (max 50 mg), gevolgd door 1 mg/kg/dag (max 25 mg), in combinatie met sulfadiazine 150 mg/kg/dag (max 2 g) in 4 doses
10 mnd-2 jr: 1 mg/kg/dag, in combinatie met sulfadiazine 150 mg/kg/dag (max 1,5 g) in 4 doses
 

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Tablet 25 mg

Overige info toediening/beschikbaarheid

Informatie over geneesmiddeltekorten

Doseringen

Toxoplasmose, congenitaal
  • Oraal
    • a terme neonaat
      [2] [4]
      • Startdosering: Op dag 1 en 2: 2 mg/kg/dag in 2 doses.
      • Onderhoudsdosering: Dag 3 en dan gedurende 6 maanden: 1 mg/kg/dag in 1 dosis Daarna 1 mg/kg/dag 3 x per week gedurende het eerste levensjaar.

      • In combinatie met sulfadiazine en folinezuur

    • 1 maand tot 1 jaar
      [2] [4]
      • Startdosering: Op dag 1 en 2: 2 mg/kg/dag in 2 doses.
      • Onderhoudsdosering: Dag 3 en dan gedurende 6 maanden : 1 mg/kg/dag in 1 dosis Daarna1 mg/kg/dag 3x per week tot de leeftijd van 1 jaar..

      • In combinatie met sulfadiazine en folinezuur
Toxoplasmose, postnataal
  • Oraal
    • 3 jaar tot 6 jaar
      [2] [4]
      • Startdosering: Dag 1: 2 mg/kg/dag in 1 dosis. Max: 50 mg/dag.
      • Onderhoudsdosering: 1 mg/kg/dag in 1 dosis. Max: 25 mg/dag.

      • In combinatie met sulfadiazine en folinezuur

    • 3 maanden tot 10 maanden
      [4]
      • 6,25 mg/dag in 1 dosis
    • 10 maanden tot 3 jaar
      [4]
      • 1 mg/kg/dag in 1 dosis. Max: 25 mg/dag.
    • 6 jaar tot 18 jaar
      [2] [4]
      • Startdosering: Day 1: 50 - 100 mg/dag in 1 dosis
      • Onderhoudsdosering: 25 - 50 mg/dag in 1 dosis

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

Er zijn geen gegevens bekend over doseeraanpassing bij nierfunctiestoornissen.

Bijwerkingen bij kinderen

Neutropenie [Lipka 2011], hyperfenylalaninemie [SmPC].

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Zeer vaak (> 10%): hoofdpijn. Misselijkheid, braken, diarree. Huiduitslag. Anemie.

Vaak (1-10%): leukopenie, trombocytopenie. Duizeligheid.

Soms (0,1-1%): abnormale huidpigmentatie. Koorts.

Zeer zelden (< 0,01%): buccale ulceratie, koliek. Dermatitis. Pancytopenie. Pneumonie met cellulaire en eosinofiele pulmonale infiltratie. Convulsies (indicatie toxoplasmose).

De kans op bloedbeeldafwijkingen is groter indien géén folinezuursuppletie met folinezuur (zie ook rubrieken Interacties en Waarschuwingen en voorzorgen) wordt gegeven bij langdurig gebruik (bij de indicatie toxoplasmose).

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

  • Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
  • Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt
Meld hier

Contra-indicatie algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Omdat pyrimethamine in combinatie met een sulfonamide wordt toegepast, tevens met de hiervoor geldende contra-indicaties rekening houden.

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Pyrimethamine dient met voorzichtigheid gebruikt te worden bij nierziekten [SmPC].

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Wees voorzichtig bij lever- of nierziekten en bij folaattekort door ziekte of ondervoeding. Herhaald gebruik bij ernstige nierfunctiestoornissen, aantoonbare leverparenchymbeschadiging en bloeddyscrasie wordt ontraden.

Convulsies: Wees voorzichtig bij toxoplasmosebehandeling van patiënten met een voorgeschiedenis van convulsies; vermijd hoge oplaaddoses.

Beenmergdepressie: Bij dagelijkse toediening is bij 25–50 % van de patiënten een verlaagde hematopoëse waargenomen. Geef folinezuur (calciumzout, systemisch) om de kans op beenmergdepressie te verminderen. Gedurende de therapie en tot twee weken na staken ervan wekelijks volledige bloedtellingen uitvoeren. Bij patiënten bij wie het immuunsysteem onderdrukt wordt tweemaal per week bloedtellingen uitvoeren.

Geef bij tekenen van een folaattekort, folinezuur (calciumzout, systemisch) (ook wel calciumfolinaat), omdat foliumzuur een folaattekort niet corrigeert vanwege de remming van dihydrofoliumzuurreductase door pyrimethamine.

Kristalurie: In verband met het gebruik van een sulfonamide zorg dragen voor voldoende vloeistofinname ter vermijding van kristalurie.

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

Pyrimethamine remt MATE1 en MATE2-K. 

Relevant:
Toename pyrimethamine: de concentratie stijgt door cobicistat en ritonavir.

Niet relevant:
Pyrimethamine verhoogt de concentratie van: metformine.

Niet beoordeeld:
Bij combinatie met andere foliumzuurantagonisten kan het folaatmetabolisme verder worden onderdrukt.

Bij combinatie van trimethoprim/sulfonamide en pyrimethamine (meer dan 25 mg per week) kan megaloblastaire anemie optreden.

Het kan de myelosuppressieve werking van zidovudine en van oncolytica, bijvoorbeeld van methotrexaat, versterken.

Het kan door verdringing uit de eiwitbinding de werking van onder andere kinine en VKA's versterken.

De absorptie kan verlaagd zijn door antacida.

Bij combinatie met lorazepam kan hepatotoxiciteit optreden.

Bij combinatie met methotrexaat bij kinderen met leukemie van het centraal zenuwstelsel kunnen convulsies optreden.

MALARIAMIDDELEN

Deze pagina geeft een overzicht van geneesmiddelen uit dezelfde ATC groep. Let op: Dit betekent niet per definitie dat deze middelen onderling uitwisselbaar zijn.

AMINOCHINOLINES

Chloroquine

A-CQ100
P01BA01

Hydroxychloroquine

Plaquenil
P01BA02
BIGUANIDEN

Atovaquon+proguanil

Malarone, Malarone junior
P01BB51

Proguanil

Paludrine
P01BB01
METHANOLCHINOLINEN

Kinine

AQS 200
P01BC01

Mefloquine

Lariam
P01BC02
ARTEMISININE EN AFGELEIDE VERBINDINGEN, ENKELVOUDIG

Artesunaat

Malacef
P01BE03
ARTEMISININE EN AFGELEIDE VERBINDINGEN, COMBINATIEPREP.
P01BF01
P01BF05

Referenties

  1. Hartwig NC, et al, Vademecum pediatrische antimicrobiële therapie, 2005
  2. Bausch Health Ireland Limited , SmPC Daraprim (RVG 00254) 31-08-2020, www.geneesmiddeleninformatiebank.nl
  3. Lipka B et al., Monitoring of plasma concentration of pyrimethamine (PYR) in infants with congenital Toxoplasma gondii infection--own observations., Wiad Parazytol., 2011, 57(2), 87-92
  4. GlaxoSmithKline GmbH & Co. KG, SmPC Daraprim (6101907.00.00), 07/2020
  5. Informatorium Medicamentorum, Interacties, Geraadpleegd 30-1-2025
  6. ZorgInstituut Nederland, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen), Geraadpleegd 30-1-2025

Wijzigingen

  • 30 januari 2015 16:22: De literatuur over de toepassing van pyrimethamine bij kinderen is opnieuw beoordeeld. Dit heeft niet geleid in wijzgingen in het doseeradvies.

Therapeutic Drug Monitoring


Overdosering