Eigenschappen

Farmacokinetiek

De volgende kinetische parameters zijn gevonden bij 6 HIV-geïnfecteerde kinderen (0,8-3,4 jaar) die tevens ritonavir en lopinavir gebruikten (Siberry 2013):

Dosis	3x/week 5mg, 6 doses
Cmax	0,39 µg/ml
Tmax	3 uur
t½	16 uur

Label dosisadvies Kinderformularium

Off-label

Toon SmPC tekst Toon SmPC tekst

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Overige info toediening/beschikbaarheid

Informatie over geneesmiddeltekorten

Doseringen

Behandeling Mycobacterium avium-complex (MAC) infecties en tuberculose bij HIV-infectie of -blootstelling

Oraal 1 maand tot 18 jaar [8] Er is weinig literatuur beschikbaar over het gebruik van rifabutine bij de behandeling van MAC-infecties en tbc. Een Amerikaanse richtlijn geeft het volgende advies: 10 - 20 mg/kg/dag in 1 dosis. Max: 300 mg/dag. In combinatie met proteaseremmers en NNRTI's dosis aanpassen, cave interacties. Behandeling door of na overleg met een kinderarts-infectioloog die ervaring heeft met gebruik van rifabutine voor deze indicatie.

Profylaxe Mycobacterium avium-complex (MAC) infecties bij HIV-infectie of -blootstelling

Oraal 1 maand tot 18 jaar [8] Er is weinig literatuur beschikbaar over het gebruik van rifabutine als profylaxe voor MAC-infecties. Een Amerikaanse richtlijn geeft het volgende advies: 5 mg/kg/dag in 1 dosis. Max: 300 mg/dag. In combinatie met proteaseremmers en NNRTI's dosis aanpassen, cave interacties. Behandeling door of na overleg met een kinderarts-infectioloog die ervaring heeft met gebruik van rifabutine voor deze indicatie.

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

Aanpassingen als volgt:

GFR 50-80 ml/min/1.73 m2

Aanpassing is niet nodig

GFR 30-50 ml/min/1.73 m2

Aanpassing is niet nodig

GFR 10-30 ml/min/1.73 m2

50 % van normale keerdosis en interval tussen twee doseringen: 24 uur

GFR < 10 ml/min/1.73 m2

Een algemeen advies kan niet worden gegeven.

Bijwerkingen bij kinderen

Afzettingen in de cornea, uveïtis, verkleuring van urine, sputum, huid en traanvocht. Misselijkheid, braken, diarree, stijging leverenzymen, leukopenie, neutropenie en trombocytopenie.

Bijwerkingen algemeen

Zeer vaak (> 10%): leukopenie. Huidverkleuring.

Vaak (1-10%): misselijkheid. Anemie. Huiduitslag. Spierpijn Koorts.

Soms (0,1-1%): overgevoeligheid, bronchospasme. Braken. Uveïtis, afzettingen op de cornea (klein, bijna doorzichtig en asymptomatisch). Gewrichtspijn. Geelzucht, stijging van leverenzymwaarden. Agranulocytose, lymfopenie, granulocytopenie, neutropenie, trombocytopenie, eosinofilie.

Verder zijn gemeld: hoofdpijn. Diarree, dyspepsie, flatulentie. Dysgeusie. Myositis. Verkleuring van urine, sputum en traanvocht. Bij andere rifamycinen is colitis door Clostridioides difficile gemeld, mogelijk kan dit ook bij gebruik van rifabutine optreden.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

• Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
• Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt

Meld hier

Contra-indicatie algemeen

• geelzucht;
• overgevoeligheid voor rifamycinen.

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Rifabutine dient als onderdeel van een combinatiebehandeling toegediend te worden. Het verdient aanbeveling de witte bloedcellen, de bloedplaatjes en de leverenzymen regelmatig te controleren tijdens de behandeling.

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen

In geval van resistentie-ontwikkeling van M. tuberculosis voor rifabutine, rekening houden met een mogelijke (snel ontwikkelende) kruisresistentie voor rifampicine.

Controleer tijdens de behandeling regelmatig de aantallen leukocyten, trombocyten en de leverenzymen. Bij blijvende significante afwijkingen overwegen de behandeling tijdelijk te staken.

Bij optreden van uveïtis is verwijzing naar een oogarts aangewezen. Het risico van het optreden is verhoogd bij gelijktijdig gebruik van bepaalde andere geneesmiddelen.

Urine, zweet, speeksel, traanvocht, sputum en moedermelk kunnen oranje-rood verkleuren. Kleding en contactlenzen (m.n. zachte) kunnen blijvend oranje-rood verkleuren.

Over het gebruik bij kinderen zijn weinig gegevens bekend.

Interacties

Rifabutine induceert CYP3A4 en is substraat voor CYP3A4.

Relevant:
Afname rifabutine: bij combinatie met efavirenz moet de rifabutinedosis worden verhoogd (zie D.).

Toename rifabutine: de concentratie stijgt door krachtige CYP3A4-remmers, fluconazol en HIV-proteaseremmers, met als mogelijk gevolg uveïtis. Bovendien kan de concentratie van de CYP3A4-remmer dalen, met uitzondering van fluconazol. De rifabutinedosis moet worden verlaagd (zie D.). Combinatie met cobicistat wordt ontraden.

Rifabutine verlaagt de concentratie van: zie bij Interactielijsten, CYP3A4-inductoren, en van atovaquon, bepaalde corticosteroïden (cortison, dexamethason, fludrocortison, hydrocortison, methylprednisolon, prednisolon, prednison), VKA's, dapson, bepaalde HCV-middelen (sofosbuvir, ledipasvir, velpatasvir, voxilaprevir) en bepaalde HIV-middelen (HIV-proteaseremmers, rilpivirine, cobicistat, doravirine).

Niet relevant:
Rifabutine verlaagt de concentratie van: zie bij Interactielijsten, CYP3A4-inductoren.

Niet beoordeeld:
De concentratie van sulfonylureumderivaten en zidovudine kan dalen.

Isoniazide kan de ernst en frequentie van hematologische reacties verhogen.

Interacties antibacteriele middelen algemeen:

Relevant:
Het effect van VKA's kan worden versterkt. Het versterkte effect van de VKA kan het gevolg zijn van het effect van de infectie en/of koorts zelf, en soms ook van een interactie van bepaalde antibiotica met VKA’s. Door eliminatie van bacteriële darmflora kan de productie van vitamine K worden verminderd. Ook is er een verhoogde afbraak van stollingsfactoren gedurende een koortsperiode. Daarnaast remmen sommige antibiotica het metabolisme van de VKA. De interactie is niet relevant bij gebruik van het antibioticum gedurende maximaal 1 dag.

Geen interactie:
In de literatuur is onvoldoende onderbouwing voor interactie met orale anticonceptiva (dit geldt niet voor de enzyminducerende antibiotica rifabutine en rifampicine) of met TNF-α-antagonisten.

• ANTIMICROBIELE MIDDELEN VOOR SYSTEMISCH GEBRUIK
• ANTIMYCOBACTERIELE MIDDELEN

TUBERCULOSEMIDDELEN

Deze pagina geeft een overzicht van geneesmiddelen uit dezelfde ATC groep. Let op: Dit betekent niet per definitie dat deze middelen onderling uitwisselbaar zijn.

ANTIBIOTICA
	Rifampicine Rifadin	J04AB02

HYDRAZIDEN
	Isoniazide	J04AC01

OVERIGE TUBERCULOSEMIDDELEN
	Bedaquiline Sirturo	J04AK05
	Ethambutol Myambutol	J04AK02
	Pyrazinamide	J04AK01

Referenties

1. ZorgInstituut Nederand, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen), Geraadpleegd 21-4-2022
2. Informatorium Medicamentorum, (Interacties), Geraadpleegd 1-4-2022
3. Dunn AM, et al, Rifabutin-associated uveitis in a pediatric patient., Pediatr Infect Dis J, 1995, 14, 246-7
4. Olesen HH, et al, Rifabutin-associated uveitis in a child, Pediatr Infect Dis J, 2005, 24, 1023-5
5. Smith JA, et al, Corneal endothelial deposits in children positive for human immunodeficiency virus receiving rifabutin prophylaxis for Mycobacterium avium complex bacteremia, Am J Ophthalmol., 1999, 127, 164-9
6. Jewelewicz DA, et al, Rifabutin-associated uveitis in an immunosuppressed pediatric patient without acquired immunodeficiency syndrome, Am J Ophthalmol, 1998, 125, 872-3
7. Moultrie H et al. 2015 , Pharmacokinetics and safety of rifabutin in young HIV-infected children receiving rifabutin and lopinavir/ritonavir. , J Antimicrob Chemother., 2015, Feb;70(2), 543-9
8. Siberry GK et al. , Guidelines for the prevention and treatment of opportunistic infections in HIV-exposed and HIV-infected children: recommendations from <......>, Pediatr Infect Dis J. , 2013, Nov;32 , Suppl 2:i-KK4

Wijzigingen

• 30 juni 2017 10:57: De beschikbare wetenschappelijke literatuur over de toepassing van rifabutine bij kinderen is opnieuw beoordeeld. Dit heeft geleid tot toevoeging van een doseeradvies voor profylaxe van MAC infecties bij HIV en de toevoeging van een doseeradvies voor kinderen met nierfunctiestoornissen. Tevens zijn farmacokinetische parameters toegevoegd

Therapeutic Drug Monitoring

Overdosering