Atropine oculaire toepassing
Stofnaam
Atropine oculaire toepassing
Merknaam
-
ATC code
S01FA01
-
Voor ouders op Apotheek.nl - Eigenschappen - PK data - Registratiestatus
- Doseringen
-
Toedieningsvormen en hulpstoffen - Nierfunctiestoornissen
- Soortgelijke geneesmiddelen
- Bijwerkingen
-
Contraindicaties
Waarschuwingen en voorzorgen - Interacties
- Referenties
- Versiebeheer
Label dosisadvies Kinderformularium
Mydriaticum, cycloplegium,
<2,5 jaar: Off-label
>2,5 jaar: on- label
Acute fase van uveitis: Off-label
Myopie: off-label
Eigenschappen
Atropine is een parasympathicolyticum; toegediend in het oog veroorzaakt het mydriase en cycloplegie. Werking: mydriase maximaal na 30–40 min, cycloplegie maximaal na 1–3 uur. Werkingsduur: mydriase en cycloplegie 1–2 weken. De sterkte 0,01% geeft geen uitgesproken mydriase en minimale cycloplegie.
Bij intra-oculaire ontstekingen (uveïtis anterior) worden verklevingen van de iris met de lens voorkomen en treedt verlichting van pijn op.
Bij amblyopie zorgt atropine bij toepassing in het goede oog ervoor dat het niet meer kan accommoderen en met name dichtbij wazig zicht ontstaat (alternatief voor afplakken). Hierdoor wordt het luie oog gedwongen om te kijken en gestimuleerd tot ontwikkeling. Behandeling met atropine oogdruppels bij amblyopie is alleen mogelijk indien het verschil in zicht tussen beide ogen max. 20% is en het luie oog voor minstens 50% ziet.
Bij myopie is het exacte werkingsmechanisme nog niet bekend; uit onderzoek is gebleken dat atropine de lengtegroei van het oog en daarmee de myopie-progressie kan afremmen
Farmacokinetiek
Geen informatie
Doseringen
| Mydriaticum, cycloplegicum |
|---|
|
| Acute fase van uveïtis |
|---|
|
| Ernstige myopie |
|---|
Beschikbare toedieningsvormen/sterktes
Atropine oogdruppels 0,01% (0,1 mg/ml), 0,05% (0,5 mg/ml), 0.25% (2,5 mg/ml); 0,5% (5 mg/ml); 1% (10 mg/ml); FNA Bevat boorzuur. Conserveermiddel: benzalkoniumchloride.
Minims: 1% (10 mg/ml)
Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden
Er zijn geen gegevens bekend over doseeraanpassing bij nierfunctiestoornissen.
MYDRIATICA EN CYCLOPLEGICA
| PARASYMPATHICOLYTICA | ||
|---|---|---|
|
Cyclogyl, Cyclopentolaat Minims
|
S01FA04 | |
| S01FA05 | ||
|
Minims tropicamide
|
S01FA06 | |
| SYMPATHICOMIMETICA EXCL GLAUCOOMMIDDELEN | ||
|---|---|---|
|
Monofree Fenylefrine, Fenylefrine Minims, Visadron
|
S01FB01 | |
Bijwerkingen bij kinderen
Bijwerkingen komen zelden voor, maar omvatten anticholinergische effecten zoals droge mond en huid, blozen, verhoogde lichaamstemperatuur, urinewegsymptomen, gastro-intestinale symptomen en tachycardie. Deze effecten komen vaker voor bij zuigelingen en kinderen.
Zuigelingen kunnen zeer zelden levensbedreigende aandoeningen ervaren zoals slaperigheid, convulsies, hoge koorts en coma.
(SmPC Atropine)
Bijwerkingen algemeen
Zeer vaak (> 10%): fotosensibilisatie en wazig zien (frequentie > 30%); zie de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen. Voorbijgaand prikkelend of branderig gevoel direct na de toediening.
Vaak (1-10%): hartkloppingen. Hoofdpijn, duizeligheid, blozen. Urineretentie. Droge mond. Verwardheid. Koorts.
Soms (0,1-1%): heftige oogpijn door verhoogde oogdruk; zie de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen. Overgevoeligheidsreacties (gekenmerkt door jeuk, roodheid, zwelling aan het oog of huiduitslag).
Verder zijn gemeld: oogirritatie, conjunctivitis, oogoedeem, blefaritis en allergische reacties aan het oog.
Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb
- Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
- Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt
Contra-indicatie algemeen
- verhoogde intra-oculaire druk;
- nauwe-kamerhoekglaucoom of bij vermoeden hiervan.
Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen
Zuigelingen en peuters tot twee jaar en kinderen met Down syndroom zijn bijzonder gevoelig voor de effecten van atropine. Voorzichtheid bij dosering is noodzakelijk.
Voorzichtigheid is geboden bij kinderen met koorts, aangezien het vermogen om de temperatuur te reguleren verminderd kan zijn door remming van de zweetsecretie (SmPC Atropine).
Waarschuwingen en voorzorgen algemeen
Atropine heeft een hoge affiniteit voor melanine; de oogdruppels werken sterker bij patiënten met lichte irissen en een blanke huid dan bij patiënten met donkere irissen en een donkere huid.
Systemische anticholinerge bijwerkingen kunnen optreden. Bij voorkeur niet toepassen bij patiënten met cardiovasculaire aandoeningen. Wees voorzichtig bij ouderen en kleine kinderen en staak de behandeling indien systemische bijwerkingen optreden.
Heftige oogpijn kan wijzen op een acute verhoging van de intra-oculaire druk; bij het optreden van heftige oogpijn, een rood oog en het zien van kringen rondom lichtpunten een oogarts raadplegen.
Atropine oogdruppels kunnen wazig zicht en overgevoeligheid voor licht veroorzaken, meestal aanhoudend 1–2 weken na toediening. Adviseer niet aan het verkeer deel te nemen of anderszins gevaarlijke activiteiten te ondernemen totdat het zicht weer helder is. Indien overgevoeligheid voor licht optreedt, de ogen beschermen met een donkere bril en/of door het dragen van een pet (kinderen). De 0,01% atropinedruppels geven geen mydriase en daardoor geen klachten bij fel licht.
Interacties
Oculair toegediende parasympathicolytica kunnen de werking van eveneens oculair toegediende parasympathicomimetica antagoneren.
Referenties
- Zetterstrom C. , The effect of phenylephrine on the accommodative process in man, Acta Ophthalmol (Copenh), 1984, Dec;62(6), 872-8
- ZorgInstituut Nederland, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen), Geraadpleegd 12-6-2021
- Informatorium Medicamentorum, (Interacties), Geraadpleegd 08 okt 2014
- Bausch&Lomb Pharma, SPC Atropine Minims (RVG 09357), www.cbg-meb.nl, Geraadpleegd 20 okt 2010, http://db.cbg-meb.nl/IB-teksten/h09357.pdf
- Ebri A, et al, Cost-effectiveness of cycloplegic agents: results of a randomized controlled trial in nigerian children. , Invest Ophthalmol Vis Sci. , 2007, Mar;48(3), 1025-31
- Ingram RM, et al, Refraction of 1-year-old children after cycloplegia with 1% cyclopentolate: comparison with findings after atropinisation., Br J Ophthalmol., 1979 , May;63(5), 348-52
- World Society of Ophthalmology & Strabismus, Myopia Consensus Statement, http://wspos.org/wp-content/uploads/2016/04/WSPOS_Consensus-Statement_Myopia.pdf, Geraadpleegd 10 okt 2016
- Nederlands Oogheelkundig Gezelschap, Expert opinion, 2019
- Yam JC, et al, Low-Concentration Atropine for Myopia Progression (LAMP) Study A Randomized, Double-Blinded, Placebo-Controlled Trial of 0.05%, 0.025%, and 0.01% Atropine Eye Drops in Myopia Control, Ophthalmology, 2019, 126, 113-1
- Yam JC, et al, Two-Year Clinical Trial of the Low-Concentration Atropine for Myopia Progression (LAMP) Study, Ophthalmolog, 2020, 127, 910-919
Wijzigingen
- 12 oktober 2020 11:33: Het doseeradvies voor toepassing van atropine bij myopie is gewijzigd op basis van de LAMP studies van Yam et al. Deze tonen aan dat een hogere concentratie (0,05%) betere uitkomsten geeft.
- 13 maart 2020 12:18: Bijwerkingen bij kinderen toegevoeg obv SmPC
- 27 januari 2017 10:21: De leeftijdsondergrens van de indicatie ernstige myopie is aangepast op basis van expert opinie.
- 10 oktober 2016 15:13: Naar aanleiding van een melding bij het CMR, waarbij een te hoge sterkte is toegepast bij een kind met ernstige myopie is de indicatie ernstige myopie met bijbehorende (juiste) sterkte oogdruppel opgenomen in het Kinderformularium.
Therapeutic Drug Monitoring
Overdosering
