Betamethason (cutaan)
Stofnaam
Betamethason (cutaan)
Merknaam
Betnelan
ATC code
D07AC01
- Doseringen
- Nierfunctiestoornissen
-
Produkten, hulpstoffen, toediening en tekorten - Bijwerkingen
-
Contraindicaties
Waarschuwingen en voorzorgen -
Interacties -
Voor ouders op Apotheek.nl - Eigenschappen (PD/PK)
-
Registratiestatus - Middelen uit dezelfde ATC groep
- Referenties
- Versiebeheer
Eigenschappen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas
Corticosteroïden uit klasse 2 en 3 (matig sterk resp. sterk werkend) hebben een anti-inflammatoire, vasoconstrictieve en antimitotische werking. Zij onderdrukken de ontstekingsreactie en de symptomen van verschillende – vaak met jeuk gepaard gaande – huidaandoeningen. Het effect kan door het aanbrengen onder een afsluitend (occlusief) verband worden versterkt als gevolg van een verhoogde penetratie (met ca. factor 10) van het stratum corneum.
Betamethasonvaleraat 0,1% en betamethasondipropionaat 0,05% zijn sterk werkende corticosteroïden; klasse 3. De crème is bestemd voor nattende, de zalf voor droge huidaandoeningen. De lotion en de huidemulsie kunnen worden toegepast op gebieden die voor de crème of zalf moeilijk toegankelijk zijn, met inbegrip van de behaarde huid.
Farmacokinetiek bij kinderen
Geen informatie
Label dosisadvies Kinderformularium
Constitutioneel eczeem: On-label
Phimosis: Off-label
Beschikbare toedieningsvormen/sterktes
Crème (als valeraat) 0,1 % (1 mg/g )
Opl. cutaan "lotion" (als valeraat) 0,1 % (1 mg/g )
Zalf (als valeraat) 0,1 % (1 mg/g )
Emulsie, cutaan (als valeraat) 0,1 % (1 mg/g )
Crème (als dipropionaat) 0,05% (0.5 mg/g)
Opl. cutaan (als dipropionaat) 0,05% (0.5 mg/g)
Zalf (als dipropionaat) 0,05% (0.5 mg/g)
Overige info toediening/beschikbaarheid
Doseringen
| Constitutioneel eczeem (atopische dermatitis) |
|---|
|
| Phimosis |
|---|
Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden
Er zijn geen gegevens bekend over doseeraanpassing bij nierfunctiestoornissen.
Bijwerkingen bij kinderen
Kinderen hebben een relatief groot huidoppervlak en dunne huid. Langdurig gebruik op grote oppervlakken kan bij hen sneller leiden tot systemische bijwerkingen, bijnierschorssuppressie en ook tot groeihormoonsuppressie, wat kan leiden groeihormooninsufficiëntie en vertraagde gewichtstoename bij kinderen,
Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas
Lokaal: Vaak (1-10%): huidklachten (jeuk, irritatie, branderigheid, pijn).
Zeer zelden (< 0,01%): lokale overgevoeligheid (roodheid, huiduitslag, urticaria, allergisch contacteczeem), rosacea en periorale dermatitis, dermatitis, verergering van onderliggende symptomen, psoriasis pustulosa, depigmentatie, huidatrofie, striae, droge huid, huidveroudering, teleangiëctasieën, purpura, hypertrichose, trichorrhexis, alopecia.
Systemisch: Zeer zelden (0,01%): groeihormooninsufficiëntie en vertraagde gewichtstoename bij kinderen, hypercortisolisme, bijnierschorsinsufficiëntie, osteoporose, hyperglykemie, hypertensie, obesitas. Wazig zien, glaucoom, cataract (het is niet bekend of dit een lokaal of systemisch effect betreft).
Verder is gemeld: opportunistische infectie.
De kans op lokale effecten bij gebruik van dermatocorticosteroïden is het grootst bij gebruik op het gelaat, genitaliën, in huidplooien of gebruik onder occlusie.
De kans op systemische effecten bij gebruik van dermatocorticosteroïden is het grootst bij gebruik bij kinderen, gebruik onder occlusie, gebruik op grote huidoppervlakken of huidplooien en gelijktijdig gebruik van penetratiebevorderende geneesmiddelen (zoals salicylzuur, ureum, propyleenglycol).
Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb
- Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
- Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt
Contra-indicatie algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas
- huidinfecties primair veroorzaakt door een bacterie, virus, schimmel, gist of parasiet;
- ulcereuze huidaandoeningen en wonden;
- bijwerkingen door corticosteroïden (dermatitis perioralis, striae atrophicae);
- ichtyose, acne vulgaris, rosacea, juveniele plantaire dermatose, huidatrofie,
- fragiliteit van de huidvaten;
- perianale- en genitale jeuk;
- overgevoeligheid voor corticosteroïden.
Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen
Kinderen hebben een relatief groot huidoppervlak en dunne huid. Langdurig gebruik op grote oppervlakken kan bij hen sneller leiden tot systemische bijwerkingen, bijnierschorssuppressie en ook tot groeihormoonsuppressie; bij langdurig gebruik op grote oppervlakken wordt aanbevolen regelmatig lengte en gewicht te controleren en de plasmacortisolspiegel te bepalen.
Bij zuigelingen en peuters kan de luier als afsluitend verband fungeren en zodoende de absorptie vergroten.
Bij toepassing op de oogleden dient een zorgvuldige afweging te worden gemaakt wegens de mogelijkheid van contaminatie van de conjunctiva met het risico van ontstaan van glaucoma simplex of subcapsulair cataract enerzijds en risico op hoornvliesbeschadiging door voortdurend wrijven aan onbehandeld exceem anderzijds.
Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas
Toedieningsinformatie: vermijd contact met en rond de ogen en was de handen na gebruik, vanwege het risico van contaminatie van de conjunctiva met kans op het ontstaan van glaucoma simplex of subcapsulair cataract. De lotion, huidemulsie, oplossing en vloeistof voor cutaan gebruik bevatten isopropylalcohol dat oogirritatie kan veroorzaken; bij contact met de ogen, direct spoelen met een ruime hoeveelheid water. Wees voorzichtig bij gebruik in huidplooien, op het gelaat en op de genitaliën vanwege de toegenomen kans op lokale bijwerkingen; het wordt aanbevolen voor deze toepassingen zwak tot matig sterk werkende corticosteroïden te gebruiken. Niet gebruiken onder occlusie bij behandeling van de behaarde hoofdhuid. Wees voorzichtig bij het gebruik onder occlusie elders op het lichaam (niet gebruiken onder luiers), in huidplooien en op grote en beschadigde huidoppervlakken vanwege de toegenomen kans op systemische bijwerkingen.
Overgevoeligheidsreacties kunnen lijken op de symptomen waarvoor behandeld wordt. Bij contactallergie wordt zelden een ernstige reactie gezien, omdat het corticosteroïd de reactie gelijktijdig onderdrukt; wees bedacht op contactallergie/overgevoeligheidsreactie indien de huidaandoening niet (meer) reageert op een op zich juiste behandeling. De behandeling staken als ernstige irritatie of overgevoeligheid optreedt.
Om reboundeffecten te voorkomen, langdurige lokale behandeling met dermatocorticosteroïden geleidelijk afbouwen.
Huidinfecties: het (onjuist) gebruik van corticosteroïden kan bacteriële-, parasitaire-, virus- en schimmelinfecties maskeren. Bacteriële infecties worden bevorderd door warme, vochtige condities (zoals in huidplooien of onder occlusie); zorg voor een gereinigde huid voordat een nieuw verband wordt aangebracht. Als laesies secundair geïnfecteerd raken, moeten deze adequaat behandeld worden; bij verergering van de infectie de behandeling met corticosteroïden staken.
De behandeling van psoriasis met dermatocorticosteroïden zorgvuldig controleren vanwege kans op recidieven (tolerantie), het ontstaan van gegeneraliseerde pustuleuze psoriasis en de ontwikkeling van lokale en/of systemische toxiciteit (a.g.v. verminderde huidbarrière).
Systemische bijwerkingen: wees bedacht op systemische bijwerkingen en (reversibele) onderdrukking van de hypothalamus-hypofyse-bijnierschors-as mogelijk gepaard gaande met glucocorticosteroïde-insufficiëntie na het (abrupt) stopzetten van langdurige behandeling van met name (zeer) sterk werkende dermatocorticosteroïden. Langdurige behandeling met (zeer) sterk werkzame dermatocorticosteroïden geleidelijk staken of overstappen op een minder sterk werkend corticosteroïd.
Overweeg bij verandering in het gezichtsvermogen na langdurige behandeling van grote oppervlakken met (met name sterk werkende) dermatocorticosteroïden door te verwijzen naar een oogarts ter beoordeling van mogelijke oorzaken waaronder cataract, glaucoom of zeldzame ziekten zoals centrale sereuze chorioretinopathie (CSCR) die zijn gemeld na gebruik van systemische en lokale corticosteroïden.
Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum
Na cutane toediening zouden interacties kunnen optreden indien absorptie optreedt, maar tot op heden zijn er geen aanwijzingen voor klinisch relevante interacties.
ENKELVOUDIGE CORTICOSTEROIDEN
Deze pagina geeft een overzicht van geneesmiddelen uit dezelfde ATC groep. Let op: Dit betekent niet per definitie dat deze middelen onderling uitwisselbaar zijn.
| ZWAK WERKZAME CORTICOSTEROIDEN (GROEP I) | ||
|---|---|---|
| D07AA02 | ||
| MATIG STERK WERKZAME CORTICOSTEROIDEN (GROEP II) | ||
|---|---|---|
|
Emovate
|
D07AB01 | |
| D07AB02 | ||
| D07AB09 | ||
| STERK WERKZAME CORTICOSTEROIDEN (GROEP III) | ||
|---|---|---|
|
Topicorte
|
D07AC03 | |
|
Cutivate, Cortifil
|
D07AC17 | |
|
Elocon
|
D07AC13 | |
| ZEER STERK WERKZAME CORTICOSTEROIDEN (GROEP IV) | ||
|---|---|---|
|
Dermovate
|
D07AD01 | |
Referenties
- Krakowski AC, et al, Management of Atopic Dermatitis in the Pediatric Population, Pediatrics, 2008, Vol. 122 No. 4, 812-824
- CBO, Richtlijn Constitutioneel Eczeem, www.cbo.nl, Maart 2015
- van Basten JP, et al, [The use of corticosteroid cream to treat phimosis], Ned Tijdschr Geneeskd, 2003, Aug 9;147(32), 1544-7
- GlaxoSmithKline BV, SPC Betnelan 20 december 2013, www.cbg-meb.nl
- Dirven-Meijer PC et al, NHG standaard Eczeem, Huisarts Wet, 2014, 57(5), 240-52
- Ghysel C, et al , Long-term efficiency of skin stretching and a topical corticoid cream application for unretractable foreskin and phimosis in prepubertal boys. , Urol Int. , 2009, 82(1), 81-8
- College voor zorgverzekeringen (CVZ), Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen), Geraadpleegd 10 april 2020
- Informatorium Medicamentorum, (Interacties), Geraadpleegd 10 okt 2014
Wijzigingen
Therapeutic Drug Monitoring
Overdosering
