Clobetasol
Stofnaam
Clobetasol
Merknaam
Dermovate
ATC code
D07AD01
- Doseringen
- Nierfunctiestoornissen
-
Produkten, hulpstoffen, toediening en tekorten - Bijwerkingen
-
Contraindicaties
Waarschuwingen en voorzorgen -
Interacties -
Voor ouders op Apotheek.nl - Eigenschappen (PD/PK)
-
Registratiestatus - Middelen uit dezelfde ATC groep
- Referenties
- Versiebeheer
Eigenschappen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas
Zeer sterkwerkend corticosteroïd; klasse 4. Clobetasol heeft een anti-inflammatoire, antiproliferatieve en vasoconstrictieve werking. Het onderdrukt de ontstekingsreactie en de symptomen van verschillende – vaak met jeuk gepaard gaande – huidaandoeningen. Het effect kan door het aanbrengen onder een afsluitend (occlusief) verband worden versterkt als gevolg van een verhoogde penetratie (met ca. factor 10) van het stratum corneum. De crème is te gebruiken voor nattende, de zalf voor droge, verdikte of schilferige huidaandoeningen. De lotion, shampoo en het schuim zijn bestemd voor toepassing op de behaarde hoofdhuid.
Farmacokinetiek bij kinderen
Geen informatie
Label dosisadvies Kinderformularium
Phimosis: Off-label
Dermatosen: ≥1 jaar: On-label
Beschikbare toedieningsvormen/sterktes
Creme, zalf, lotion 0,5 mg/g (0,05%)
Overige info toediening/beschikbaarheid
Doseringen
| Phimosis |
|---|
|
| Steroidgevoelige dermatosen |
|---|
|
Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden
Er zijn geen gegevens bekend over doseeraanpassing bij nierfunctiestoornissen.
Bijwerkingen bij kinderen
Bij kinderen kan de afscheiding van groeihormoon worden onderdrukt. Bij de toepassing van clobetasol bij phimosis werden geen systemische of lokale bijwerkingen gemeld.
Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas
Lokaal: Vaak (1-10%): brandend gevoel (schuim, shampoo), acne en folliculitis (shampoo).
Soms (0,1-1%): urticaria, huidatrofie, striae, teleangiëctasieën. Daarnaast bij de shampoo (in de meeste gevallen mild tot matig): prikkende, geïrriteerde en brandende ogen. Huidklachten zoals jeuk, irritatie, pijn, droge en strak aanvoelende huid. Acne, huidoedeem, toename van psoriasis, alopecia. Contacteczeem, erytheem en uitslag.
Zeer zelden (< 0,01%): andere huidklachten (roodheid, gevoelige en trekkende huid), paresthesie, dermatitis, contacteczeem, verergerde psoriasis, oppervlakkige bloedvatdilatatie.
Verder zijn gemeld: overgevoeligheid (huiduitslag), huidklachten (irritatie, pijn, jeuk, droogheid, branderigheid), verouderde huid, rosacea, acne, milia, purpura, periorale dermatitis, psoriasis pustulosa, depigmentatie, vertraagde wondgenezing, hypertrichosis, alopecia, trichorrhexis.
Systemisch: Soms (0,1-1%) bij gebruik van de shampoo: bijniersuppressie, syndroom van Cushing. Hoofdpijn. Glaucoom. Overgevoeligheid.
Gemeld zijn: groeihormoondeficiëntie en vertraagde gewichtstoename bij kinderen, hypercortisolisme, bijnierschorsinsufficiëntie, hypertensie, opportunistische infecties, osteoporose, hyperglykemie, Cushing-achtige verschijnselen (zoals vollemaansgezicht, centrale obesitas), wazig zien, glaucoom, cataract. Hematurie, proteïnurie, toegenomen MCV.
De kans op systemische effecten is het grootst bij: gebruik bij kinderen, gebruik onder occlusie, gebruik op grote huidoppervlakken of huidplooien en gelijktijdig gebruik van penetratiebevorderende geneesmiddelen (zoals salicylzuur, ureum, propyleenglycol).
Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb
- Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
- Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt
Contra-indicatie algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas
- onbehandelde huidinfecties, veroorzaakt door een bacterie, virus, schimmel, of parasiet;
- (brand)wonden, ulcereuze huidaandoeningen;
- bijwerkingen door eerder gebruik van dermatocorticosteroïden (dermatitis perioralis, striae atrophicae);
- ichtyose, acne vulgaris, rosacea, juveniele plantaire dermatose, huidatrofie, fragiliteit van de huidvaten;
- perianale en genitale jeuk;
- jeuk zonder ontstekingsverschijnselen;
- gebruik bij kinderen < 1 jaar (crème, zalf en lotion) en kinderen < 2 jaar (schuim);
- gebruik op het gezicht (incl. oogleden);
- overgevoeligheid voor corticosteroïden.
Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen
Wees voorzichtig bij het gebruik bij kinderen (relatief groot huidoppervlak en dunne huid), vanwege de toegenomen kans op systemische bijwerkingen. Langdurig gebruik van met name (zeer) sterk werkende dermatocorticosteroïden bij kinderen kan sneller leiden tot bijnierschorssuppressie en ook tot groeihormoonsuppressie; bij langdurig gebruik wordt aanbevolen regelmatig lengte en gewicht te controleren en de plasmacortisolspiegel te bepalen. De veiligheid en werkzaamheid zijn niet vastgesteld bij kinderen < 12 jaar (schuim) en < 18 jaar (shampoo); gebruik bij hen wordt daarom ontraden. De crème, zalf en lotion zijn gecontra-indiceerd bij kinderen < 1 jaar en het schuim bij kinderen < 2 jaar.
Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas
Toedieningsinformatie: Niet toepassen op de (gevoelige) huid van het gelaat, genitaliën en in lichaamsplooien. Niet toepassen op de oogleden vanwege risico van contaminatie van de conjunctiva met kans op het ontstaan van glaucoma simplex of subcapsulair cataract. Vermijd contact met de ogen en was de handen na gebruik. Indien de shampoo, schuim of lotion in het oog komt, direct spoelen met een ruime hoeveelheid water. Ook kan de lotion (isopropylalcohol) oogirritatie veroorzaken. Wees verder voorzichtig bij het gebruik onder occlusie (niet gebruiken onder luiers) en gebruik op grote en beschadigde huidoppervlakken. Intensief en langdurig lokaal gebruik kan leiden tot atrofische veranderingen van de huid en systemische bijwerkingen. Gebruik onder occlusie dient van korte duur te zijn en beperkt tot een klein gedeelte van de huid. Het schuim niet onder occlusie gebruiken zonder toezicht van een arts.
Overgevoeligheidsreacties kunnen lijken op symptomen waarvoor behandeld wordt. Bij een contactallergie wordt zelden een ernstige reactie gezien, omdat het corticosteroïd de reactie gelijktijdig onderdrukt; wees bedacht op een contactallergie/overgevoeligheidsreactie indien de huidaandoening niet (meer) reageert op een op zich juiste behandeling. De behandeling staken als ernstige irritatie of overgevoeligheid optreedt.
Om reboundeffecten te voorkomen, langdurige lokale behandeling met (zeer) sterk werkende corticosteroïden geleidelijk afbouwen.
Huidinfecties: het (onjuist) gebruik van corticosteroïden kan bacteriële-, parasitaire-, virus- en schimmelinfecties maskeren. Bacteriële infecties worden bevorderd door warme, vochtige condities (zoals in huidplooien of onder occlusie); zorg voor een gereinigde huid voordat een nieuw verband wordt aangebracht. Als laesies secundair geïnfecteerd raken, moeten deze adequaat behandeld worden; bij verergering van de infectie moet de behandeling met corticosteroïden worden gestaakt.
De behandeling van psoriasis met dermatocorticosteroïden zorgvuldig controleren vanwege kans op recidieven (tolerantie), het ontstaan van gegeneraliseerde pustuleuze psoriasis en de ontwikkeling van lokale en/of systemische toxiciteit (a.g.v. verminderde huidbarrière).
Systemische bijwerkingen: wees bedacht op systemische bijwerkingen en (reversibele) onderdrukking van de hypothalamus-hypofyse-bijnierschors-as mogelijk gepaard gaande met glucocorticosteroïd-insufficiëntie na het (abrupt) stopzetten van langdurige behandeling van grote oppervlakken met vooral (zeer) sterk werkende dermatocorticosteroïden. Langdurige behandeling met (zeer) sterk werkzame dermatocorticosteroïden geleidelijk staken of overstappen op een minder sterk werkend corticosteroïd.
Overweeg bij verandering in het gezichtsvermogen na langdurige behandeling van grote oppervlakken met (met name sterk werkende) dermatocorticosteroïden door te verwijzen naar een oogarts ter beoordeling van mogelijke oorzaken waaronder cataract, glaucoom of zeldzame ziekten zoals centrale sereuze chorioretinopathie (CSCR), die zijn gemeld na gebruik van systemische en lokale corticosteroïden.
Ouderen en mensen met een gestoorde lever- en/of nierfunctie: wees ook voorzichtig bij het gebruik bij ouderen (dunne huid en meer kans op huidatrofie) en patiënten met een gestoorde lever- en/of nierfunctie vanwege de toegenomen kans op lokale en systemische bijwerkingen. Na langdurige behandeling en behandeling van grote oppervlakken kan sneller bijnierschorssuppressie optreden; aanbevolen wordt de behandeling geleidelijker af te bouwen.
Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum
Na cutane toediening zouden interacties kunnen optreden indien absorptie optreedt, maar tot op heden zijn er geen aanwijzingen voor klinisch relevante interacties.
ENKELVOUDIGE CORTICOSTEROIDEN
Deze pagina geeft een overzicht van geneesmiddelen uit dezelfde ATC groep. Let op: Dit betekent niet per definitie dat deze middelen onderling uitwisselbaar zijn.
| ZWAK WERKZAME CORTICOSTEROIDEN (GROEP I) | ||
|---|---|---|
| D07AA02 | ||
| MATIG STERK WERKZAME CORTICOSTEROIDEN (GROEP II) | ||
|---|---|---|
|
Emovate
|
D07AB01 | |
| D07AB02 | ||
| D07AB09 | ||
| STERK WERKZAME CORTICOSTEROIDEN (GROEP III) | ||
|---|---|---|
|
Betnelan
|
D07AC01 | |
|
Topicorte
|
D07AC03 | |
|
Cutivate, Cortifil
|
D07AC17 | |
|
Elocon
|
D07AC13 | |
Referenties
- van Basten JP, et al, [The use of corticosteroid cream to treat phimosis], Ned Tijdschr Geneeskd, 2003 , Aug 9;147(32), 1544-7
- GlaxoSmithKline BV, SmPC Dermovate creme RVG 06932 24-5-2018, www.geneesmiddeleninformatiebank.nl
- Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie, Multidisciplinaire evidence-based richtlijn Psoriasis, 2017
- ZorgInstituut Nederland, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen)., Geraadpleegd 11 okt 2019
Wijzigingen
Therapeutic Drug Monitoring
Overdosering
