Benzylpenicilline

Stofnaam
Benzylpenicilline
Merknaam
Penicilline G
ATC code
J01CE01

Voor ouders op Apotheek.nl
Eigenschappen - PK data - Registratiestatus
Doseringen
Nierfunctiestoornissen
Soortgelijke geneesmiddelen
Bijwerkingen
Contraindicaties
Waarschuwingen en voorzorgen
Interacties
Referenties
Wijzigingen

Label dosisadvies Kinderformularium

Off-label
 

Toon SmPC tekst

SmPC tekst

Zuigelingen: 60.000 IE/kg/dag in 2-3 giften
<12 jaar: 25.000-250.000 IE/kg/dag in 4-6 giften  (< 3 jaar: 25% van volwassen dosering ; >3 jr en <12 jr: 50% van volwassen dosering)
> 12 jaar en volwassenen:  in het algemeen 4-6 dd 1-4 milj IE IM of IV


 

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Poeder voor inj.vlst. (Na-zout) 1 milj. IE, 10 milj. IE

Eigenschappen

Bactericide antibioticum met smal werkingsspectrum, dat grampositieve en enkele gramnegatieve micro-organismen omvat. Gevoelig zijn o.a. Staphylococcus aureus (penicillinase negatief), streptokokken, Bacillus anthracis, Clostridium perfringens, Cl. tetani, Neisseria meningitidis, N. gonorrhoeae, Haemophilus influenzae, sommige stammen van Actinomyces, sommige spirillen en spirocheten (o.a. Treponema pallidum). Ongevoelig zijn o.a. penicillinasevormende micro-organismen, Chlamydia, mycobacteriën, Mycoplasmata, schimmels, virussen en gisten. Resistentie tegen St. aureus en B. anthracis komt vaak voor. Benzylpenicilline is gevoelig voor penicillinase. Benzylpenicilline is zuur-gevoelig.

Kinetische gegevens

Uit de studies van Metsvaht et al. en Muller en et al. blijkt dat de klaring van benzylpenicilline bij neonaten met toename van het lichaamsgewicht toeneemt. De volgende farmacokinetische parameters bij kinderen zijn gevonden:
 

LeeftijdT1/2Cl (ml/min/kg)V (l/kg)
Neonaat <1 week, <2000 g 4-6 uur 1,2-1,5 0,41-0,64
Neonaat <1 week, >2000 g 2-3 uur    
Neonaat 1-4 wk, <2000 g 2-3 uur    
Neonaat 1-4 wk, >2000 g 0,5-2 uur    
>1 maand 0,5-1,2 uur    

Doseringen

Ga snel naar:

Infecties, sepsis
  • Intraveneus
    • < 1 week en geboortegewicht < 2000 gr
      [4] [7] [8] [9]
      • 50.000 IE/kg/dag in 2 doses.
    • < 1 week en geboortegewicht ≥ 2000 gr
      • 75.000 IE/kg/dag in 3 doses.
    • 1 week tot 4 weken en geboortegewicht < 2000 gr
      [1] [7] [8] [9]
      • 75.000 IE/kg/dag in 3 doses.
    • 1 week tot 4 weken en geboortegewicht ≥ 2000 gr
      [1] [7] [8] [9]
      • 100.000 IE/kg/dag in 4 doses.
    • 1 maand tot 18 jaar
      [1] [6]
      • 100.000 - 400.000 IE/kg/dag in 4 - 6 doses , max: 24.000.000 IE/dag.

      • De dagdosis kan als continue infuus toegediend worden.
Meningitis
  • Intraveneus
Vroege neuroborreliose
  • Intraveneus
    • < 9 jaar
      [10]
      • 200.000 - 400.000 IE/kg/dag in 6 doses , max: 18.000.000 IE/dag.
      • Behandelduur: 14 dagen
    • ≥ 9 jaar
      [10]
      • 12.000.000 - 20.000.000 IE/dag in 6 doses.
      • Behandelduur: 14 dagen
Congenitale syfilis
  • Intraveneus
    • a terme neonaat
      [11] [12]
      • Startdosering: De eerste 7 dagen na de geboorte 100.000 IE/kg/dag in 2 doses.
      • Onderhoudsdosering: 150.000 IE/kg/dag in 3 doses. Gedurende 3 dagen.

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

Aanpassingen als volgt:

GFR 50-80 ml/min/1.73 m2
Aanpassing niet nodig
GFR 30-50 ml/min/1.73 m2
Aanpassing niet nodig
GFR 10-30 ml/min/1.73 m2
een algemeen advies kan niet worden gegeven. Per patiënt moet een afweging worden gemaakt tussen het beoogde effect, de risico's van bijwerkingen bij overdosering en therapiefalen bij onderdosering.
GFR < 10 ml/min/1.73 m2
een algemeen advies kan niet worden gegeven. Per patiënt moet een afweging worden gemaakt tussen het beoogde effect, de risico's van bijwerkingen bij overdosering en therapiefalen bij onderdosering.

BETALACTAM-ANTIBIOTICA, PENICILLINES

PENICILLINES MET BREED SPECTRUM
J01CA04
BETALACTAMASE-GEVOELIGE PENICILLINES
J01CE08

Feneticilline

Broxil
J01CE05
J01CE02
BETALACTAMASE-RESISTENTE PENICILLINES

Flucloxacilline

Floxapen
J01CF05
COMBINATIEPREPARATEN
J01CR02
J01CR05

Bijwerkingen bij kinderen

Overgevoeligheidsreacties, koorts. Na i.m. toediening kan spiernecrose en ontsteking op de plaats van toediening optreden, na i.v. toediening tromboflebitis. Verder ten gevolge van hoge doseringen: interstitiële nefritis, bloedbeeldafwijkingen, stollingsstoornissen.

Bijwerkingen algemeen

Overgevoeligheidsreacties zoals urticaria, exfoliatieve dermatitis, soms oedeem van de larynx, zelden anafylactische shock, serumziekte, vasculitis. Bij hoge doseringen: interstitiële nefritis, veranderingen in het bloedbeeld (agranulocytose, leukopenie, hemolytische anemie), stollingsstoornissen, hallucinaties, slaperigheid en neurotoxiciteit (bv. convulsies, vooral bij nierfunctiestoornissen). Jarisch-Herxheimer reactie (met koorts, rillingen, myalgie, zere keel, hoofdpijn en tachycardie) kan bij de behandeling van syfilis optreden binnen 2-12 uur na toediening van de eerste dosis. Vooral bij congestieve hartaandoeningen kunnen bij hoge doseringen hypernatriëmie, metabole alkalose of waterretentie optreden. Na i.m. toediening kan spiernecrose en ontsteking op de plaats van toediening optreden, na i.v. toediening tromboflebitis.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

  • Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
  • Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt
Meld hier

Contra-indicatie algemeen

Overgevoeligheid voor penicillinen. Voorzichtigheid is geboden bij overgevoeligheid voor cefalosporinen.

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Tussen penicillines onderling en (in mindere mate) cefalosporines kan kruisallergie en kruisresistentie voorkomen. Allergische reacties van huid en slijmvliezen kunnen soms pas na 48 uur optreden. In deze gevallen dient de behandeling te worden gestaakt. Bij hoge doses rekening houden met Na-gehalte. Bij nierinsufficiëntie geen hoge doses toedienen, wegens gevaar voor neurotoxiciteit, tubulusnecrose en anurie.

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen

Overgevoeligheidsreacties zoals urticaria, exfoliatieve dermatitis, soms oedeem van de larynx, zelden anafylactische shock, serumziekte, vasculitis. Bij hoge doseringen: interstitiële nefritis, veranderingen in het bloedbeeld (agranulocytose, leukopenie, hemolytische anemie), stollingsstoornissen, hallucinaties, slaperigheid en neurotoxiciteit (bv. convulsies, vooral bij nierfunctiestoornissen). Jarisch-Herxheimer reactie (met koorts, rillingen, myalgie, zere keel, hoofdpijn en tachycardie) kan bij de behandeling van syfilis optreden binnen 2-12 uur na toediening van de eerste dosis. Vooral bij congestieve hartaandoeningen kunnen bij hoge doseringen hypernatriëmie, metabole alkalose of waterretentie optreden. Na i.m. toediening kan spiernecrose en ontsteking op de plaats van toediening optreden, na i.v. toediening tromboflebitis.

Interacties

Relevant: tetracyclines (bacteriostatisch effect) kunnen in vitro het bactericide effect van penicillines antagoneren. Dit berust op de aanname dat bactericide antibiotica uitsluitend groeiende bacteriën kunnen doden. Het klinische belang daarvan is alleen aannemelijk gemaakt bij meningitis, endocarditis en bij patiënten met ernstige neutropenie. Bij deze levensbedreigende infecties moet de combinatie worden vermeden.

Niet beoordeeld: probenecide, fenylbutazon, acetylsalicylzuur en indometacine kunnen de halfwaardetijd van benzylpenicilline verlengen, doordat ze de tubulaire secretie van benzylpenicilline remmen.

Combinatie van penicillines met aminoglycosiden kan een synergistische werking hebben.

Referenties

  1. Hartwig NC, et al, Vademecum pediatrische antimicrobiële therapie, 2005
  2. ZorgInstituut Nederland, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen), Geraadpleegd 10 okt 2014
  3. Informatorium Medicamentorum, (Interacties), Geraadpleegd 10 okt 2014
  4. American Academy of Pediatrics, Committee on Infectious Diseases, Red Book; Report of the Committee on Infectious Diseases, Elk Grove Village, IL:, 2003, 26th ed
  5. American Academy of Pediatrics Committee on Infectious Diseases, Treatment of Bacterial Meningitis, Pediatrics, 1988, 81, 904-7
  6. Jacobson SJ, et al, A randomized controlled trial of penicillin vs clindamycin for the treatment of aspiration pneumonia in children., Arch Pediatr Adolesc Med, 1997, 151, 701-4
  7. Metsvaht T, et al, Pharmacokinetics of penicillin g in very-low-birth-weight neonates, Antimicrob Agents Chemother, 2007, 51, 1995-2000
  8. McCracken GH Jr, et al, Clinical pharmacology of penicillin in newborn infants, J Pediatr, 1973, 82, 692-8
  9. Muller AE, et al, Pharmacokinetics of penicillin G in infants with a gestational age of less than 32 weeks, Antimicrob Agents Chemother, 2007, 51, 3720-5
  10. CBO, Richlijn Lymeziekte, www.cbo.nl, 2013, 71-85
  11. HJC de Vries et al., Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie (NVDV). Richtlijn SOA voor de tweede lijn, www.huidarts.info, 2012, 94
  12. LCI, Richtlijn Syfilis, 04-05-2011

Wijzigingen

  • 22 augustus 2019 13:49: De maximale dosering bij meningitis is aangepast op basis van de SmPC ivm de toegenomen gevoeligheid voor toevallen en een Jarisch-Herxheimerreactie
  • 22 september 2015 12:10: Aanpassing indicaties obv gewijzigde CBO richtlijn Lyme
  • 24 april 2015 12:54: Sepsis expliciet benoemd onder de indicatie infecties
  • 26 maart 2015 11:26: CORRECTIE DOSERING: bij de indicatie infecties bij 1 mnd tot 18 jaar stond de maximale dosering foutief vermeld in IE/kg/dag in plaats van IE/dag.
  • 10 maart 2015 12:58: De literatuur over de toepassing van benzylpenicilline bij kinderen is opnieuw beoordeeld. Dit heeft geleid tot de toevoeging van de indicatie Lyme-meningitis en een aanpassing van het doseeradvies bij nierfunctiestoornissen.

Therapeutic Drug Monitoring


Overdosering