Kinderformularium

Fenylefrine is een sympathicomimeticum met voornamelijk een α1-effect; toegediend in het oog veroorzaakt het vasoconstrictie en mydriase. Er treedt in principe geen verhoging van de intra-oculaire druk en geen accommodatieverlies op. Het mydriatisch effect zou bij concentraties boven 2,5% niet merkbaar toenemen.

Mydriatische werking: na 20 min, max. na 1–1½ uur. Werkingsduur: ca. 5–7 uur.

Bij uveïtis (anterior) worden verklevingen van de iris met de lens voorkomen en treedt verlichting van pijn op.

Farmacokinetiek bij kinderen

Fenylefrine toegediend in het oog kan via het neusslijmvlies en het oog geabsorbeerd worden.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Label dosisadvies Kinderformularium

Off-label

Toon SmPC tekst Toon SmPC tekst

SmPC tekst

Niet geregistreerd voor kinderen.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Oogdr. (hydrochloride) 25 mg/ml (2,5%) ; 50 mg/ml (5%) ; 100 mg/ml (10%). Bevat natriumpyrosulfiet.

Overige info toediening/beschikbaarheid

Informatie over geneesmiddeltekorten

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Doseringen

Uveitis
Oculair 1 maand tot 12 jaar ^[11] Oplossing 2,5% 1 druppel(s)/dosis 2 dd. 12 jaar tot 18 jaar ^[11] Oplossing 5%: 1 druppel(s)/dosis 2 dd.

Mydriasis
Oculair Prematuren Zwangerschapsduur < 37 weken ^{[9] [12] [13] [14] [16]} Oplossing 2,5 %: 1 druppel, 2-3 keer met een interval van 5-15 minuten. 30-60 minuten voorafgaand aan het onderzoek toedienen. a terme neonaat ^[13] Oplossing 2,5 %: 1 druppel, 2-3 keer met een interval van 5-15 minuten. 30-60 minuten voorafgaand aan het onderzoek toedienen. 1 maand tot 12 jaar ^{[2] [6]} Oplossing 2,5%: Volgens voorschrift oogarts 12 jaar tot 18 jaar ^[2] Oplossing 5%: Volgens voorschrift oogarts

Mydriasis

Oculair
- Prematuren Zwangerschapsduur < 37 weken
  ^{[9]
  
  [12]
  
  [13]
  
  [14]
  
  [16]}
  - Oplossing 2,5 %: 1 druppel, 2-3 keer met een interval van 5-15 minuten.
    30-60 minuten voorafgaand aan het onderzoek toedienen.
- a terme neonaat
  ^[13]
  - Oplossing 2,5 %: 1 druppel, 2-3 keer met een interval van 5-15 minuten.
    30-60 minuten voorafgaand aan het onderzoek toedienen.
- 1 maand tot 12 jaar
  ^{[2]
  
  [6]}
  - Oplossing 2,5%: Volgens voorschrift oogarts
- 12 jaar tot 18 jaar
  ^[2]
  - Oplossing 5%: Volgens voorschrift oogarts

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

Er zijn geen gegevens bekend over doseeraanpassing bij nierfunctiestoornissen.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Bijwerkingen bij kinderen

Zuigelingen: toediening van oogdruppels met concentraties van 2,5%) kunnen systemische effecten veroorzaken zoals hevige hoofdpijn, hartkloppingen, ernstige hypertensie, subarachnoïdale bloeding en soms fataal myocardinfarct (vooral bij een bestaande cardiovasculaire aandoening). Bij premature neonaten zijn longoedeem en peri-orbitale bleekheid gemeld.

Oudere kinderen: De oogdruppels met concentratie 10% kunnen systemische effecten veroorzaken zoals hevige hoofdpijn, hartkloppingen, ernstige hypertensie, subarachnoïdale bloeding en soms fataal myocardinfarct (vooral bij een bestaande cardiovasculaire aandoening). Verder is bij kinderen longoedeem gemeld.

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Lokaal: Zelden (< 0,01%): allergische conjunctivitis.

Verder zijn gemeld: conjunctivale hyperemie, tranenvloed, (peri-oculaire) pijn en brandend gevoel in het oog, wazig zicht, fotofobie, gesloten-kamerhoekglaucoom.

Systemisch: Verder zijn gemeld: hypertensie, tachycardie, extrasystolen, aritmie, palpitaties, spasme van de coronaire arteriën, myocardinfarct. Hoofdpijn, subarachnoïdale bloeding. Overgevoeligheidsreactie door sulfiet in de minims (vooral bij astma bronchiale).

Ernstige cardiovasculaire reacties en myocardinfarcten, soms fataal, zijn voorgekomen vooral bij de hogere concentratie fenylefrine (100 mg/ml) en bij reeds bestaande cardiovasculaire aandoeningen.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt

Meld hier

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Contra-indicatie algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Nauwe-kamerhoekglaucoom. Ernstige hyperthyroïdie. Rhinitis sicca.

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Bij zuigelingen de noodzaak afwegen tegen de risico's.

Cave ernstige systemische bijwerkingen: hypertensie, subarachnoidale bloeding, aritmieen, myocardinfarct. Traanbuis dichtdrukken om systemische effecten te minimaliseren. Voorkom zoveel mogelijk systemische en lokale huidabsorptie, bijv. door overtollige druppelvloeistof na toediening van de huid de verwijderen.

Tijdens een ROP screening kan zowel tachycardie als bradycardie optreden. Vanwege de kwetsbaarheid en complexe problematiek bij te vroeg geboren kinderen, dient men hierop bedacht te zijn.

In combinatie met tropicamide kunnen vooral de systemische effecten van fenylefrine een rol spelen. Overweeg hartslag en bloeddruk te controleren tot 1-2 uur na toediening bij pasgeborenen. Het wordt aanbevolen om het licht gedimd te houden in de uren na dilatatie om ongemak te voorkomen door blootstelling aan veel licht, aangezien de pupillen niet kunnen reageren. 

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Wees vanwege mogelijke systemische bijwerkingen voorzichtig bij lang bestaande insuline-afhankelijke diabetes mellitus, alcoholische neuropathie, cardiovasculaire aandoeningen en bij ouderen.

Om de kans op een plotselinge aanval van nauwe-kamerhoekglaucoom te verminderen, de voorste oogkamerhoek evalueren vóór elk gebruik.

Fenylefrine oogdruppels kunnen wazig zicht veroorzaken. Adviseer patiënten niet aan het verkeer deel te nemen of anderszins gevaarlijke activiteiten te ondernemen totdat het zicht weer helder is.

Gebruik van de sterkte 10% kan vertroebeling van het hoornvlies geven indien het wordt toegepast op een beschadigd hoornvlies.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

Relevant:
Bij combinatie van systemisch fenylefrine met een MAO-remmer (fenelzine, tranylcypromine, moclobemide, rasagiline, selegiline) of moclobemide kan sterke stijging van de bloeddruk optreden, als gevolg van vrijzetting van extra grote hoeveelheden noradrenaline uit de zenuwuiteinden door fenylefrine. Noradrenaline is in extra grote hoeveelheden aanwezig in de zenuwuiteinden, omdat de MAO-remmer de afbraak van noradrenaline remt.

Niet beoordeeld:
In theorie kan ook bij combinatie van oculair toegediend fenylefrine met een MAO-remmer of moclobemide sterke stijging van de bloeddruk optreden.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

PARASYMPATHICOLYTICA
	Atropine oculaire toepassing -	S01FA01
	Cyclopentolaat Cyclogyl, Cyclopentolaat Minims	S01FA04
	Homatropine 2%	S01FA05
	Tropicamide Minims tropicamide	S01FA06

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Referenties

Rademaker C.M.A. et al, Geneesmiddelen-Formularium voor Kinderen, 2008
Anderson HA, et al, Comparison of two drug combinations for dilating dark irides, Optom Vis Sci, 2010, Feb;87(2), 120-4
Bolt B, et al, A mydriatic eye-drop combination without systemic effects for premature infants: a prospective double-blind study, J Pediatr Ophthalmol Strabismus, 1992 , May-Jun;29(3), 157-62
Caputo AR, et al, Systemic response to mydriatic eyedrops in neonates: mydriatics in neonates, J Pediatr Ophthalmol Strabismus, 1978, Mar-Apr;15(2), 109-22
Chew C, et al, Comparison of mydriatic regimens used in screening for retinopathy of prematurity in preterm infants with dark irides, J Pediatr Ophthalmol Strabismus, 2005, May-Jun;42(3), 166-73
Fan DS, et al, Comparative study on the safety and efficacy of different cycloplegic agents in children with darkly pigmented irides, Clin Experiment Ophthalmol, 2004, Oct;32(5), 462-7
Khoo BK, et al, Combination cyclopentolate and phenylephrine for mydriasis in premature infants with heavily pigmented irides, J Pediatr Ophthalmol Strabismus, 2000, Jan-Feb;37(1), 15-20
Borromeo-McGrail V et al, Systemic hypertension following ocular administration of 10 per cent phenylephrine in the neonate, Pediatrics, 1973, Jun;51(6), 1032-6
Nederlands Oogheelkunde Gezelschap in samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde, Guideline Prematuren retinopathie 13-11-2023, https://richtlijnendatabase.nl/nieuws/herziene_richtlijn_prematurenretinopathie_rop.html
LAREB, Signal Fenylefrine oogdruppels en bradycardie bij neonaten
Redactie Kinderformularium, Expert opinie
Alpay A, et al., Efficiency and safety of phenylephrine and tropicamide used in premature retinopathy: a prospective observational study., BMC Pediatr., 2019, 19(1), 415
Oğüt MS, et al., Effects and side effects of mydriatic eyedrops in neonates. , Eur J Ophthalmol., 1996, 6(2), 192-6
Bausch & Lomb Ireland Limited, SmPC Minims Phenylephrine 2.5mg/ml, eyedrops solution (RVG 14872). 24-03-2022, www.geneesmiddelinformatiebank.nl
Laboratoires Théa, Monofree Fenylefrine HCL 5%, eyedrops, solution (RVG 01728) 25-09-2017. , www.geneesmiddelinformatiebank.nl
Kremer LJ, et al., Systematic review of mydriatics used for screening of retinopathy in premature infants., BMJ Paediatr Open., 2019, 3(1), e000448
Informatorium Medicamentorum, (Interacties), Geraadpleegd 14 juli 2023
ZorgInstituut Nederland, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen), Geraadpleegd 14 juli 2023

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Wijzigingen

08 oktober 2024 11:12: De beschikbare wetenschappelijke literatuur over de toepassing van feneylefrine in het oog bij a terme en premature neonaten is beoordeeld. Dit heeft geleid tot een wijziging van de indicatie mydriase (niet alleen bij screening van retinopathie bij prematuriteit). Verder zijn er aanbevelingen toegevoegd hoe de systemische effecten geminimaliseerd kunnen worden.
25 maart 2022 13:23: De indicatie screening op retinopathie in prematuren is toegevoegd , alsmede veiligheidsinformatie over het optreden van bradycardie in deze populatie