Ivacaftor

Stofnaam
Ivacaftor
Merknaam
Kalydeco
ATC code
R07AX02
Doseringen
Nierfunctiestoornissen

Produkten, hulpstoffen, toediening en tekorten
Bijwerkingen
Contraindicaties
Waarschuwingen en voorzorgen

Interacties
Eigenschappen (PD/PK)

Registratiestatus
Middelen uit dezelfde ATC groep
Referenties
Versiebeheer

Eigenschappen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Ivacaftor is een potentieerder van het cystische fibrose transmembraanconductieregulator (CFTR)-proteïne. Het verhoogt in vitro de CFTR-kanaal-'gating', waardoor het chloridetransport wordt versterkt bij gespecificeerde mutaties in het CFTR-gen (zie de rubriek Indicaties) met verminderde 'open probabiliteit' van het kanaal in vergelijking met normaal CFTR. Ivacaftor versterkt ook de ‘open probabiliteit’ van R117H-CFTR, een mutatie die zowel een lage ‘open probabiliteit’ (gating) als verminderde kanaalstroomamplitude (geleidingswaarde) heeft. De G970R-mutatie veroorzaakt een 'splicing' defect waardoor er weinig tot geen CFTR-eiwit op het celoppervlak aanwezig is. Het exacte mechanisme waarmee ivacaftor de 'gating'-activiteit van CFTR versterkt, is niet bekend.

Farmacokinetiek bij kinderen

Er is echter een verschil in blootstelling tussen patiënten van 6 tot <12 jaar en patiënten van 18 jaar en ouder; de AUC is namelijk bijna tweemaal hoger bij patiënten van 6 tot <12 jaar.

Label dosisadvies Kinderformularium

On-label

Toon SmPC tekst Toon SmPC tekst

SmPC tekst

Cystische fibrose op basis van een R117H mutatie of een 'gating' mutatie in het CFTR gen: G551D, G1244E, G1349D, G178R, G551S, S1251N, S1255P, S549N of S549R:
> 6 maanden:
5-6 kg: PO 50 mg/dag in 2 doses
7-13 kg: PO 100 mg/dag in 2 doses
14-24 kg: PO 150 mg/dag in 2 doses
> 25 kg: PO 300 mg/dag in 2 doses

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Tablet 150 mg
Granulaat 25, 50, 75 mg.

Overige info toediening/beschikbaarheid

Informatie over geneesmiddeltekorten

Algemene doseer informatie

Bij gelijktijdige toediening met matige of sterke CYP3A4 remmers  dient de dosis ivacaftor aangepast te worden: zie SmPC

Doseringen

Cystische Fibrose
  • Oraal
    • 1 maand tot 2 maanden en ≥ 3 kg
      [1]
      • 13,4 mg/dag in 1 dosis in de ochtend.
    • 2 maanden tot 4 maanden en ≥ 3 kg
      [1]
      • 26,8 mg/dag in 2 doses.
    • 4 maanden tot 6 maanden en ≥ 5 kg
      [1]
      • 50 mg/dag in 2 doses.
    • 6 maanden tot 18 jaar en 5 tot 7 kg
      [1]
      • 50 mg/dag in 2 doses.
    • 6 maanden tot 18 jaar en 7 tot 14 kg
      [1]
      • 100 mg/dag in 2 doses.
    • 6 maanden tot 18 jaar en 14 tot 25 kg
      [1]
      • 150 mg/dag in 2 doses.
    • 6 maanden tot 18 jaar en ≥ 25 kg
      [1]
      • 300 mg/dag in 2 doses.

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

GFR ≥10 ml/min/1.73m2: aanpassing van de dosering is niet nodig.

GFR <10 ml/min/1.73m2: een algemeen advies kan niet worden gegeven.

Bijwerkingen bij kinderen

Zeer vaak: Nasofaryngitis, infectie van de bovenste luchtwegen, rhinitis, hoofdpijn, duizeligheid, verstopte neus, orofaryngeale pijn, buikpijn, diarree, huiduitslag, bacteriën in het sputum. transaminasestijgingen
Vaak: oorpijn, hyperemie van het trommelvlies, oorsuizen, faryngeaal erytheem, sinuscongestie, borstmassa's.
Soms: verstopt oor, borstontsteking, gynaecomastie, tepelstoornis, pijn in de tepel.

Troebelheid van de ooglens is gemeld bij kinderen

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Zeer vaak (> 10%): infecties van de bovenste luchtwegen (incl. rinitis, nasofaryngitis), bacteriën in sputum. Neusverstopping, orofaryngeale pijn. Buikpijn, diarree. Huiduitslag. Hoofdpijn, duizeligheid. Verhoogde transaminasewaarden.

Vaak (1-10%): oorpijn, tinnitus, trommelvlieshyperemie, vestibulaire aandoening. Faryngeaal erytheem, sinuscongestie. Borstgezwel.

Soms (0,1-1%): verstopt oor. Borstontsteking, gynaecomastie, tepelaandoening, pijn in de tepel.

Verder zijn gemeld in combinatie met ivacaftor/tezacaftor/elexacaftor: leverletsel, stijging totaalbilirubine.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

  • Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
  • Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt
Meld hier

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Bij matige leverfunctiestoornissen (Child-Pugh-klasse B) dient de dagdosering te worden gehalveerd.

Innemen met vetbevattend voedsel. Maaltijden en snacks die in CF-richtlijnen worden aanbevolen of maaltijden aanbevolen in standaard voedingsrichtlijnen bevatten voldoende vet.

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Bij patiënten met cystische fibrose met andere mutaties dan de geregistreerde is de werkzaamheid niet aangetoond; gebruik wordt ontraden.

Hepatische effecten: Het wordt aanbevolen om de leverfunctie (incl. bilirubine) te controleren vóór de start van de behandeling, elke 3 maanden tijdens het eerste jaar van de behandeling en daarna jaarlijks. Staak de behandeling bij verhogingen van ALAT of ASAT > 5× de bovengrens van de normaalwaarde (ULN) óf bij verhogingen van ALAT of ASAT > 3× ULN in combinatie met verhoging van bilirubine > 2× ULN; controleer vervolgens nauwgezet de transaminasewaarden tot normalisatie en overweeg herstart van de behandeling. Voor de combinatie met ivacaftor/tezacaftor/elexacaftor geldt: Bij een patiënt met cirrose en portale hypertensie is leverfalen gemeld waarvoor transplantatie nodig was. Deze behandeling wordt niet aanbevolen bij een matige leverfunctiestoornis en bij gevorderde leverziekte (zoals cirrose, portale hypertensie), tenzij de voordelen opwegen tegen de risico's. Deze combinatie niet gebruiken bij een ernstige leverfunctiestoornis.

Oculaire effecten: Bij kinderen is niet-congenitale vertroebeling van de ooglens (cataract) zonder impact op het gezichtsvermogen gemeld, daarom wordt voor deze groep een oftalmologisch onderzoek geadviseerd voorafgaand aan de behandeling.

Verminderde nierfunctie: Wees voorzichtig bij een ernstige nierfunctiestoornis (creatinineklaring ≤ 30 ml/min).

Onderzoeksgegevens: Gebruik bij getransplanteerde patiënten wordt ontraden, vanwege het ontbreken van onderzoeksgegevens. 

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

Ivacaftor is substraat voor CYP3A4 en CYP3A5. Het is een zwakke remmer van CYP3A4 en P-gp en een mogelijke remmer van CYP2C9.

Voor de interacties van het combinatiepreparaat met lumacaftor (Orkambi®): zie Lumacaftor/Ivacaftor;

De hieronder genoemde interacties betreffen ivacaftor (Kalydeco®), het combinatiepreparaat met tezacaftor (Symkevi®) en het combinatiepreparaat met tezacaftor plus elexacaftor (Kaftrio®).

Relevant:
Afname ivacaftor: de concentratie daalt door krachtige CYP3A4-inductoren.

Toename ivacaftor: de concentratie stijgt door krachtige CYP3A4-remmers, fluconazol en lopinavir; zie voor een advies over dosisverlaging de SmPC van Kalydeco®, Symkevi® en Kaftrio® .

Niet relevant:
De concentratie van digoxine en midazolam stijgt.

Niet beoordeeld:
Grapefruitsap kan de biologische beschikbaarheid verhogen door remming van CYP3A4. Bij kortdurend gebruik van 1 glas of 2 grapefruits per dag is het risico op bijwerkingen laag. De fabrikant ontraadt echter gelijktijdig gebruik van grapefruitsap.

OVERIGE MIDDELEN VOOR HET ADEMHALINGSSTELSEL

Deze pagina geeft een overzicht van geneesmiddelen uit dezelfde ATC groep. Let op: Dit betekent niet per definitie dat deze middelen onderling uitwisselbaar zijn.

LONGSURFACTANTS
R07AA02
ANALEPTICA

Doxapram

Dopram
R07AB01
OVERIGE MIDDELEN VOOR HET ADEMHALINGSSTELSEL
R07AX32
R07AX30
R07AX31

Referenties

  1. Vertex Pharmaceuticals (U.K.) Limited, SmPC Kalydeco (EU/1/12/782/001-004) Rev 43, 16-09-2024, www.geneesmiddeleninformatiebank.nl
  2. Informatorium Medicamentorum, Interacties, Geraadpleegd 2-2-2024
  3. ZorgInstituut Nederland, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen), Geraadpleegd 18-2-2022

Wijzigingen

  • 09 oktober 2024 15:52: Het doseeradvies is uitgebreid naar kinderen vanaf 1 maand en 3 kg lichaamsgewicht op basis van de SmPC
  • 09 oktober 2024 15:52: Doseeradvies bij gelijktijdig gebruik met CYP3A4 remmers toegevoegd
  • 04 juli 2022 16:59: Doseeradvies bij nierfunctiestoornissen aangepast op basis van advies Werkgroep dosering bij nierfunctiestoornissen.
  • 04 juli 2022 16:59: Indicatie gewijizgd naar meer algemeen "Cystische Fibrose"
  • 24 juli 2020 14:40: De toepassing van ivacaftor is uitgebreid naar kinderen vanaf 1 jaar obv de SmPC
  • 04 mei 2016 16:29: De leeftijdscategorie voor toepassing van ivacaftor is uitgebreid naar kinderen vanaf 2 jaar op basis van de SmPC
  • 11 januari 2016 15:16: Gewichtsgrens toegevoegd obv SmPC
  • 15 juli 2015 12:35: Bijwerkingen bij kinderen toegevoegd op basis van SmPC
  • 13 januari 2015 16:00: NIEUW TOEGEVOEGD

Therapeutic Drug Monitoring


Overdosering