Kinderformularium

IJzergebreks anemie
Oraal 1 maand tot 18 jaar ^{[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9]} Elementair ijzer (Fe²⁺) Start dosering: 1 mg/kg/dag in 1 dosis. Max: 60 mg/dag. Zo nodig titreren tot 3 mg/kg/dag (max. 180 mg/dag) op basis van de ernst van de anemie en de klinische respons. 1 mg Fe²⁺ = 2,25 mg ferrochloride. De toediening moet worden voortgezet tot het Hb-gehalte is genormaliseerd. Na normalisatie dient de therapie nog te worden voortgezet. De totale duur van de therapie dient in principe niet meer dan drie maanden te bedragen. Het ijzerpreparaat zoveel mogelijk tussen de maaltijden in innemen, het liefst met vitamine C bevattende dranken of voedingsmiddelen en in ieder geval niet met melkproducten. De dosering is verlaagd volgens de richtlijnen van de Nederlandse Vereniging voor Hematologie (1 mg/kg/dag elementair ijzer (Fe2+)). Gebaseerd op de upregulatie van hepcidine na ijzersuppletie, suggereert bewijs bij volwassenen dat minder frequente en lagere doses zorgen voor een betere ijzerabsorptie in de darm en minder bijwerkingen. De hepcidineregulatie van ijzerabsorptie bij kinderen is volledig intact en vertoont waarschijnlijk een vergelijkbaar upregulatiepatroon als dat van volwassenen. Bij kinderen van 12 jaar en ouder kan een intermitterende toediening van 66 mg elementair ijzer/dosis tweemaal per week worden overwogen.

IJzergebreks anemie

Oraal
- 1 maand tot 18 jaar
  ^{[1]
  
  [2]
  
  [3]
  
  [4]
  
  [5]
  
  [6]
  
  [7]
  
  [8]
  
  [9]}
  - Elementair ijzer (Fe²⁺)
    Start dosering: 1 mg/kg/dag in 1 dosis. Max: 60 mg/dag. Zo nodig titreren tot 3 mg/kg/dag (max. 180 mg/dag) op basis van de ernst van de anemie en de klinische respons.
    1 mg Fe²⁺ = 2,25 mg ferrochloride.
  - - De toediening moet worden voortgezet tot het Hb-gehalte is genormaliseerd. Na normalisatie dient de therapie nog te worden voortgezet. De totale duur van de therapie dient in principe niet meer dan drie maanden te bedragen.
    - Het ijzerpreparaat zoveel mogelijk tussen de maaltijden in innemen, het liefst met vitamine C bevattende dranken of voedingsmiddelen en in ieder geval niet met melkproducten.
    - De dosering is verlaagd volgens de richtlijnen van de Nederlandse Vereniging voor Hematologie (1 mg/kg/dag elementair ijzer (Fe2+)). Gebaseerd op de upregulatie van hepcidine na ijzersuppletie, suggereert bewijs bij volwassenen dat minder frequente en lagere doses zorgen voor een betere ijzerabsorptie in de darm en minder bijwerkingen. De hepcidineregulatie van ijzerabsorptie bij kinderen is volledig intact en vertoont waarschijnlijk een vergelijkbaar upregulatiepatroon als dat van volwassenen.
    - Bij kinderen van 12 jaar en ouder kan een intermitterende toediening van 66 mg elementair ijzer/dosis tweemaal per week worden overwogen.

Suppletie van ijzer na geboorte
Oraal Prematuren geboortegewicht < 2000 gr ^{[1] [10] [11] [13] [14] [15] [16] [18] [19]} Vanaf 2-6 weken na de geboorte. Elementair ijzer (Fe²⁺): 2 - 3 mg/kg/dag in 1 - 3 doses. Max: 5 mg/kg/dag. 1 mg Fe²⁺ = 2,25 mg ferrochloride. Behandelduur: 6-12 maanden Tijdens opname bij elke soort voeding, na ontslag alleen bij borstvoeding of gewone zuigelingenvoeding, niet bij post-discharge-voeding. Het is niet vastgesteld wat de optimale ijzersuppletie is voor prematuren en zuigelingen. Prematuren geboortegewicht 2000 tot 2500 gr ^{[1] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19]} Vanaf 2-6 weken na de geboorte, uitsluitend bij borstvoeding, tot de gecorrigeerde leeftijd van 6 maanden. Elementair ijzer (Fe²⁺): 2 - 3 mg/kg/dag in 1 - 3 doses. Max: 5 mg/kg/dag. 1 mg Fe²⁺ = 2,25 ferrochloride. Het is niet vastgesteld wat de optimale ijzersuppletie is voor prematuren en zuigelingen. A terme neonaten en prematuren geboortegewicht ≥ 2500 gr ^{[1] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19]} In principe geen suppletie nodig. Indien Hb < 6.0 mmol/l en ferritine < 20 μg/l op individuele indicatie Fe suppleren. Elementair ijzer (Fe²⁺): 2 - 3 mg/kg/dag in 1 - 3 doses. Max: 5 mg/kg/dag. 1 mg Fe²⁺ = 2,25 mg ferrochloride. Behandelduur: De toediening moet worden voortgezet tot het Hb-gehalte is genormaliseerd. Na normalisatie dient de therapie nog te worden voortgezet. De totale duur van de therapie dient in principe niet meer dan drie maanden te bedragen. Het is niet vastgesteld wat de optimale ijzersuppletie is voor prematuren en zuigelingen.

Suppletie van ijzer na geboorte

Oraal
- Prematuren geboortegewicht < 2000 gr
  ^{[1]
  
  [10]
  
  [11]
  
  [13]
  
  [14]
  
  [15]
  
  [16]
  
  [18]
  
  [19]}
  - Vanaf 2-6 weken na de geboorte.
    Elementair ijzer (Fe²⁺): 2 - 3 mg/kg/dag in 1 - 3 doses. Max: 5 mg/kg/dag.
    1 mg Fe²⁺ = 2,25 mg ferrochloride.
  - Behandelduur:
    6-12 maanden
  - - Tijdens opname bij elke soort voeding, na ontslag alleen bij borstvoeding of gewone zuigelingenvoeding, niet bij post-discharge-voeding.
    - Het is niet vastgesteld wat de optimale ijzersuppletie is voor prematuren en zuigelingen.
- Prematuren geboortegewicht 2000 tot 2500 gr
  ^{[1]
  
  [10]
  
  [11]
  
  [12]
  
  [13]
  
  [14]
  
  [15]
  
  [16]
  
  [17]
  
  [18]
  
  [19]}
  - Vanaf 2-6 weken na de geboorte, uitsluitend bij borstvoeding, tot de gecorrigeerde leeftijd van 6 maanden.
    Elementair ijzer (Fe²⁺):
    2 - 3 mg/kg/dag in 1 - 3 doses. Max: 5 mg/kg/dag.
    1 mg Fe²⁺ = 2,25 ferrochloride.
  - - Het is niet vastgesteld wat de optimale ijzersuppletie is voor prematuren en zuigelingen.
- A terme neonaten en prematuren geboortegewicht ≥ 2500 gr
  ^{[1]
  
  [10]
  
  [11]
  
  [12]
  
  [13]
  
  [14]
  
  [15]
  
  [16]
  
  [17]
  
  [18]
  
  [19]}
  - In principe geen suppletie nodig. Indien Hb < 6.0 mmol/l en ferritine < 20 μg/l op individuele indicatie Fe suppleren.
    Elementair ijzer (Fe²⁺):
    2 - 3 mg/kg/dag in 1 - 3 doses. Max: 5 mg/kg/dag.
    1 mg Fe²⁺ = 2,25 mg ferrochloride.
  - Behandelduur:
    De toediening moet worden voortgezet tot het Hb-gehalte is genormaliseerd. Na normalisatie dient de therapie nog te worden voortgezet. De totale duur van de therapie dient in principe niet meer dan drie maanden te bedragen.
  - - Het is niet vastgesteld wat de optimale ijzersuppletie is voor prematuren en zuigelingen.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

Er zijn geen gegevens bekend over doseeraanpassing bij nierfunctiestoornissen.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Bijwerkingen bij kinderen

Maagdarmstoornissen zoals misselijkheid, braken, diarree, verstopping, pijn in de onderbuik, verminderde eetlust en zwarte verkleuring van de ontlasting. Verkleuring van tanden.

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Vaak (1-10 %): maagdarmklachten, diarree, constipatie, maagzuur, braken, misselijkheid, donkere verkleuring van de ontlasting.

Zelden (0,01-0,1 %): reversibele verkleuring van het tandgebied, overgevoeligheidsreacties (bv. huidverschijnselen, exantheem, huiduitslag en urticaria).

Frequentie niet bekend: Buikpijn, pijn in de bovenbuik, gastro-intestinale bloeding, reversibele verkleuring van de tong, reversibele verkleuring van het mondslijmvlies, anafylactische reactie.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt

Meld hier

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Contra-indicatie algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

ijzerstapeling (hemochromatose, hemosiderose);
ijzerinbouwstoornissen of ijzerabsorptiestoornissen (refractaire anemie (myelodysplastisch syndroom), loodvergiftiging, thalassemie);
anemie die niet door ijzergebrek wordt veroorzaakt.

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Jonge kinderen zijn erg gevoelig voor de toxische bijwerkingen van ijzerpreparaten. Voorzichtigheid is geboden bij het combineren met dieet- of andere ijzerzoutsupplementen vanwege het risico op een mogelijke overdosis ijzer.
Er wordt geadviseerd om de doses verdeeld over de dag in te nemen om het risico op maagklachten te verminderen. Indien mogelijk moet de inname tussen de maaltijden plaatsvinden om een betere absorptie te verkrijgen. Toediening bij voorkeur 30 minuten voor het eten. Dit omdat voedsel de absorptie van ijzer vermindert. De medicatie mag niet gecombineerd worden met zuivelproducten. De absorptie wordt door veel stoffen verminderd: maagzuurremmers, fosfaten calciumzouten, chinolonen, tetracyclines en penicillamine. Er moet een interval van 2-3 uur worden aangehouden tussen inname van het ijzerpreparaat en deze medicijnen. Sinaasappelsap en vitamine C verbeteren de absorptie.
Tijdens de behandeling met ijzerzouten kan verkleuring van de tanden optreden. Volgens de literatuur kan deze verkleuring vanzelf verdwijnen na het einde van de behandeling, of moet ze worden verwijderd met een schurende tandpasta, eventueel verwijderd door een tandarts. Om verkleuring van de tanden te voorkomen, moeten de druppels goed verdund worden met water en door een rietje worden geslikt.
De ontlasting kan zwart verkleurd zijn.
Na normalisatie van hemoglobine wordt de therapie twee tot drie maanden voortgezet om de ijzervoorraden aan te vullen.

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Bij een ontsteking of ulceratie van het maagslijmvlies kan ferrochloride de gastro-intestinale stoornis verergeren.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

Interacties ijzerzouten algemeen:

Relevant: oraal toegediende ijzerzouten verminderen de absorptie van onderstaande middelen. Een ijzerpreparaat met gereguleerde afgifte moet worden vervangen door een gewoon preparaat. Bij ijzerpreparaten met gereguleerde afgifte is gescheiden innemen vermoedelijk onvoldoende effectief. Deze preparaten geven gedurende de gehele dag ijzer af.
Onderstaande gebruiksadviezen zijn van toepassing op gewone ijzerpreparaten:

bisfosfonaten: ten minste 2 uur vóór ijzer;
chinolonen: ten minste 2 uur vóór ijzer. De ijzertherapie wordt bij voorkeur tijdelijk gestaakt;
levodopa: ten minste 2 uur vóór ijzer;
methyldopa: ten minste 2 uur vóór ijzer;
penicillamine: ten minste 2 uur vóór ijzer. Bij staken van ijzer kan de penicillamineconcentratie stijgen, dit heeft in een aantal gevallen geleid tot nefropathie;
tetracyclines: ten minste 2 uur vóór of 4 uur na ijzer. De ijzertherapie dient bij voorkeur tijdelijk te worden gestaakt. De absorptie van doxycycline wordt dusdanig sterk verminderd dat de combinatie van doxycycline met ijzer moet worden vermeden;
thyreomimetica: ten minste 2 uur vóór ijzer;
integraseremmers: ten minste 2 uur vóór of 2 uur na ijzer;
eltrombopag: ten minste 2 uur vóór of 4 uur na ijzer.

De volgende middelen verminderen de absorptie van oraal toegediende ijzerzouten. Onderstaande gebruiksadviezen zijn van toepassing op gewone ijzerpreparaten:

antacida, calcium, magnesium: ijzer moet 2 uur vóór of 4 uur na een antacidum worden ingenomen;
calciumcarbonaat, lanthaancarbonaat, natriumwaterstofcarbonaat: ijzer moet 2 uur vóór of 4 uur na calciumcarbonaat, lanthaancarbonaat of natriumwaterstofcarbonaat worden ingenomen.

Niet beoordeeld:
De absorptie van triëntine kan worden verminderd door complexvorming; inname met een interval van 2 uur wordt geadviseerd.
Entacapon vormt een chelaat met ijzer; bij combinatie wordt een tussentijd van ten minste 2-3 uur aanbevolen.
Neomycine kan de absorptie van ijzer verminderen.
Bij combinatie van ijzer met zink kan de absorptie van beide stoffen afnemen.
Cimetidine kan de respons op ijzersulfaat verminderen.
Het irriterende effect van ijzer op het maagdarmslijmvlies kan toenemen bij gelijktijdig gebruik van NSAID's.
Bij combinatie van enalapril en ijzer intraveneus kunnen ernstige systemische reacties optreden.
Bij combinatie van tocoferol en ijzerdextrancomplex bij (jonge) kinderen met ferriprieve anemie kan de hematologische respons op ijzer afnemen.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

ORALE FERROPREPARATEN
	Ferrofumaraat (ijzer oraal)	B03AA02
	Ferrogluconaat	B03AA03
	Ferroglysinsulfaat (ijzer oraal) Ferro Sanol	B03AA01
	Ferrosulfaat (ijzer oraal) Fero-gradument	B03AA07

ORALE FERRIPREPARATEN
	Ferri (III)oxidehydroxidesaccharosezetmeelcomplex (ijzer oraal) FerriCure	B03AB02
	IJzer (III) polymaltose	B03AB05

PARENTERALE IJZERPREPARATEN
	Ferricarboxymaltose (ijzer parenteraal) Ferinject	B03AC
	Ferrioxidesaccharaat (ijzer parenteraal) Venofer	B03AC

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Referenties

Omgerekend vanuit ijzerbehoefte ferrofumaraat
Dors, N. et al, Achtergrondinformatie per ziektebeeld: IJzergebreksanemie, https://hematologienederland.nl/achtergrondinformatie-per-ziektebeeld/, 2019, Juli
Moretti D, et al., Oral iron supplements increase hepcidin and decrease iron absorption from daily or twice-daily doses in iron-depleted young women, Blood, 2015, 126(17), 1981-9
Stoffel NU, et al., Oral iron supplementation in iron-deficient women: How much and how often? , Mol Aspects Med, 2020, 75, 100865
Domellöf M, et al., Iron requirements of infants and toddlers, J Pediatr Gastroenterol Nutr., 2014, 58(1), 119-29
Uyoga MA, et al., The effect of iron dosing schedules on plasma hepcidin and iron absorption in Kenyan infants., Am J Clin Nutr, 2020, 112(4), 1132-41
von Siebenthal HK, et al., Regulation of iron absorption in infants., Am J Clin Nutr., 2023, 117(3), 607-15
Wegmüller R, et al., Hepcidin-guided screen-and-treat interventions for young children with iron-deficiency anaemia in The Gambia: an individually randomised, three-arm, double-blind, controlled, proof-of-concept, non-inferiority trial., Lancet Glob Health, 2023, 11(1), e105-e16
Vifor Pharma., Ferrum Hausmann, Lösung 50 mg Eisen/ml., 005720, 09-2022
Embleton ND, et al., Enteral Nutrition in Preterm Infants (2022): A Position Paper From the ESPGHAN Committee on Nutrition and Invited Experts, Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition, 2023, 76(2), 248-68
Baker RD, et al, Diagnosis and prevention of iron deficiency and iron-deficiency anemia in infants and young children (0-3 years of age), Pediatrics, 2010, Nov;126(5), 1040-50
Berglund S, et al,, Iron supplements reduce the risk of iron deficiency anemia in marginally low birth weight infants,, Pediatrics, 2010, 126(4), e874-83
Edmond K, et al, Optimal feeding of low-birth-weight infants. Technical review., World Health Organization, 2006
Long H, et al,, Benefits of iron supplementation for low birth weight infants: a systematic review,, BMC Pediatr,, 2012, Jul, 12:99
Mills RJ, et al,, Enteral iron supplementation in preterm and low birth weight infants, Cochrane Database Syst Rev, 2012, Mar 14;3, CD005095
Oski FA, Iron deficiency in infancy and childhood, N Engl J Med, 1993, Jul 15;329(3), 190-3
Teva Nederland BV, SmPC Ferrofumaraat (RVG 51411) 28-06-2023, www.geneesmiddeleninformatiebank.nl
Rao R, et al, Iron therapy for preterm infants, Clin Perinatol, 2009, Mar;36(1), 27-42
World Health Organization, Iron Deficiency Anaemia Assessment, Prevention and Control. A guide for programme managers, WHO_NHD_01.3.pd
Informatorium Medicamentorum, ( Interacties), Geraadpleegd 2-9-2021
ZorgInstituut Nederand, Farmacotherapeutisch Kompas ( Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen); , Geraadpleegd 2-9-2021, Geraadpleegd op: 11 april 2014

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Wijzigingen

02 november 2023 17:06: Omrekening van ijzer naar ijzerzout gecorrigeerd
11 september 2023 15:19: CORRECTIE: In het doseeradvies bij ijzergebreks anemie bij > 12 jaar stond in het alternatieve 2 x per week doseeradvies een dosering die uitgaat van ferrofumaraat ipv elementair ijzer
24 augustus 2023 10:34: De beschikbare literatuur over de toepassing van ijzerzouten bij kinderen is opnieuw beoordeeld. Dit heeft geleid tot de harmonisatie van de doseeradviezen voor alle ijzerzouten.
03 juni 2020 17:47: Dosering bij ijzergebreksanemie is aangepast naar de richtlijn van Nederlandse Vereniging voor Hematologie. Er zijn aanwijzingen dat een minder frequente en lagere dosering zorgen voor een betere ijzeropname in de darm en minder bijwerkingen.