Kinderformularium

IJzergebreksanemie
Oraal 1 maand tot 18 jaar ^{[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10]} Startdosering, elementair ijzer (Fe³⁺): 1 mg/kg/dag in 1 dosis. Max: 60 mg/dag. Zo nodig de dosering ophogen op basis van ernst van de anemie en klinische respons naar 3 mg/kg/dag (max 180 mg/dag). Behandelduur: De toediening moet worden voortgezet tot het Hb-gehalte is genormaliseerd. Na normalisatie dient de therapie nog te worden voortgezet. De totale duur van de therapie dient in principe niet meer dan drie maanden te bedragen. Neem het ijzerpreparaat zoveel mogelijk tussen de maaltijden door, bij voorkeur met dranken of voedingsmiddelen die vitamine C bevatten en in ieder geval niet met zuivelproducten. De dosering is verlaagd in lijn met de richtlijnen van de Nederlandse Vereniging voor Hematologie (1 mg/kg/dag elementair ijzer ). Op basis van de upregulatie van hepcidine na ijzersuppletie suggereert bewijs bij volwassenen dat minder frequente en lagere doses zorgen voor een betere ijzeropname in de darm en minder bijwerkingen. De hepcidineregulatie van ijzerabsorptie bij kinderen is volledig intact en vertoont waarschijnlijk een vergelijkbaar upregulatiepatroon als dat van volwassenen. Bij kinderen van 12 jaar en ouder kan een intermitterende toediening van 66 mg elementair ijzer/dosis tweemaal per week worden overwogen.

IJzergebreksanemie

Oraal
- 1 maand tot 18 jaar
  ^{[1]
  
  [2]
  
  [3]
  
  [4]
  
  [5]
  
  [6]
  
  [7]
  
  [8]
  
  [9]
  
  [10]}
  - Startdosering, elementair ijzer (Fe³⁺): 1 mg/kg/dag in 1 dosis. Max: 60 mg/dag. Zo nodig de dosering ophogen op basis van ernst van de anemie en klinische respons naar 3 mg/kg/dag (max 180 mg/dag).
  - Behandelduur:
    De toediening moet worden voortgezet tot het Hb-gehalte is genormaliseerd. Na normalisatie dient de therapie nog te worden voortgezet. De totale duur van de therapie dient in principe niet meer dan drie maanden te bedragen.
  - - Neem het ijzerpreparaat zoveel mogelijk tussen de maaltijden door, bij voorkeur met dranken of voedingsmiddelen die vitamine C bevatten en in ieder geval niet met zuivelproducten.
    - De dosering is verlaagd in lijn met de richtlijnen van de Nederlandse Vereniging voor Hematologie (1 mg/kg/dag elementair ijzer ). Op basis van de upregulatie van hepcidine na ijzersuppletie suggereert bewijs bij volwassenen dat minder frequente en lagere doses zorgen voor een betere ijzeropname in de darm en minder bijwerkingen. De hepcidineregulatie van ijzerabsorptie bij kinderen is volledig intact en vertoont waarschijnlijk een vergelijkbaar upregulatiepatroon als dat van volwassenen.
    - Bij kinderen van 12 jaar en ouder kan een intermitterende toediening van 66 mg elementair ijzer/dosis tweemaal per week worden overwogen.

Suppletie van ijzer na geboorte
Oraal Premature neonaten geboortegewicht < 2000 gr ^{[10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [19] [20]} Vanaf 2-6 weken na geboorte. Elementair ijzer (Fe³⁺): 2 - 3 mg/kg/dag in 1 - 3 doses. Max: 5 mg/kg/dag. Behandelduur: 6-12 maanden Tijdens opname bij elke soort voeding, na ontslag alleen bij borstvoeding of gewone zuigelingenvoeding, niet bij post-discharge-voeding. Het is niet vastgesteld wat de optimale ijzersuppletie is voor premature en a terme neonaten. Premature neonaten geboortegewicht 2000 tot 2500 gr ^{[10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [19] [20]} Vanaf 2-6 weken na de geboorte, uitsluitend bij borstvoeding, tot een gecorrigeerde leeftijd van 6 maanden. Elementair ijzer (Fe³⁺): 2 - 3 mg/kg/dag in 1 - 3 doses. Max: 5 mg/kg/dag. Het is niet vastgesteld wat de optimale ijzersuppletie is voor premature en a terme neonaten. Premature en a terme neonaten geboortegewicht ≥ 2500 gr ^{[10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [19] [20]} In principe geen suppletie nodig. Indien Hb < 6.0 mmol/l en ferritine < 20 μg/l op individuele indicatie Fe suppleren. Elementair ijzer (Fe³⁺): 2 - 3 mg/kg/dag in 1 - 3 doses. Max: 5 mg/kg/dag. De toediening moet worden voortgezet tot het Hb-gehalte is genormaliseerd. Na normalisatie dient de therapie nog te worden voortgezet. De totale duur van de therapie dient in principe niet meer dan drie maanden te bedragen. Het is niet vastgesteld wat de optimale ijzersuppletie is voor premature en a terme neonaten.

Suppletie van ijzer na geboorte

Oraal
- Premature neonaten geboortegewicht < 2000 gr
  ^{[10]
  
  [11]
  
  [12]
  
  [13]
  
  [14]
  
  [15]
  
  [16]
  
  [17]
  
  [19]
  
  [20]}
  - Vanaf 2-6 weken na geboorte.
    Elementair ijzer (Fe³⁺): 2 - 3 mg/kg/dag in 1 - 3 doses. Max: 5 mg/kg/dag.
  - Behandelduur:
    6-12 maanden
  - - Tijdens opname bij elke soort voeding, na ontslag alleen bij borstvoeding of gewone zuigelingenvoeding, niet bij post-discharge-voeding.
    - Het is niet vastgesteld wat de optimale ijzersuppletie is voor premature en a terme neonaten.
- Premature neonaten geboortegewicht 2000 tot 2500 gr
  ^{[10]
  
  [11]
  
  [12]
  
  [13]
  
  [14]
  
  [15]
  
  [16]
  
  [17]
  
  [19]
  
  [20]}
  - Vanaf 2-6 weken na de geboorte, uitsluitend bij borstvoeding, tot een gecorrigeerde leeftijd van 6 maanden.
    Elementair ijzer (Fe³⁺): 2 - 3 mg/kg/dag in 1 - 3 doses. Max: 5 mg/kg/dag.
  - - Het is niet vastgesteld wat de optimale ijzersuppletie is voor premature en a terme neonaten.
- Premature en a terme neonaten geboortegewicht ≥ 2500 gr
  ^{[10]
  
  [11]
  
  [12]
  
  [13]
  
  [14]
  
  [15]
  
  [16]
  
  [17]
  
  [19]
  
  [20]}
  - In principe geen suppletie nodig. Indien Hb < 6.0 mmol/l en ferritine < 20 μg/l op individuele indicatie Fe suppleren.
    Elementair ijzer (Fe³⁺): 2 - 3 mg/kg/dag in 1 - 3 doses. Max: 5 mg/kg/dag.
  - - De toediening moet worden voortgezet tot het Hb-gehalte is genormaliseerd. Na normalisatie dient de therapie nog te worden voortgezet. De totale duur van de therapie dient in principe niet meer dan drie maanden te bedragen.
    - Het is niet vastgesteld wat de optimale ijzersuppletie is voor premature en a terme neonaten.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

Er zijn geen gegevens bekend over doseeraanpassing bij nierfunctiestoornissen.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Bijwerkingen bij kinderen

Maagdarmstoornissen zoals misselijkheid, braken, diarree, constipatie, pijn in de onderbuik, verminderde eetlust en zwarte verkleuring van de ontlasting. Verkleuring van tanden wanneer de suspensie wordt gebruikt.

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Vaak (1-10 %): maagdarmklachten, diarree, constipatie, maagzuur, braken, misselijkheid, donkere verkleuring van de ontlasting.

Zelden (0,01-0,1 %): reversibele verkleuring van het tandgebied, overgevoeligheidsreacties (bv. huidverschijnselen, exantheem, huiduitslag en urticaria).

Frequentie niet bekend: Buikpijn, pijn in de bovenbuik, gastro-intestinale bloeding, reversibele verkleuring van de tong, reversibele verkleuring van het mondslijmvlies, anafylactische reactie.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt

Meld hier

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Contra-indicatie algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

ijzerinbouwstoornis of ijzerabsorptiestoornis (refractaire anemie (myelodysplastisch syndroom), loodvergiftiging, thalassemie);
ijzerstapeling (hemochromatose, hemolytische anemie);
anemie die niet door ijzergebrek wordt veroorzaakt.

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Jonge kinderen zijn erg gevoelig voor de toxische bijwerkingen van ijzerpreparaten. Voorzichtigheid is geboden bij combinatie met voedings- of andere ijzerzoutsupplementen vanwege de kans op een mogelijke ijzeroverdosering.
Er wordt geadviseerd om de doses verdeeld over de dag in te nemen om de kans op maagklachten te verminderen. Het innemen dient zo mogelijk tussen de maaltijden te geschieden om een betere absorptie te verkrijgen. Toediening bij voorkeur 30 minuten voor de voeding. Voedsel vermindert namelijk de absorptie van ijzer. De medicatie mag niet worden gecombineerd met melkproducten. De absorptie wordt door vele stoffen verminderd: antacida, fosfaten calciumzouten, chinolonen, tetracyclines en penicillamine. Een tussentijd van 2-3 uur moet worden aangehouden tussen inname van het ijzerpreparaat en deze medicijnen. Sinaasappelsap en vitamine C verbeteren de absorptie.
Verkleuring van tanden kan optreden tijdens de behandeling met ijzerzouten.. Volgens de literatuur kan deze verkleuring vanzelf verdwijnen na beëindiging van de behandeling, of moet deze worden verwijderd door gebruik van een tandpasta met een schurende werking, eventueel verwijderd door een tandarts. Om verkleuring van de tanden te voorkomen, moeten de druppels goed met water worden verdund en door een rietje worden doorgeslikt.
De ontlasting kan zwart verkleuren.
Na normalisatie van het hemoglobine wordt de therapie twee tot drie maanden voortgezet om de ijzervoorraden aan te vullen.

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Ijzerzouten kunnen de gastro-intestinale stoornis verergeren bij een ontsteking of ulceratie van het maagslijmvlies.

Vanwege het risico op zweervorming in de mond of een verkleuring van het gebit niet kauwen of zuigen op tabletten.

Vanwege de kans op een mogelijke ijzeroverdosering voorzichtig toepassen bij combinatie met voedings- of andere ijzerzoutsupplementen.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

Interacties ijzerzouten algemeen

Relevant:
Oraal toegediende ijzerzouten verminderen de absorptie van onderstaande middelen. Een ijzerpreparaat met gereguleerde afgifte moet worden vervangen door een gewoon preparaat, zie ook T. Bij ijzerpreparaten met gereguleerde afgifte is gescheiden innemen vermoedelijk onvoldoende effectief. Deze preparaten geven gedurende de gehele dag ijzer af.
Onderstaande gebruiksadviezen zijn van toepassing op gewone ijzerpreparaten:

bisfosfonaten: ten minste 2 uur vóór ijzer;
chinolonen: ten minste 2 uur vóór ijzer. De ijzertherapie wordt bij voorkeur tijdelijk gestaakt;
levodopa: ten minste 2 uur vóór ijzer;
methyldopa: ten minste 2 uur vóór ijzer;
penicillamine: ten minste 2 uur vóór ijzer. Bij staken van ijzer kan de penicillamineconcentratie stijgen, dit heeft in een aantal gevallen geleid tot nefropathie;
tetracyclines: ten minste 2 uur vóór of 4 uur na ijzer. De ijzertherapie dient bij voorkeur tijdelijk te worden gestaakt. De absorptie van doxycycline wordt dusdanig sterk verminderd dat de combinatie van doxycycline met ijzer moet worden vermeden;
thyreomimetica: ten minste 2 uur vóór ijzer;
triëntine: ten minste 2 uur vóór ijzer;
integraseremmers (uitgezonderd raltegravir tablet 600 mg, zie aldaar): ten minste 2 uur vóór of 2 uur na ijzer;
eltrombopag: ten minste 2 uur vóór of 4 uur na ijzer.

De volgende middelen verminderen de absorptie van oraal toegediende ijzerzouten. Onderstaande gebruiksadviezen zijn van toepassing op gewone ijzerpreparaten:

antacida, calcium, magnesium: ijzer moet 2 uur vóór of 4 uur na een antacidum, calcium of magnesium worden ingenomen;
lanthaancarbonaat, natriumwaterstofcarbonaat: ijzer moet 2 uur vóór of 4 uur na lanthaancarbonaat of natriumwaterstofcarbonaat worden ingenomen.

Niet beoordeeld:
Entacapon vormt een chelaat met ijzer; bij combinatie wordt een tussentijd van ten minste 2-3 uur aanbevolen.

Bij combinatie van ijzer met zink kan de absorptie van beide stoffen afnemen.

Gelijktijdig gebruik van parenterale en orale ijzerzouten wordt ontraden, omdat ten gevolge van verzadiging van het transferrine, ongebonden ijzer in het bloed aanleiding kan geven tot acute toxische reacties.

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

ORALE FERROPREPARATEN
	Ferrochloride (ijzer oraal)	B03AA05
	Ferrofumaraat (ijzer oraal)	B03AA02
	Ferrogluconaat	B03AA03
	Ferroglysinsulfaat (ijzer oraal) Ferro Sanol	B03AA01
	Ferrosulfaat (ijzer oraal) Fero-gradument	B03AA07

ORALE FERRIPREPARATEN
	Ferri (III)oxidehydroxidesaccharosezetmeelcomplex (ijzer oraal) FerriCure	B03AB02

PARENTERALE IJZERPREPARATEN
	Ferricarboxymaltose (ijzer parenteraal) Ferinject	B03AC
	Ferrioxidesaccharaat (ijzer parenteraal) Venofer	B03AC

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Referenties

Vifor Pharma, SmPC Ferrum Hausmann®, 50 mg Eisen/ml, Tropfen zum Einnehmen, Lösung (6024673.00.00), Januar 2016
Vifor Pharma, SmPC Ferrum Hausmann®, 50 mg Eisen/5 ml, Sirup (6024644.00.00), Januar 2016
Dors, N. et al. , Achtergrondinformatie per ziektebeeld: IJzergebreksanemie, https://hematologienederland.nl/achtergrondinformatie-per-ziektebeeld/, Juli 2019
Moretti D, et al., Oral iron supplements increase hepcidin and decrease iron absorption from daily or twice-daily doses in iron-depleted young women, Blood, 2015, 126(17), 1981-9
Stoffel NU, et al., Oral iron supplementation in iron-deficient women: How much and how often?, Mol Aspects Med, 2020, 75, 100865
Domellöf M, et al., Iron requirements of infants and toddlers., J Pediatr Gastroenterol Nutr., 2014, 58(1), 119-29
Uyoga MA,et al., The effect of iron dosing schedules on plasma hepcidin and iron absorption in Kenyan infants. , Am J Clin Nutr., 2020, 112(4), 1132-41
von Siebenthal HK, et al. , Regulation of iron absorption in infants., Am J Clin Nutr., 2023, 117(3), 607-15
Wegmüller R, et al., Hepcidin-guided screen-and-treat interventions for young children with iron-deficiency anaemia in The Gambia: an individually randomised, three-arm, double-blind, controlled, proof-of-concept, non-inferiority trial. , Lancet Glob Health., 2023, 11(1), e105-e16
Vifor Pharma. , SmPC Ferrum Hausmann, Lösung 50 mg Fe/ml., https://www.fachinfo.de/suche/fi/005720, 09-2022
Embleton ND, et al. , Enteral Nutrition in Preterm Infants (2022): A Position Paper From the ESPGHAN Committee on Nutrition and Invited Experts, Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition, 2023, 76(2), 248-68
Baker RD, et al, Diagnosis and prevention of iron deficiency and iron-deficiency anemia in infants and young children (0-3 years of age), Pediatrics, 2010, Nov;126(5), 1040-50
Berglund S, et al., Iron supplements reduce the risk of iron deficiency anemia in marginally low birth weight infants, Pediatrics, 2010, Oct;126(4) , e874-83
Edmond K, et al., Optimal feeding of low-birth-weight infants. Technical review., World Health Organization, 2006
Long H, et al., Benefits of iron supplementation for low birth weight infants: a systematic review., BMC Pediatr, 2012, Jul 16, 12:99
Mills RJ, et al,., Enteral iron supplementation in preterm and low birth weight infants., Cochrane Database Syst Rev, 2012, Mar 14;3, CD005095
Oski FA,, Iron deficiency in infancy and childhood., N Engl J Med, 1993, Jul 15;329(3), 190-3
Teva Nederland BV, SmPC Ferrofumaraat (RVG 51411) 28-06-2023, www.geneesmiddeleninformatiebank.nl
Rao R, et al., Iron therapy for preterm infants, Clin Perinatol, 2009, Mar;36(1), 27-42
World Health Organization, Iron Deficiency Anaemia Assessment, Prevention and Control. A guide for programme managers, WHO_NHD_01.3.pdf

Nog geen tweede medicijn geselecteerd.
Druk op ‘geneesmiddelen’ en vervolgens op om een geneesmiddel toe te voegen aan deze kolom.

Wijzigingen

11 september 2023 15:20: CORRECTIE: In het doseeradvies bij ijzergebreks anemie bij > 12 jaar stond in het alternatieve 2 x per week doseeradvies een dosering die uitgaat van ferrofumaraat ipv elementair ijzer
04 juni 2021 13:13: Activated refs