Geneesmiddel | Estradiol | Kinderformularium

Puberteitsinductie: start 5 mcg/kg/dag in 1 dosis. Dosering elke 6-9 maanden ophogen tot een doorbraakbloeding ontstaat, max 2 mg/dag
behandeling van syndroom van Turner: 2 mg/dag in combinatie met een cyclisch progestageen.

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Pleister, transdermaal 50 (4 mg); 75 (6 mg); 100 3-4-dagen (8 mg); 100, 7-dagen (8 mg); 50 (3.2 mg); 75 (4.8 mg); 100 (6.4 mg)
Tablet 0,5 mg, 2 mg
Dragee (valeraat) 1 mg, 2 mg
Er zijn transdermale patches in geregistreerd in Nederland in sterktes 50 microg/etmaal, 75 microg/etmaal en 100 microg/etmaal. In het buitenland zijn transdermale patches van 25 microg/etmaal verkrijgbaar (Evorel). Deze zijn op artsenverklaring te bestellen.

In stukken geknipte patches kunnen minimaal 5 dagen in verpakking bewaard worden, zonder dat de concentratie estradiol op de pleister stukjes verandert (Ankargberg-Lindgren 2019)

Eigenschappen

Meest actieve, natuurlijk oestrogeen. Oestrogenen hebben een gunstige invloed op climacterische klachten en de botmassa.

Kinetische gegevens

Geen informatie

Doseringen

Indicatie: Puberteitsinductie

Oraal
- Meisjes ≥ 11 jaar
  ^[4]
  - 5 microg./kg/dag in 1 dosis
  - - Elke 6-9 maanden verhogen tot doorbraakbloeding onstaat.
    - Opklimschema: 0,2 mg, 0,5 mg, 1 mg, 1,5 mg, 2 mg.
    - Medroxyprogestron toevoegen bij doorbraakbloeding of na 1-2 jaar. Als de volwassen dosering van 2 mg estradiol is bereikt wordt overgegaan op een combinatiepil of een anticonceptie pil

Transdermaal

≥ 11 jaar
^{[6]

[7]

[8]}

	< 40 kg	> 40-55 kg	> 55 kg
Jaar 1	3,1 microg	4,2 microg	6,2 microg
Jaar 2	6,2 microg	8,3 microg	12,5 microg
Jaar 3	16,7 microg	18,8 microg	25 microg
Jaar 4 en verder	1 microg/kg/dag	1 microg/kg/dag	1 microg/kg/dag

	Pleister 25 microg	Pleister 50 microg
3,1 microg	1/8e deel van pleister	1/16e deel van pleister
4,2 microg	1/6e deel van pleister	1/12e deel van pleister
6,2 microg	1/4e deel van pleister	1/8e deel van pleister
8,3 microg	1/3e deel van pleister	1/6e deel van pleister
12,5 microg	1/2e deel van pleister	1/8e deel van pleister
16,7 microg	2/3e deel van pleister	1/3e deel van pleister
18,8 microg	3/4e deel van pleister	3/8e deel van pleister
25 microg	Hele pleister	Halve pleister

- Jaar 1 en 2: Aanbrengen vóór slapen volgende ochtend verwijderen
- Jaar 3: benodige dosis in 2 gelijke delen verdelen en beide delen aanbrengen in de avond. In de ochtend 1 deel verwijderen en 1 deel laten zitten tot aanbrengen van nieuwe pleister.
- Jaar 4: Pleister blijft in zijn geheel continue op de huid. 3 x per week een nieuwe pleister aanbrengen (elke 2-3 dagen)
Aan het begin van jaar 4 in de ochtend serum estradiol bepalen (target range 150–450 pmol/L

Indicatie: Priming voorafgaand aan groeihormoontest
Oraal ≥ 8 jaar en < 20 kg ^[5] 1 mg/dag in 1 dosis Behandelduur: gedurende 3 avonden voorafgaand aan de test ≥ 8 jaar en ≥ 20 kg ^[5] 2 mg/dag in 1 dosis Behandelduur: gedurende 3 avonden voorafgaand aan de test

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

Er zijn geen gegevens bekend over doseeraanpassing bij nierfunctiestoornissen.

OESTROGENEN

NATUURLIJKE EN SEMISYNTHETISCHE OESTROGENEN
	Estriol Synapause	G03CA04
	Ethinylestradiol Acelyn	G03CA01
	Oestrogenen, geconjugeerd Dagynil	G03CA57

Bijwerkingen bij volwassenen

Misselijkheid, braken, gestoorde leverfunctie, cholelithiasis en cholestatische icterus en pancreatitis. Gespannen pijnlijke borsten. Vaginale bloedingen, endometriumproliferatie. Trombose (2–3× groter risico, m.n. optredend tijdens eerste behandeljaar) en bloeddrukstijging, vooral bij hoge doseringen. Chloasma. Hoofdpijn, stemmingsveranderingen. Vochtretentie.
Pleister: Frequent erytheem en jeuk rondom de plakplaats van de pleister. Misselijkheid. Leverfunctiestoornissen, cholestatische icterus, pancreatitis. Gespannen pijnlijke borsten. Vaginale bloedingen, endometriumproliferatie. Trombose (2 à 3× vergroot risico, vooral optredend tijdens het eerste behandelingsjaar) en bloeddrukstijging, vooral bij hoge doseringen. Chloasma. Hoofdpijn, stemmingsveranderingen. Vochtretentie. Incidenteel: anafylactoïde reacties, allergische contactdermatitis, reversibele post-inflammatoire pigmentatie, gegeneraliseerde pruritus en exantheem. Voorts zijn oestrogeenafhankelijke tumoren, hartinfarct en beroerte gemeld.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt

Meld hier

Contraindicaties bij volwassenen

Verleden van idiopathische veneuze trombo-embolie of actieve veneuze trombo-embolieën (diepveneuze trombose, longembolie). Actieve of recent doorgemaakte arteriële trombo-embolische aandoening (angina pectoris, hartinfarct). Acute leveraandoeningen (in de anamnese) zolang de leverfuncties niet zijn genormaliseerd. Oestrogeenafhankelijke tumoren. Mammacarcinoom in de anamnese. Hyperplasie van het endometrium. Onverklaarde vaginale bloedingen. Porfyrie.

Waarschuwingen en voorzorgen bij volwassenen

Voorzichtigheid is geboden bij risicofactoren voor het optreden van veneuze trombo-embolie (positieve familie-anamnese, eerdere veneuze trombo-embolie, ernstig overgewicht, systemische lupus erythematosus (SLE) of immobilisatie) en bij otosclerose. Tijdens een langdurige behandeling met oestrogenen wordt regelmatig lichamelijk onderzoek geadviseerd, waaronder mammografie. Bij oestrogeensuppletie is er een groter risico van mammacarcinoom, vooral in combinatie met een progestageen. De risicovergroting is na een jaar waarneembaar, neemt toe met een langere behandelduur en is binnen vijf jaar na staken van de behandeling verdwenen. Gebruik gaat tevens gepaard met een groter risico van ovariumcarcinoom; het risico neemt toe bij een langere behandelduur vooral bij gebruik gedurende 10 jaar of langer. Regelmatig is controle nodig bij latent of manifest hartfalen, hypertensie, gestoorde nierfunctie, epilepsie en migraine in verband met mogelijke vochtretentie, bij diabetes mellitus wegens verminderde glucosetolerantie en bij sikkelcelhemoglobinopathie omdat bij infecties of zuurstoftekort trombo-embolie kan optreden. Myomen kunnen in grootte toenemen. Bij geringste tekenen van trombose, bij abnormale leverfunctiewaarden en bij langdurige immobilisatie de toediening staken. Indien na een electieve chirurgische ingreep langdurige immobilisatie is te verwachten, eventueel de suppletie vier tot zes weken vóór de ingreep onderbreken. Bij elke onverwacht optredende vaginale bloeding in de postmenopauze moet gynaecologisch onderzoek worden verricht. Bij predispositie voor chloasma direct zonlicht vermijden
Het lichaamsdeel waarop de pleister is geplakt, niet blootstellen aan zonlicht

Interacties

Niet beoordeeld: erytromycine verhoogt de AUC met 33%.

Interacties oestrogenen algemeen
Relevant: oestrogenen (estriol, estradiol, geconjugeerde oestrogenen) en aromataseremmers of tamoxifen kunnen elkaars werking verminderen.

Niet relevant: de plasmaconcentratie van agomelatine kan toenemen.

Niet beoordeeld: de plasmaconcentratie kan dalen door enzyminducerende stoffen (bosentan, carbamazepine, efavirenz, fenobarbital, fenytoïne, griseofulvine, hypericum, nevirapine, oxcarbazepine, primidon, rifabutine, rifampicine, ritonavir en topiramaat).

Interacties oestrogenen algemeen

Relevant: oestrogenen (estriol, estradiol, geconjugeerde oestrogenen) en aromataseremmers, fulvestrant of tamoxifen kunnen elkaars werking verminderen.

Niet relevant: de plasmaconcentratie van agomelatine kan toenemen.

Niet beoordeeld: de plasmaconcentratie kan dalen door inductoren.

Referenties

Rademaker C.M.A. et al, Geneesmiddelen-Formularium voor Kinderen, 2007
ZorgInstituut Nederland, Farmacotherapeutisch Kompas ( Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen)., Geraadpleegd 21 okt 2010
Informatorium Medicamentorum, (Interacties), Geraadpleegd 12 juni 2018
Noordam C et al, Werkboek Kinderendocrinologie, digitale publicatie op www.nvk.nl (alleen leden), 2010
NVK werkgroep Groeihormoon, Protocol voor priming met geslachtshormonen voorafgaande aan groeihormoon stimulatietesten, 13 dec 2019
Sas, T et al, Pubertas Tarda -Diagnostiek en behandeling, www.nvk.nl (sectie leden), 17 mei 2016
Ankarberg-Lindgren, C et al, Estradiol matrix patches for pubertal induction: stability of cut pieces at different temperatures, Endocrine Connections, 2019, 8, 360-366
Donaldson M et al, Optimal Pubertal Induction in Girls with Turner Syndrome Using Either Oral or Transdermal Estradiol: A Proposed Modern Strategy, Horm Res Paediatr, 2019, 91, 1-11

Wijzigingen

21 januari 2020 15:11: Transdermale toediening toegevoegd obv behandelprotocol Nederlandse kinderendocrinologen
17 december 2019 14:59: De dosering voor priming voorafgaand aan groeihormoon test is aangepast obv advies NVK adviesgroep Groeihormoon dd 13 dec 2019