Codeine

Stofnaam
Codeine
Merknaam
ATC code
R05DA04
Doseringen
Nierfunctiestoornissen

Produkten, hulpstoffen, toediening en tekorten
Bijwerkingen
Contraindicaties
Waarschuwingen en voorzorgen

Interacties

Voor ouders op Apotheek.nl
Eigenschappen (PD/PK)

Registratiestatus
Middelen uit dezelfde ATC groep
Referenties
Versiebeheer

Eigenschappen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Opiumalkaloïd met analgetische en hoestprikkeldempende werking. Werking: bij inname op lege maag na 15–30 min, max. na 1–2 uur. Werkingsduur: 3–4 uur. Codeïne valt onder de bepalingen van de Opiumwet, maar niet in zijn volle omvang.

Farmacokinetiek bij kinderen

Geen informatie

Label dosisadvies Kinderformularium

Pijn, niet productieve hoest.
≥12 jaar: On-label


 
 

Toon SmPC tekst Toon SmPC tekst

SmPC tekst

Lichte tot matige pijn:
Kinderen vanaf 12 jaar: 0.5-1 mg/kg/ dosis , om de 6 uur, max 240 mg/dag

Verlichting van hoestklachten:
≥ 12 jaar: 
Tabletten 5-30 mg/dosis om de 6 uur.  max 120 mg/dag.
Stroop: 20 ml (=10 mg)/dosis,, max 4 dd. (LET OP: OTC produkt: lagere dosis)
 

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Tablet 10 mg, 15 mg, 20 mg, 30 mg
Stroop 0.5 mg/ml. Bevat ethanol 10 mg/ml. 

Overige info toediening/beschikbaarheid

Informatie over geneesmiddeltekorten

Doseringen

Pijn
  • Oraal
    • Tablet
      • 12 jaar tot 18 jaar
        [2]
        • 0,5 - 1 mg/kg/dosis, zo nodig max 4 dd. Max: 240 mg/dag.

        • Als aanvulling op behandeling met paracetamol. Combineren met en laxans.
Niet-productieve hoest (droge hoest)
  • Oraal
    • Tablet
      • 12 jaar tot 18 jaar
        [1] [2]
        • 5 - 30 mg/dosis, zo nodig 4 dd. Max: 120 mg/dag.

        • Niet gebruiken bij kinderen met een verminderde ademhalingsfunctie.
Diarree
  • Oraal
    • ≥ 12 jaar
      [3]
      • 15 - 60 mg/dosis, zo nodig max 4 dd.

      • Alleen na onvoldoende resultaat met loperamide.

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

GFR ≥10 ml/min/1.73m2: aanpassing van de dosering is niet nodig.

GFR <10 ml/min/1.73m2: een algemeen advies kan niet worden gegeven.

Bijwerkingen bij kinderen

Hoestprikkeldemping en obstipatie
In het bijzonder bij kleine kinderen: convulsies en hypotensie.
Ademhalingsdepressie: vooral bij hoge dosering en bij kleine kinderen.)

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Bij opvallend weinig werkzaamheid of bij meer of ernstiger bijwerkingen kan sprake zijn van een CYP2D6-polymorfisme.

Zelden (0,01-0,1%): huiduitslag, anafylactoïde reacties, toename colonmotiliteit of toxische colondilatatie bij colitis ulcerosa.

Verder zijn gemeld: misselijkheid, braken, obstipatie, pancreatitis. Hoofdpijn, dorst, duizeligheid, sufheid, slaperigheid, stemmingsveranderingen (dysforie, euforie), zwakheid, hallucinaties, verwardheid, desoriëntatie. Visusstoornissen. Tachycardie, bradycardie, palpitaties. Flauwvallen, orthostatische hypotensie. Galwegspasmen, oligurie, urineretentie. Bij hoge doses of kleine kinderen: opwinding, angst, convulsies, ademhalingsdepressie.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

  • Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
  • Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt
Meld hier

Contraindicaties bij kinderen

Kinderen < 12 jaar.

Als analgeticum bij kinderen (12-18 jaar) die een tonsillectomie en/of adenoïdectomie ondergaan ter behandeling van obstructieve slaapapneu, wegens meer kans op het ontwikkelen van ernstige en levensbedreigende ademhalingsdepressie.

Contra-indicatie algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

  • verminderde ademreserve (emfyseem, astma);
  • verhoogde intracraniële druk, convulsieve aandoening; intracraniële laesie;
  • leverinsufficiëntie;
  • 'ultrarapid CYP2D6-metabolizer'.

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Bij Cyp2D6 ultrarapid metabolizers kan door versnelde omzetting van codeine in morfine sufheid en mogelijk respiratoire depressie optreden. Dit risico lijkt met name verhoogd op zeer jonge leeftijd en bij verminderde nierfunctie.

Verminderde ademhalingsfunctie: Niet gebruiken bij kinderen met een mogelijk verminderde ademhalingsfunctie, zoals bij neuromusculaire aandoeningen, ernstige cardiale of respiratoire aandoeningen, infecties van de bovenste of onderste luchtwegen, multipel trauma of uitgebreide operatieve behandelingen.

Altijd voorschrijven in combinatie met een laxans. De stroop bevat tevens 1 vol % alcohol (ethanol).

 

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Bij opvallend weinig werkzaamheid of bij meer of ernstiger bijwerkingen kan sprake zijn van een CYP2D6-polymorfisme.

Obstipatie: Adviseer gelijktijdig een laxans te gebruiken vanwege het optreden van obstipatie.

Comorbiditeit: Wees voorzichtig bij koorts, colitis ulcerosa, stricturen van de urethra, recente abdominale of renale operatie, ernstig gestoorde nierfunctie, bijnierschorsinsufficiëntie, prostaathyperplasie, hypothyreoïdie, onbehandeld myxoedeem, cardiovasculaire aandoeningen, toxische psychose, galblaasaandoeningen of galstenen, acute buikaandoening, shock en bij ouderen.

Cardiovasculaire effecten: Bij supraventriculaire tachycardie in de voorgeschiedenis rekening houden met de vagolytische werking van codeïne.

Afhankelijkheid: Gewenning en afhankelijkheid kunnen zelden optreden. Wees voorzichtig bij een voorgeschiedenis van geneesmiddelen- en/of alcoholmisbruik.

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

Interacties opoiden algemeen:

Relevant: bij combinatie van fentanyl, oxycodon, pethidine of tramadol met de niet-selectieve MAO-remmers fenelzine en tranylcypromine is serotonerge toxiciteit gemeld (onder andere opwinding, spierrigiditeit, hyperpyrexie, zweten, bewusteloosheid, soms ademhalingsdepressie en hypotensie). Combinatie van fentanyl of pethidine met fenelzine en tranylcypromine moet worden vermeden; bij oxycodon en tramadol moet men bedacht zijn op de symptomen.

Bij combinatie van pethidine met moclobemide of selegiline is serotonerge toxiciteit gemeld.

Bij toevoeging van een partiële agonist/antagonist, waaronder ook het ontwenningsmiddel nalmefeen, kunnen onthoudingsverschijnselen optreden. De combinatie moet worden vermeden. In geval van buprenorfinepleister kan het omgekeerde wel: een opioïdagonist kan worden toegevoegd aan een buprenorfinepleister bij chronische hevige pijn.

Naloxon en naltrexon zijn antagonisten van opioïden; bij combinatie kunnen onthoudingsverschijnselen optreden. Toevoeging van naloxon of naltrexon aan een opioïd wordt ontraden, tenzij naloxon of naltrexon bewust wordt toegepast als antidotum bij overdosering van een opioïd. Andersom kan bij toevoeging van een opioïd aan naloxon of naltrexon acute ademnood optreden.

Geen interactie: in de literatuur is onvoldoende onderbouwing voor interactie van niet-selectieve MAO-remmers met opioïden anders dan fentanyl, oxycodon, pethidine of tramadol; de meeste fabrikanten ontraden echter het gebruik tijdens of binnen 2 weken na behandeling met niet-selectieve MAO-remmers.

Er is ook onvoldoende onderbouwing voor interactie van moclobemide, rasagiline of selegiline met opioïden anders dan pethidine.

Niet beoordeeld: de sedatieve werking van alcohol en andere centraal-depressieve stoffen kan worden versterkt.

HOESTPRIKKELDEMP.MIDD., EXCL COMB.PREP. MET EXPECTORANTIA

Deze pagina geeft een overzicht van geneesmiddelen uit dezelfde ATC groep. Let op: Dit betekent niet per definitie dat deze middelen onderling uitwisselbaar zijn.

OPIUMALKALOIDEN EN DERIVATEN

Dextromethorfan

Tussipect
R05DA09
R05DA07

Referenties

  1. Novum Pharma BV, SPC Melrosum Extra sterk (RVG 03732) 09-12-2015, www.cbg-meb.nl, Geraadpleegd 30 juni 2014, http://db.cbg-meb.nl/IB-teksten/h03732.pdf
  2. Pharmachemie BV, SmPC Codeinefosfaat (RVG 55441) 04-09-2018, www.geneesmiddeleninformatiebank.nl
  3. Expharma BV, SmPC Codeinefosfaat ( RVG 123632) 17 augustus 2019 , www.geneesmiddeleninformatiebank.nl
  4. ZorgInstituut Nederand, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen), Geraadpleegd 27-10-2022
  5. Informatorium Medicamentorum, Interacties, Geraadpleegd 27-10-2022

Wijzigingen

  • 05 oktober 2018 15:31: Harmonisering advies bij pijn met SmPC
  • 25 juli 2016 10:50: Het doseeradvies voor kinderen is aangepast op basis van de herziening van de SmPC
  • 22 april 2016 09:16: Waarschuwing toegevoegd om codeine niet te gebruiken bij kinderen met een verminderde ademhalingsfunctie

Therapeutic Drug Monitoring


Overdosering