Mesalazine

Stofnaam
Mesalazine
Merknaam
Pentasa, Salofalk, Asacol, Mezavant, Kiudro
ATC code
A07EC02
Doseringen
Nierfunctiestoornissen

Produkten, hulpstoffen, toediening en tekorten
Bijwerkingen
Contraindicaties
Waarschuwingen en voorzorgen

Interacties

Voor ouders op Apotheek.nl
Eigenschappen (PD/PK)

Registratiestatus
Middelen uit dezelfde ATC groep
Referenties
Versiebeheer

Eigenschappen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Mesalazine (5-aminosalicylzuur = 5-ASA) is het therapeutisch werkzame bestanddeel van sulfasalazine. Het werkingsmechanisme is niet volledig bekend; waarschijnlijk berust het op een direct lokaal ontstekingsremmend effect op de mucosa van de darm. Mogelijk werkt mesalazine ontstekingsremmend door de prostaglandineproductie in de darmen te remmen.
 

Farmacokinetiek bij kinderen

Uit de studies van Wiersma et al. (N=13, 6 – 16 jaar), Tolia et al. (N=4, 13 – 17 jaar) en Christensen et al. (N=9, 7 – 13 jaar) blijkt dat de farmacokinetiek van mesalazine bij kinderen vergelijkbaar is met die bij volwassenen.

Algemene opmerkingen

De verschillende orale mesalazine preparaten verschillen in de plaats waar en het mechanisme waarmee de werkzame stof vrijkomt.
- Bij mesalazine maagsapresistente tablet gecoat met Eudragit-S (Asacol®) lost de pH-gevoelige coating op bij pH hoger dan 7 en komt het mesalazine vrij in het terminale ileum en het colon.
- Bij mesalazine maagsapresistente tablet gecoat met Eudragit-L (Salofalk®) lost de pH-gevoelige coating op bij pH hoger dan 6 en komt het mesalazine vrij in het jejunum, het ileum en het colon.
- Bij mesalazine tablet of granulaat met gereguleerde afgifte met microgranules gecoat met ethylcellulose (Pentasa®) zorgt de semi-permeabele membraan coating voor een geleidelijke afgifte van mesalazine in het duodenum, het jejunum, het ileum en het colon; ong. 60% van het geneesmiddel komt in de dunne darm vrij en ong. 40% in de dikke darm.
- Bij mesalazine maagsapresistent granulaat met gereguleerde afgifte gecoat met Eudragit-L (Salofalk Granu-Stix®) lost de pH-gevoelige coating op bij pH hoger dan 6 en wordt het mesalazine geleidelijk afgegeven als gevolg van de matrixstructuur van de granules; ong. 80% van een dosis komt beschikbaar in het colon, het sigmoïd en het rectum. De Granu-Stix bevatten aspartaam, 2 mg per 1000 mg mesalazine
 

Label dosisadvies Kinderformularium

Colitis ulcerosa, zowel in de acute fase als ter voorkoming van recidieven
Rectaal: 
off-label
Oraal:
< 6 jr: off-label,
> 6 jr:  ≤75 mg/kg: on-label
 
 

Toon SmPC tekst Toon SmPC tekst

SmPC tekst

Salofalk:Granustix, tablet, Asacol tablet, Pentasa granulaat, tablet:
<6jr: onvoldoende ervaring;
>6 jr: Acuut: 30-50 mg/kg./dag in verdeelde doses, max 75 mg/kg/dag (4 g/dag) Onderhoud: 15-30 mg/kg/dag in verdeelde doses, max 2 g/dag Kinderen >40 kg kunnen volledige dosering voor volwassen krijgen.
Salofalk Schuim, zetpil, klysma: niet geregistreerd voor kinderen
Asacol klysma: ≥ 6 jr: 1 dd 1 klysma (2 g/50 g)
Pentasa zetpillen: oudere kinderen 1-2 dd 1 zetpil ( 1 g/zetpil)
Pentasa suspensie (Klysma): oudere kinderen: 1 flacon (1g/100ml).
Mezavant: > 10 jaar en > 50 kg: 2,4 - 4,8 g/dag in 1 dosis
 
 
 

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

- Tablet, maagsapresistent 250 mg, 500 mg (Salofalk), 400 mg, 800 mg (Asacol)
- Tablet met gereguleerde afgifte 500 mg (mesalazine, Pentasa), 1000 mg (Pentasa),
- Tablet, maagsapresistent met verlengde afgifte 1200 mg (mesalazine, Mezavant)
- Granulaat met gereguleerde afgifte 1g, 2 g (Pentasa).
- Granulaat, maagsapresistent met gereguleerde afgifte 0,5g, 1g, 1,5g, 3g, bevat aspartaam (Salofalk)
- Zetpil 250 mg, 500 mg (mesalazine), 1 g (Pentasa, Kiudro)
- Klysma 1g/100ml (Pentasa), 2g/50g (Asacol), 2g/30g, 2g/60g, 4g/60g (Salofalk)
- Schuim 1 g, bevat propyleenglycol (Salofalk)
 

Overige info toediening/beschikbaarheid

Informatie over geneesmiddeltekorten

Doseringen

Colitis ulcerosa, zowel in de acute fase als ter voorkoming van recidieven
  • Oraal
    • 2 jaar tot 18 jaar
      [4] [5] [6] [7] [8] [9]
      • 60 - 80 mg/kg/dag in 1 - 2 doses. Max: 120mg/kg/dag, maar niet hoger dan 6,4 g/dag.
      • Hogere doseringen (tot 100 mg/kg/dag) kunnen in individuele gevallen nodig zijn. Er is geen wetenschappelijke onderbouwing voor deze hogere doseringen.
        De maximale dosis mesalazine (oraal gecombineerd met rectaal): 150% van de orale dosis,

  • Rectaal
    • 2 jaar tot 18 jaar
      [4] [5] [6] [7] [8] [9]
      • 25 mg/kg/dag in 1 dosis. Max: 1 g/dag.
      • De maximale dosis mesalazine (oraal gecombineerd met rectaal): 150% van de orale dosis, tot max 6,4 g/dag.

         

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

GFR ≥10 ml/min/1.73m2: aanpassing van de dosering is niet nodig.

GFR <10 ml/min/1.73m2: een algemeen advies kan niet worden gegeven.

Bijwerkingen bij kinderen

Misselijkheid, braken, duizeligheid, hoofdpijn, buikpijn, diarree, huiduitslag. Na rectale toedieningen kunnen lokale reacties, zoals pruritus, rectaal ongemak en aandrang optreden. Zeldzame bijwerkingen als interstitiele nefritis, pneumonitis, myopathie en pericarditis zijn ook in casereports bij kinderen beschreven.

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Vaak (1-10%): dyspepsie. Hoofdpijn, moeheid, slapeloosheid, asthenie. Draaierigheid, perifere neuropathie. Overgevoeligheidsreacties zoals buikrampen, koorts, hevige hoofdpijn, jeuk, huiduitslag. Hypertensie. Verhoogde methemoglobine spiegels. Artralgie, spierpijn, rugpijn. Soms (0,1-1%): duizeligheid, hypotensie, slaperigheid, tinnitus. Colitis, rectale poliep, na rectale toediening lokale irritatie , aandrang. Acne, alopecia, urticaria. Trillingen, trombocytopenie, oorpijn, keelpijn, gezichtsoedeem, tachycardie. Zelden (0,01-0,1%): stemmingsveranderingen, buikpijn, diarree, flatulentie, misselijkheid, braken, myocarditis, pericarditis, verhoogde waarden amylase, (reversibel) nierfalen. Zeer zelden (≤0,01%): acute pancreatitis. Allergische en fibrotische longreacties waaronder dyspneu, hoesten, allergische alveolitis, bronchospasmen, eosinofiele pneumonie, pulmonale infiltratie, pneumonitis, pleuropericarditis. Stijging van leverenzymwaarden en bilirubine, hepatotoxiciteit (inclusief hepatitis, cirrose en leverfalen), cholelithiasis. Angio-oedeem. Nefropathie (interstitiële nefritis, nefrotisch syndroom, nierinsifficiëntie), urineontkleuring. Afwijkingen van het bloedbeeld (eosinofilie, beenmergdepressie, leukopenie (inclusief granulocytopenie en agranulocytose), neutropenie, pancytopenie, anemie). Overgevoeligheidsreacties zoals allergisch exantheem, lupus erythematodes, pancolitis. Oligospermie.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

  • Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
  • Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt
Meld hier

Contra-indicatie algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Overgevoeligheid voor salicylaten. Ernstige lever- of nierfunctiestoornis.

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Zoals met alle salicylzuur-derivaten is voorzichtigheid geboden bij patiënten met astma vanwege overgevoeligheidsreacties. Regelmatige controle van de nierfunctie (serum creatinine) is gewenst, vooral gedurende het begin van de behandeling. Bij patiënten die nierfunctiestoornissen krijgen gedurende de behandeling, moet men denken aan niertoxiciteit door mesalazine.
De maagsapresistente tablet kan gesuspendeerd in water via maagsonde gegeven worden.

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Voorafgaand aan en regelmatig tijdens de behandeling, het bloedbeeld en de leverfunctie-parameters bepalen. Verder is wegens toxiciteit bij langdurige gebruik tevens regelmatig controle van de nierfunctie gewenst, met name in het begin van de behandeling en bij ouderen. Niet toepassen bij patiënten met een nierfunctiestoornis. Voorzichtigheid is geboden bij leverinsufficiëntie, bij laesies van maag en duodenum, bij astmapatiënten, omdat deze op salicylaten en metabisulfiet kunnen reageren met een astma-aanval of collaps en bij patiënten met aandoeningen die kunnen leiden tot myo- of pericarditis. Een acuut intolerantiesyndroom kan optreden; het lijkt op een opleving van de ziekte met kramp, acute buikpijn, bloederige diarree, soms koorts, hoofdpijn en huiduitslag. De toediening dan direct staken. Bij homozygote patiënten met fenylketonurie dient de hoeveelheid aspartaam/fenylalanine in de 'granu-stix' te worden doorberekend in het dieet.  Asacol tabletomhullingen kunnen in de stoelgang voorkomen.
 

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

Interacties Mesalazine en verwante verbindingen algemeen:

Niet relevant: bij combinatie met azathioprine, mercaptopurine of tioguanine kan de blootstelling aan de actieve metabolieten (thioguanine-nucleotiden) van deze middelen toenemen.

Niet beoordeeld: antibacteriële middelen die de darmflora beïnvloeden, kunnen de bacteriële omzetting van olsalazine en sulfasalazine in het colon remmen, waardoor minder mesalazine beschikbaar komt en het effect kan afnemen.

Een afname van het effect van warfarine is gemeld bij combinatie met mesalazine of sulfasalazine.


 

ANTI-INFLAMMATOIRE DARMMIDDELEN

Deze pagina geeft een overzicht van geneesmiddelen uit dezelfde ATC groep. Let op: Dit betekent niet per definitie dat deze middelen onderling uitwisselbaar zijn.

CORTICOSTEROIDEN MET LOKALE WERKING

Budesonide

Entocort klysma, Entocort, Budenofalk, Cortiment
A07EA06
ANTI-ALLERGISCHE MIDDELEN, EXCL CORTICOSTEROIDEN
A07EB01
MESALAZINE EN VERWANTE VERBINDINGEN

Sulfasalazine

Salazopyrine
A07EC01

Referenties

  1. Rademaker C.M.A. et al, Geneesmiddelen-Formularium voor Kinderen, 2007
  2. ZorgInstituut Nederland, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen), Geraadpleegd 04 nov 2014
  3. Informatorium Medicamentorum, (Interacties), Geraadpleegd 29 juni 2017
  4. Christensen LA, et al, Bioavailability of 5-aminosalicyclic acid from slow release 5-aminosalicyclic acid drug and sulfasalazine in normal children, Dig Dis Sci., 1993, 38, 1831-6
  5. Ian D. D\'Agata, et al, Mesalamine in pediatric inflammatory bowel disease: A 10-year experience., Inflamm Bowel Dis, 1996, 2, 229-35
  6. Tolia V, et al, Oral 5-aminosalicyclic acid in children with colonic chronic inflammatory bowel disease: clinical and pharmacokinetic experience, J Pediatr Gastroenterol Nutr., 1989, 8, 333-8
  7. Wiersma H, et al, Pharmacokinetics of mesalazine pellets in children with inflammatory bowel disease, Inflamm Bowel Dis, 2004, 10, 626-31
  8. Turner D, et al, Management of pediatric ulcerative colitis: joint ECCO and ESPGHAN Evidence-Based Consensus Guidelines, JPGN, 2012, 55(3):, 340-61
  9. Tabata N et al, Severe skeletal muscle damage following the administration of mesalazine to a patient with ulcerative colitis, Pediatr Int, 2009 , Oct;51(5), 759-60
  10. Falk Pharma, SmPC Salofalk 250mg Tabletten, 2881.00.01, 10/2017
  11. Falk Pharma, SmPC Salofalk 1g Tabletten, 96061.00.00, 10/2017
  12. Falk Pharma, SmPC Salofalk Granu-Stix 500mg/1000mg/1,5g/3g Retardgranulat, 50315.00.00, 10/2017
  13. Recordati Pharma, Claversal 4g/60ml Klysmen, 4015 7.00.00, 10/2017
  14. Recordati Pharma, SmPC Claversal 250mg/500mg Suppositorien, 5697.00.00, 10/2017
  15. Recordati Pharma, SmPC Claversal 1g Rektalschaum, 42197.00.00, 10/2017
  16. Recordati Pharma, SmPC Claversal 250mg Tabletten, 5697.00.01, 10/2017
  17. Falk Pharma, SmPC Salofalk 2g/30ml Klysmen, 16629.00.00, 10/2017
  18. Falk Pharma, SmPC Salofalk 4g/60ml Klysmen, 2881.00.02, 10/2017
  19. Ferring Pharma, SmPC Pentasa 1000mg Klystiere, 13913.00.00, 01/2018
  20. Falk Pharma, SmPC Salofalk 1g Rektalschaum,65717.00.00, 10/2017
  21. Ferring Pharma, SmPC Pentasa 1000mg Zäpfchen, 16944.00.02, 01/2018
  22. Falk Pharma, SmPC Salofalk 250mg Suppositorien, 2881.00.00, 10/2017
  23. Falk Pharma, SmPC Salofalk 500mg Suppositorien, 2881.01.00, 10/2017
  24. Falk Pharma, SmPC Salofalk 1g Suppositorien, 74251.00.00, 10/2017
  25. Online GL. Gelbe Liste Online, https://www.gelbe-liste.de/, Accessed April 11, 2018
  26. Falk Pharma, SmPC Salofalk 500mg Tabletten, 2881.01.01, 10/2017
  27. Tillotts Pharma, SmPC Asacol 400mg Tabletten, 7135.00.00, 07/2017
  28. Tillotts Pharma, SmPC Asacol 800ng Tabletten, 89227.00.00, 07/2017
  29. Recordati Pharma, SmPC Claversal 500mg Tabletten, 5697.01.01, 10/2017
  30. Recordati Pharma, SmPC Claversal 1,5g Mikropellets,42197.00.01, 10/2017
  31. Ferring Pharma, SmPC Pentasa Sachet 4g Retardgranulat, 91296.00.00, 02/2016
  32. Ferring Pharma, Pentasa Sachet 1000mg/Xtend 2g Retardgranulat, 44367.00.00, 02/2016

Wijzigingen

Therapeutic Drug Monitoring


Overdosering