Geneesmiddel | Alprazolam | Kinderformularium

Er zijn geen studies verricht naar de farmacokinetiek van een normaal preparaat met alprazolam (zonder gereguleerde afgifte) bij kinderen. In algemene zin metaboliseren kinderen de benzodiazepine-agonisten sneller dan jeugdigen en volwassenen. Uit studie (Glue P et al. 2006) blijkt dat de farmacokinetische parameters van adolescenten vergelijkbaar zijn met die van volwassenen.

Doseringen

Indicatie: Premedicatie
Oraal 6 maanden tot 18 jaar ^{[4] [7]} 0,015 mg/kg/dag in 3 doses, max: 0,06 mg/kg/dag. Zo nodig de dosis ophogen met stappen van 0,125-0,25 mg/dosis. De effectiviteit van alprazolam voor deze indicatie is discutabel.

Indicatie: Kortdurende behandeling van plotselinge extreme slapeloosheid
Oraal Normaal preparaat (geen gereguleerde of verlengde afgifte) 6 jaar tot 18 jaar ^{[1] [4] [5] [6]} Startdosering: 0,125 mg/dag, éénmalig. Onderhoudsdosering: Op geleide van klinisch beeld verhogen met stappen van 0,125-0,25 mg/dosis tot max 0,05 mg/kg/dag in 3 doses. Advies inname/toediening: De dagdosis indien mogelijk verdelen over 3 doses. Bij plotselinge extreme slapeloosheid: alleen voor de nacht innemen, dosering op geleide van effect ophogen tot max 0,05 mg/kg. De effectiviteit bij de behandeling van acute angst is discutabel.

Indicatie: Kortdurende behandeling van plotselinge extreme slapeloosheid

Oraal
- Normaal preparaat (geen gereguleerde of verlengde afgifte)
  - 6 jaar tot 18 jaar
    ^{[1]
    
    [4]
    
    [5]
    
    [6]}
    - Startdosering: 0,125 mg/dag, éénmalig.
    - Onderhoudsdosering: Op geleide van klinisch beeld verhogen met stappen van 0,125-0,25 mg/dosis tot max 0,05 mg/kg/dag in 3 doses.
    - Advies inname/toediening:
      De dagdosis indien mogelijk verdelen over 3 doses.
    - - Bij plotselinge extreme slapeloosheid: alleen voor de nacht innemen, dosering op geleide van effect ophogen tot max 0,05 mg/kg.
      - De effectiviteit bij de behandeling van acute angst is discutabel.

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

GFR ≥10 ml/min/1.73m2: aanpassing van de dosering is niet nodig.

GFR <10 ml/min/1.73m2: een algemeen advies kan niet worden gegeven.

ANXIOLYTICA

BENZODIAZEPINEDERIVATEN
	Clobazam Frisium	N05BA09
	Diazepam Stesolid rectiole	N05BA01
	Lorazepam Temesta	N05BA06
	Oxazepam Seresta	N05BA04

DIFENYLMETHAANDERIVATEN
	Hydroxyzine	N05BB01

AZASPIRODECAANDIONDERIVATEN
	Buspiron	N05BE01

BENZODIAZEPINEDERIVATEN
	Clobazam Frisium	N05BA09
	Diazepam Stesolid rectiole	N05BA01
	Lorazepam Temesta	N05BA06
	Oxazepam Seresta	N05BA04

DIFENYLMETHAANDERIVATEN
	Hydroxyzine	N05BB01

AZASPIRODECAANDIONDERIVATEN
	Buspiron	N05BE01

Bijwerkingen bij kinderen

Slaperigheid overdag, agitatie, hoofdpijn, misselijkheid, gewichtstoename, dystonie, sedatie, concentratie-/geheugen problemen, tolerantie/afhankelijkheid (bij langdurig gebruik). Paradoxale reacties, zoals rusteloosheid, agitatie, prikkelbaarheid, agressie, woede-aanvallen, wanen, hallucinaties, psychosen, nachtmerries, gedragsstoornissen. Tevens is er een casus van zelfdestructief gedrag en suïcide ideatie (Türkoğlu S. 2015) beschreven.

Bijwerkingen bij volwassenen

Zeer vaak (> 10%): sedatie, slaperigheid.

Vaak (1-10%): verminderde eetlust, depressie, prikkelbaarheid, verwardheid, desoriëntatie, evenwichtsstoornis, coördinatiestoornis, geheugenstoornis, aandachtsstoornis, hypersomnie, vermoeidheid, asthenie, lethargie, dysartrie, duizeligheid, hoofdpijn, ataxie. Visusstoornis (zoals diplopie, wazig zien). Droge mond, misselijkheid, obstipatie.

Soms (0,1-1%): woede, agressie, vijandigheid, angst, agitatie, nervositeit, libidoverandering, slapeloosheid, stimulatie, abnormale gedachten, hallucinaties, (hypo)manie. Amnesie, dystonie, tremor, spierzwakte. Verhoogde intraoculaire druk. Braken, diarree. Abnormale leverfunctie, geelzucht. Dermatitis. Urineretentie en -incontinentie. Seksuele stoornissen, onregelmatige menstruatie. Gewichtsverandering, hyperprolactinemie.

Zelden: bloedbeeldafwijkingen.

Verder zijn gemeld: lichamelijke en psychische afhankelijkheid, onthoudings- en rebound-verschijnselen, anorexie, toegenomen eetlust, toegenomen speekselproductie, dysfagie, nasale verstopping, hypotensie, tachycardie. hepatitis, angio-oedeem, perifeer oedeem.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt

Meld hier

Contraindicaties bij volwassenen

Myasthenia gravis.
Ernstige respiratoire insufficiëntie.
Slaap-apneusyndroom.
Overgevoeligheid voor benzodiazepinen.
Ernstige leverinsufficiëntie.

Waarschuwingen en voorzorgen bij volwassenen

Indien minder dan 7–8 uur beschikbaar is om te slapen en bij hogere doseringen is er meer kans op anterograde amnesie. Amnestische effecten kunnen gepaard gaan met onaangepast gedrag.

De kans op afhankelijkheid neemt toe bij hogere doseringen, een langere gebruiksduur en bij alcohol- en/of drugsmisbruik in de voorgeschiedenis; wees terughoudend bij middelenmisbruik in de voorgeschiedenis. Bij herhaald gebruik gedurende enkele weken kan het hypnotisch effect van benzodiazepinen minder worden (tolerantie). Beperk het gebruik in verband met de kans op afhankelijkheid, tolerantie en centrale bijwerkingen tot maximaal 8–12 weken (incl. uitsluipen). Bij benzodiazepinen met een korte werkingsduur kunnen binnen het toedieningsinterval onthoudingsverschijnselen optreden, vooral bij hoge doseringen.

Staak de behandeling bij het optreden van paradoxale reacties. Ouderen zijn gevoeliger voor de sedatieve effecten van benzodiazepinen, bovendien is bij hen het gevaar van cumulatie groter. Verlaag de dosering bij ouderen en bij patiënten met een nierfunctiestoornis, lichte of matige leverfunctiestoornis of chronische respiratoire insufficiëntie. Wees voorzichtig bij patiënten met depressieve symptomen, suïcidale neigingen of (aanleg voor) acuut nauwe-kamerhoekglaucoom. De veiligheid en werkzaamheid zijn bij kinderen < 18 jaar niet vastgesteld; vermijd gebruik bij kinderen.

Het gebruik kan leiden tot verminderd reactie- en concentratievermogen; vele dagelijkse bezigheden (bv. deelname aan het verkeer) kunnen daarvan hinder ondervinden. Bij onvoldoende slaapduur is hier meer kans op.

Interacties

Alprazolam is substraat voor CYP3A4.

Relevant:
Afname alprazolam: de concentratie daalt door krachtige CYP3A4-inductoren.

Toename alprazolam: de concentratie stijgt door cimetidine, krachtige CYP3A4-remmers, diltiazem, fluconazol, fluvoxamine, HCV-middelen, HIV-proteaseremmers, posaconazol en verapamil.

Niet relevant: het metabolisme wordt geremd door (fos)aprepitant, ethinylestradiol, fluoxetine of isoniazide.

Geen interactie: in de literatuur is onvoldoende onderbouwing voor interactie met amiodaron, ciclosporine, danazol, felodipine, gemfibrozil, kinidine, miconazol, nicardipine, nifedipine, quinupristine/dalfopristine, tamoxifen en testosteron.

Niet beoordeeld: grapefruitsap kan de biologische beschikbaarheid verhogen door remming van CYP3A4. Een klinisch relevant effect is echter niet waarschijnlijk vanwege de hoge biologische beschikbaarheid.

De sedatieve werking van alcohol en andere centraal-depressieve stoffen kan worden versterkt.

Referenties

Landelijk Kenniscentrum Kind-enJeugdpsychiatrie (Ketelaars), Anxiolytica/hypnotica, 2009
College voor zorgverzekeringen (CVZ), Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen), Geraadpleegd 08 juni 2018
Informatorium Medicamentorum, (Interacties), Geraadpleegd 08 juni 2018
Pfefferbaum B, et al, Alprazolam in the treatment of anticipatory and acute situational anxiety in children with cancer, J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 1987, Jul;26(4):, 532-5
Simeon JG, et al, Alprazolam effects in children with anxiety disorders, Can J Psychiatry, 1987, Oct;32(7):, 570-4
Simeon JG, et al, Clinical, cognitive, and neurophysiological effects of alprazolam in children and adolescents with overanxious and avoidant disorders, J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 1992, Jan;31(1), 29-33
Anderson BJ, et al, Oral premedication in children: a comparison of chloral hydrate, diazepam, alprazolam, midazolam and placebo for day surgery, Anaesth Intensive Care, 1990, May;18(2), 185-93
Pfizer BV, SmPC Xanax (RVG 14409) 01-05-2018, www.geneesmiddelinformatiebank.nl
Türkoğlu S. . , Paradoxical reactions related to alprazolam., J Child Adolesc Psychopharmacol, 2015 , Apr;25(3), 276
Glue P et al., Pharmacokinetics of an extended release formulation of alprazolam (Xanax XR) in healthy normal adolescent and adult volunteers., Am J Ther., 2006, Sep-Oct;13(5), 418-22

Wijzigingen

08 juni 2018 10:23: De beschikbare wetenschappelijke literatuur over de toepassing van alprazolam bij kinderen is opnieuw beoordeeld in samenwerking met het Kenniscentrum KJP. Dit heeft niet geleid tot wijzigingen in de doseeradviezen. Op basis van een casus beschrijving is de bijwerking zelfdestructief gedrag en suicidale ideatie toegevoegd.