Eigenschappen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Farmacokinetiek bij kinderen

Er is een grote interindividuele variatie in de farmacokinetiek van amikacine bij neonaten. De klaring neemt het meest toe in de eerste levens weken, waarna bij circa 2 jaar een plateau bereikt wordt, waarna de klaring langzaam nog toeneemt tot 7 jaar.  Het verdelingsvolume neemt juist af in de eerste 2 maanden, en blijft daarna stabiel tot circa 2 jaar, waarna het verdelingsvolume nog wat verder afneemt tot een leeftijd van 7 jaar [Treluyer]. De volgende kinetische parameters zijn gevonden:

	Prematuren	1-2 dg oud (n=18)(Vucivecic 2014)	3-28 dg oud (n=13)(Vucivecic 2014)	> 6 mnd oud
Vd		0,68 l/kg	0,62 l/kg
Cl		65,11 ml/u.kg	79,98 ml/u.kg
t½	7-8 uur	6,94 uur	5,64 uur	1,6-2,9 uur

Label dosisadvies Kinderformularium

Ernstige infecties: ≥1 mnd: on-label
CF, ernstige infecties bij kinderen: <1 mnd: off-label

Toon SmPC tekst Toon SmPC tekst

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Overige info toediening/beschikbaarheid

Informatie over geneesmiddeltekorten

Doseringen

Infecties bij Cystic Fibrosis
Intraveneus 1 maand tot 18 jaar [1] 20 - 30 mg/kg/dag in 1 dosis Toedienen in 30 min. Dosis bijstellen op geleide plasmaconcentratie.

Kortdurende behandeling van ernstige infecties veroorzaakt door voor amikacine gevoelige stammen van Gram negatieve micro-organismen, inclusief Pseudomonas species, speciaal indien deze resistent zijn tegen andere aminoglycosiden

Intraveneus Prematuren Postnatale leeftijd 0 dagen tot 14 dagen en < 1200 gr [13] 16 mg/kg per 48 uren in 1 dosis Advies inname/toediening: toedienen in 30 minuten Doseren op geleide van plasmaconcentratie. Dalspiegelbepaling voor de tweede gift. Prematuren Postnatale leeftijd 0 dagen tot 14 dagen en 1200 tot 2800 gr [13] 15 mg/kg per 36 uren in 1 dosis Advies inname/toediening: Toedienen in 30 min Doseren op geleide van plasmaconcentratie. Dalspiegelbepaling voor de tweede gift. Prematuren Postnatale leeftijd 0 dagen tot 14 dagen en ≥ 2800 gr [13] 15 mg/kg/dag in 1 dosis Doseren op geleide van plasmaconcentratie. Dalspiegelbepaling voor de tweede gift.. Advies inname/toediening: Toedienen in 30 min. Prematuren Postnatale leeftijd 14 dagen tot 1 maand en < 1200 gr [13] 20 mg/kg per 36 uren in 1 dosis Advies inname/toediening: Toedienen in 30 min. Doseren op geleide van plasmaconcentratie. Dalspiegelbepaling voor de tweede gift. Prematuren Postnatale leeftijd 14 dagen tot 1 maand en ≥ 1200 gr [13] 18 mg/kg/dag in 1 dosis Advies inname/toediening: Toedienen in 30 min. Doseren op geleide van plasmaconcentratie. Dalspiegelbepaling voor de tweede gift. a terme neonaat [3] [9] [10] 15 mg/kg/dag in 1 dosis Advies inname/toediening: Toedienen in 30 min Doseren op geleide van plasmaconcentratie. Dalspiegelbepaling voor de tweede gift. 1 maand tot 18 jaar [4] [5] [6] [7] [9] [11] 15 mg/kg/dag in 1 dosis. Max: 1.500 mg/dag. Advies inname/toediening: Toedienen in 30 min Doseren op geleide van plasmaconcentratie. Dalspiegelbepaling voor de tweede gift.

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

Aanpassingen als volgt:

GFR 50-80 ml/min/1.73 m2

Dosis reductie en intervalverlenging: Op geleide van spiegels (zie waarschuwingen voorzorgen)

GFR 30-50 ml/min/1.73 m2

Dosis reductie en intervalverlenging: Op geleide van spiegels (zie waarschuwingen voorzorgen)

GFR 10-30 ml/min/1.73 m2

Dosis reductie en intervalverlenging: Op geleide van spiegels (zie waarschuwingen voorzorgen)

GFR < 10 ml/min/1.73 m2

Dosis reductie en intervalverlenging: Op geleide van spiegels (zie waarschuwingen voorzorgen)

Bijwerkingen bij kinderen

Nefrotoxiciteit, ototoxiciteit, neuromusculaire blokkade en allergische reacties.

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Alle aminoglycosiden kunnen ototoxiciteit, vestibulaire en renale toxiciteit en neuromusculaire blokkade veroorzaken, vooral bij bestaande of doorgemaakte nierfunctiestoornis óf bij hoge doses of langdurig gebruik bij normale nierfunctie. De ototoxiciteit omvat door toxiciteit op nervus VIII met name gehoorschade (irreversibel) maar ook vestibulaire stoornissen. De doofheid begint met het niet horen van hoge frequenties. Ook oorsuizen kan een aanwijzing zijn. De nefrotoxiciteit uit zich in oligurie, verhoging van de serumcreatinine, uremie, albuminurie en het in de urine voorkomen van erytrocyten, leukocyten en sedimentcilinders. De nefrotoxiciteit is gewoonlijk reversibel na staken van de therapie. De neuromusculaire blokkade komt tot uiting in spierzwakte of onderdrukking van de ademhaling.

Allergische reacties op de hulpstof natriummetabisulfiet (vooral bij astmapatiënten) zijn mogelijk zoals bronchospasmen en soms anafylactische shock.

Verder zijn gemeld: hypotensie, koorts, hoofdpijn, misselijkheid en braken, paresthesie, tremor, gewrichtspijn, anemie, eosinofilie, huiduitslag.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

• Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
• Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt

Meld hier

Contra-indicatie algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

• overgevoeligheid voor aminoglycosiden of voor sulfiet (cave astma-patiënten).

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Amikacine dient gedoseerd te worden op geleide van de plasmaspiegels. De behandelingsduur moet zo kort mogelijk zijn, is bij voorkeur niet langer dan 7 dagen en mag de 10 dagen niet overschrijden. Bij een langere behandelingsduur is het risico op oto- en nefrotoxiciteit toegenomen, evenals bij aanhoudend hoge top- en dalconcentratie, nierfunctiestoornis, eerder gebruik van aminoglycosiden, prematuren en neonaten. In deze gevallen zijn een goede hydratie (om het risico op nierbeschadiging te verminderen) en controle van de nierfunctie en het gehoor uitermate van belang.

Bij prematuren en neonaten is de nierfunctie nog onvolledig ontwikkeld, waardoor de halfwaardetijd van het geneesmiddel verlengd is.
Na te streven spiegels (NVZA TDM Amikacine)
Topspiegel: 15-30 mg/l
Dalspiegel: <5 mg/l

 

 

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Kruisresistentie en kruisovergevoeligheid met andere aminoglycosiden kunnen optreden.

Controleer vóór en dagelijks tijdens de therapie de nierfunctie (serumcreatinine, -ureum) en urine (op soortelijk gewicht, proteïnurie, aanwezigheid van cellen of cilinders). Wees uiterst voorzichtig bij gestoorde nierfunctie, dehydratie, hypovolemie, prematuren, neonaten, hoge leeftijd, nervus VIII-beschadiging en stoornissen van skeletspieren zoals myasthenia gravis en parkinsonisme. Let op! Bij latente nier- of nervus VIII-beschadiging door een eerdere behandeling met een nefro- of ototoxisch geneesmiddel, amikacine alleen op zeer dringende, strikte indicatie gebruiken. Om oto- en nefrotoxische bijwerkingen zoveel mogelijk te voorkomen, de behandelduur zo kort mogelijk houden; bovendien voor voldoende vochtopname zorgen.

De ototoxiciteit kan dagen tot weken na staken manifest worden; vestibulaire stoornissen zijn minder ernstig en worden grotendeels gecompenseerd. De ototoxiciteit veroorzaakt door aminoglycosiden (zoals amikacine) is gewoonlijk irreversibel. Het verdient daarom aanbeveling vóór, tijdens en 4–6 weken ná de behandeling audiometrische controle te verrichten; indien gehoorafname van hoge frequenties wordt vastgesteld of (draai)duizeligheid, oorsuizen of subjectief gehoorverlies optreedt, de toediening staken of de dosering aanpassen. De kans op gehoorschade neemt toe bij overschrijden van maximumdoses en van aanbevolen dal- en piekspiegels, bij eerder of gelijktijdig gebruik van ototoxische middelen en bij een verminderde nierfunctie.

De nefrotoxiciteit uit zich in schade aan de proximale tubuli; bij symptomen hiervan de dosering aanpassen of de toediening staken. De nierfunctie herstelt zich meestal geleidelijk na staken van de therapie (evt. ondersteunen met hemodialyse). Risicofactoren voor ernstige, eventueel acute nierinsufficiëntie zijn dehydratie, hypovolemie, hoge leeftijd, pre-existente nierinsufficiëntie, overschrijden van maximale (dag)doses en van dal- en piekspiegels of behandelduur en eerder of gelijktijdig gebruik van andere nefrotoxische middelen.

Aminoglycosiden worden snel en vrijwel volledig geabsorbeerd na lokale toediening tijdens operatieve ingrepen, behalve vanuit de blaas; na irrigatie (offlabel-toepassing) van zowel kleine als grote oppervlakken met oplossingen die een aminoglycoside bevatten, zijn irreversibele doofheid, nierfunctiestoornissen en overlijden door neuromusculaire blokkade gemeld. Na intravitreale toediening (offlabel-toepassing) is macula-infarcering gemeld, soms leidend tot permanent verlies van de visus.

Onderzoeksgegevens: De veiligheid van een langere behandeling (> 14 dagen) is niet vastgesteld.

 

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

Interacties aminoglycosiden algemeen:

Relevant:
Het effect van VKA's kan worden versterkt, waarschijnlijk door een verhoogde afbraak van stollingsfactoren gedurende de koortsperiode.

Het risico op nefrotoxiciteit is verhoogd bij combinatie met ciclosporine, cisplatine, tenofovir disoproxil en ataluren. Het risico op nefrotoxiciteit kan tot 4 weken na staken van cisplatine aanwezig zijn. Ataluren moet niet worden gebruikt tot 2 dagen na staken van het aminoglycoside.

Niet relevant:
Het risico op nefrotoxiciteit is verhoogd bij combinatie met amfotericine B.

Geen interactie:
In de literatuur is onvoldoende onderbouwing voor interactie met TNF-α-antagonisten, orale anticonceptiva, carboplatine of lisdiuretica.

Niet beoordeeld:
Het risico op nefrotoxiciteit kan toenemen bij combinatie met bepaalde cefalosporines, polymyxines, vancomycine en NSAID's. Er is een verminderde renale klaring van gentamicine en amikacine opgetreden bij combinatie met indometacine bij prematuren en bij combinatie met andere NSAID's.

Aminoglycosiden kunnen de neuromusculaire blokkade (vooral de ademhalingsdepressie) veroorzaakt door perifeer werkende spierrelaxantia versterken.

Neomycine kan bij orale toediening de absorptie van sommige andere farmaca (met name digoxine en fenoxymethylpenicilline) verminderen.

Bij combinatie met verschillende betalactam-antibiotica kan een synergistische werking optreden tegen bepaalde bacteriën, zoals Pseudomonas aeruginosa en Enterococcus faecalis.

Aminoglycosiden kunnen in vitro worden geïnactiveerd door bepaalde penicillines; in vivo is deze inactivering alleen gezien bij ernstige nierfunctiestoornis.

 

• ANTIMICROBIELE MIDDELEN VOOR SYSTEMISCH GEBRUIK
• ANTIBACTERIELE MIDDELEN VOOR SYSTEMISCH GEBRUIK

AMINOGLYCOSIDEN

Deze pagina geeft een overzicht van geneesmiddelen uit dezelfde ATC groep. Let op: Dit betekent niet per definitie dat deze middelen onderling uitwisselbaar zijn.

OVERIGE AMINOGLYCOSIDEN
	Gentamicine Gentamicine (generiek)	J01GB03
	Tobramycine Obracin, TOBI, Bramitob, TOBI Podhaler, Nebris Steri-Neb	J01GB01

Referenties

1. Hartwig NC, et al, Vademecum pediatrische antimicrobiele therapie, 2005
2. Wilhelm, B et al, Toegepaste farmokinetiek: Amikacin TDM, www.nvza.nl
3. Botha JH, et al, Determination of population pharmacokinetic parameters for amikacin in neonates using mixed-effect models, Eur J Clin Pharmacol, 1998, 53, 337-41
4. Bouffet E, et al, Once daily antibiotic regimen in paediatric oncology, Arch Dis Child, 1994, 70, 484-7
5. Forsyth NB, et al, A comparison of two amikacin dosing regimens in paediatric surgical patients, Ann Trop Paediatr, 1997, 17, 253-61
6. Guadalupe Vásquez-Mendoza M, et al, Efficacy and renal toxicity of one daily dose of amikacin versus conventional dosage regime, Am J Perinatol, 2007, 24, 141-6
7. Krivoy N, et al, Pharmacokinetic analysis of amikacin twice and single daily dosage in immunocompromised pediatric patients, Infection, 1998, 26, 396-8
8. Kotze A, et al, Once versus twice daily amikacin in neonates: prospective study on toxicity, J Paediatr Child Health, 1999, 35, 283-6
9. Langhendries JP, et al, Adaptation in neonatology of the once-daily concept of aminoglycoside administration: evaluation of a dosing chart for amikacin in an intensive care unit., Biol Neonate., 1998, 74, 351-62
10. Sherwin CM, et al, Individualised dosing of amikacin in neonates: a pharmacokinetic/pharmacodynamic analysis., Eur J Clin Pharmacol, 2009, 65, 705-13
11. Vogelstein B, et al, The pharmacokinetics of amikacin in children., J Pediatr., 1977, 91 (2), 333-9
12. Pacifici GM. , Clinical pharmacokinetics of aminoglycosides in the neonate: a review. , Eur J Clin Pharmacol., 2009, Apr:65(4), 419-27
13. Smits A et al., Prospective Evaluation of a Model-Based Dosing Regimen for Amikacin in Preterm and Term Neonates in Clinical Practice. , Antimicrob Agents Chemother. , 2015, Oct;59(10), 6344-6351
14. Sturkenboom MGG et al, Therapeutic drug monitoring: amikacine, www.tdm-monografie.org, 16-10-2014
15. Vucicevic K et al. , Pharmacokinetic variability of amikacin after once-daily and twice-daily dosing regimen in full-term neonates. , J Pharmacol Sci., 2014, 124(2), 138-43
16. Zorginstituut Nederland, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen), Geraadpleegd 21-5-2021
17. Informatorium Medicamentorum, Interacties, Geraadpleegd 24-8-2024

Wijzigingen

• 05 april 2022 09:05: Verduidelijking PK info obv studie Treluyer
• 30 oktober 2015 09:58: De wetenschappelijke literatuur over toepassing van amikacine bij kinderen is opnieuw beoordeeld. Dit heeft geleid tot wijziging van het doseeradvies voor premature neonaten.

Therapeutic Drug Monitoring

https://tdm-monografie.org/monografie/amikacine

Overdosering