Label dosisadvies Kinderformularium

Neonaten: Off-label
Kinderen:On-label

Toon SmPC tekst

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Eigenschappen

Kinetische gegevens

Na een gemiddelde, eenmalige IV dosis van 0.91-1 mg/kg aan premature (26-36 weken GA, 1-69 dagen PNA) en a terme neonaten zijn de volgende gemiddelde (range van gemiddelden of ± SE) farmacokinetische parameters gevonden (Peterson et al. 1980, Vert et al. 1982):

	Premature neonaat (26-36 weken GA, 1-69 dagen PNA)	A terme neonaat
n=	22	7
Cmax (mg/l)	4,9 ± 0,5 (dosis: 1 mg/kg)	-
t½ (uur)	19,9-26,8	13,4 ± 3,3
Cl (ml/kg/uur)	6,9-10,6	11,8 ± 3,5
Vd (l/kg)	0,20-0,24	0,52 ± 0,16

Doseringen

Overvulling en oedeem.

Oraal Prematuren, Zwangerschapsduur < 37 weken [6] [12] [14] [18] 0,5 - 1 mg/kg/dosis, zo nodig, max: 2 mg/kg/dag. a terme neonaat [6] [12] [14] [18] 0,5 - 1 mg/kg/dosis, zo nodig, max: 2 mg/kg/dag. 1 maand tot 18 jaar [1] [5] 1 - 4 mg/kg/dag in 2 - 4 doses. Advies inname/toediening: Nachtelijke piekdiurese kan vermeden worden door inname voor 17.00 uur. Maximale dosering bij chronische nierinsufficiëntie of proteïnurie: 12 mg/kg/dag Intraveneus Prematuren, Zwangerschapsduur < 37 weken [6] [14] [15] [16] [19] 0,05 - 2 mg/kg/dag, continu infuus. ALTERNATIEF: intermitterende toediening (conform orale toediening): 0,5-1 mg/kg/dosis, max 2 mg/kg/dag Intraveneuze dosis <2 mg/kg langzaam intraveneus inspuiten (5 minuten). Intraveneuze dosis >2 mg/kg infunderen over 30-60 minuten. a terme neonaat [6] [10] [15] [16] 0,05 - 2 mg/kg/dag, continu infuus, max: 5 mg/kg/dag. Bij ernstige therapieresistentie: max 12 mg/kg/dag  . ALTERNATIEF: intermitterende toediening (conform orale toediening): 0,5-1 mg/kg/dosis, max 2 mg/kg/dag Intraveneuze dosis <2 mg/kg langzaam intraveneus inspuiten (5 minuten). Intraveneuze dosis >2 mg/kg infunderen over 30-60 minuten.    1 maand tot 18 jaar [1] [7] [11] 1 - 2 mg/kg/dosis, zo nodig. Maximale dosering per gift: 4 mg/kg/dosis. ALTERNATIEF: Continue intraveneuze toediening: 2-4 mg/kg/dag (bij ernstige therapieresistentie max 12 mg/kg/dag) Intraveneuze dosis < 2 mg/kg langzaam intraveneus inspuiten (5 minuten). Intraveneuze dosis >2 mg/kg infunderen over 30-60 minuten.

Hypertensie
Oraal 1 maand tot 18 jaar [5] [8] 0,5 - 2 mg/kg/dag in 1 - 2 doses, max: 6 mg/kg/dag.

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

Aanpassingen als volgt:

GFR 50-80 ml/min/1.73 m2

Aanpassing is niet nodig

GFR 30-50 ml/min/1.73 m2

Aanpassing is niet nodig

GFR 10-30 ml/min/1.73 m2

Standaardstartdosering, zo nodig dosering verhogen op geleide van het effect

GFR < 10 ml/min/1.73 m2

Een algemeen advies kan niet worden gegeven.

Klinische gevolgen

Sterke diurese kan reversibele nierfunctievermindering geven. Een adequate vochttoevoer is noodzakelijk.

Bij Dialyse

Intermitterende hemodialyse, continue venoveneuze hemodialyse en -hemo(dia)filtratie, peritoneale dialyse: standaardstartdosering, zo nodig dosering verhogen op geleide van het effect.

• HARTVAATSTELSEL
• DIURETICA

'HIGH-CEILING' DIURETICA

SULFONAMIDEN
	Bumetanide Burinex	C03CA02

Bijwerkingen bij kinderen

Gehoorbeschadiging (bij langdurig gebruik), hypokaliëmie, hypomagnesiëmie. Dehydratie kan vooral bij kinderen leiden tot trombo-embolische processen of collaps.

In premature zuigelingen zijn calcificatie van de nieren en nierstenen gemeld.

Bijwerkingen algemeen

Zeer vaak (> 10%): dehydratie, hypovolemie (m.n. bij ouderen), verstoring van de elektrolytenbalans. Verhoogd serumcreatinine, verhoogd serumtriglyceriden. (Orthostatische) hypotensie.

Vaak (1-10%): hemoconcentratie. Hyponatriëmie, hypochloremie, hypokaliëmie. Leverencefalopathie (bij hepatocellulaire insufficiëntie). Verhoogd urinevolume, verhoogde waarden cholesterol. Verhoogd urinezuur in serum, evt. leidend tot jichtaanval.

Soms (0,1-1%): trombocytopenie. Gehooraandoeningen, zoals tinnitus (meestal tijdelijk, vnl. bij nierinsufficiëntie en hypoproteïnemie), doofheid (soms irreversibel). Misselijkheid. Jeuk, urticaria, huiduitslag, erythema multiforme, bulleuze dermatitis, pemfigoïd, exfoliatieve dermatitis, purpura, fotosensibilisatie. Verhoogde waarde ureum in serum, verlaging glucosetolerantie.

Zelden (0,01-0,1%): leukopenie, eosinofilie, beenmergdepressie. Anafylactische/anafylactoïde reactie, anafylactische shock. Paresthesieën, hyperosmolair coma. Asthenie, kramp. Vasculitis. Maag-darmklachten (braken, diarree, obstipatie, droge mond). Stevens-Johnsonsyndroom, toxische epidermale necrolyse, verergering/activering van lupus erythematodes. Tubulo-interstitiële nefritis. Koorts. Visusstoornis, wazig zicht. Slaperigheid, verwardheid.

Zeer zelden (< 0,01%): aplastische anemie, hemolytische anemie, agranulocytose. Cholestase, acute pancreatitis, transaminasewaarden verhoogd.

Verder zijn gemeld: hypocalciëmie, hypomagnesiëmie, metabole alkalose. Duizeligheid, flauw vallen (door hypotensie), hoofdpijn. Trombose. Acuut gegeneraliseerd pustuleus exantheem (AGEP), geneesmiddeluitslag met eosinofilie en systemische symptomen (DRESS), lichenoïde reacties. Acute urineretentie bij een gedeeltelijke urinewegverstopping, nefrocalcinose of nefrolithiase, of meer kans op het openblijven van de ductus arteriosus (bij 'infant respiratory distress syndrome') in prematuren, nierfalen. Pseudo-Bartter-syndroom. Bij injectie: pijn/reactie op de injectieplaats.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

• Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
• Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt

Meld hier

Contra-indicatie algemeen

• hypovolemie, dehydratie;
• anurie door nierinsufficiëntie;
• ernstige hypokaliëmie, ernstige hyponatriëmie;
• (pre–)comateuze toestand als gevolg van leverencefalopathie;
• overgevoeligheid voor sulfonamiden;
• tabletten 500 mg: glomerulaire filtratiesnelheid > 20 ml/mi

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Bij kinderen in het begin van de behandeling laag doseren om hypovolemie met circulatoire insufficiëntie door abrupte diurese te voorkomen. Combineren met spironolacton bij hypokaliëmie. Geen onderhoudstherapie bij neonaten (hypercalciurie) uitgezonderd bij cardiologische indicatie.

Intraveneuze toediening: Injectievloeistof is sterk alkalisch, continue toediening via een aparte lijn, niet samen met standaard IC medicatie. Cave ritmestoornissen, gebruik van digoxine of corticosteroiden.

Bij prematuren kunnen nefrocalcinose en nierstenen ontstaan; controle van de nierfunctie en een echo van de nieren is geïndiceerd. Bij prematuren met het 'respiratory distress syndrome' kan een behandeling met furosemide in de eerste levensweken de kans op een persisterende ductus arteriosus Botalli verhogen.

Bij pasgeborenen die langdurig met furosemide werden behandeld, werd osteoclastische botbeschadiging gevonden, vermoedelijk als gevolg van de verhoogde calciumuitscheiding met daaropvolgende hyperparathyreoïdie.

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen

nstelling van de behandeling bij oudere patiënten, bij hypoproteïnemie bijvoorbeeld samenhangend met het nefrotisch syndroom (toegenomen kans op ototoxiciteit), bij ernstig hartfalen en bij levercirrose met ascites dient bij voorkeur langzaam, onder zorgvuldige controle én in de kliniek plaats te vinden. Verder voorzichtig zijn bij hypotensie, ernstig hartfalen, significante stenose van de kransaders of cerebrale bloedvaten, gestoorde leverfunctie, progressieve nierinsufficiëntie (hepato-renaal syndroom), hyperurikemie en bij jicht (in de anamnese).

Bij hypercalciëmie eerst een eventuele dehydratie corrigeren; tijdens de behandeling daarna met furosemide is eveneens een nauwkeurige vervanging van verloren vocht en elektrolyten noodzakelijk.

Patiënten met meer kans op radiocontrast-nefropathie vóór blootstelling aan radiocontrast intraveneus (re)hydrateren.

Serumelektrolyten controleren: Bij langdurige therapie, hoge dosering, digoxine gebruik, pre-existent leverlijden, diarree, braken, hyperhidrose, kaliumverlies door nierziekten of hyperaldosteronisme verdient het aanbeveling regelmatig de serumelektrolyten en het serumcreatinine te controleren en daarnaast hypovolemie, dehydratie, significante elektrolytverstoringen (m.n. hypokaliëmie) en zuur/baseverstoringen te corrigeren. Kaliumrijk dieet is aan te bevelen bij langdurig gebruik (aardappelen, bananen, tomaten, vruchtensappen, gedroogde vruchten, bloemkool, spinazie). Wees erop alert dat een verstoring in het elektrolytengehalte, m.n. hyponatriëmie, ook veroorzaakt kan worden door een hypervolemie.

Controleer regelmatig de nier- en leverfunctie bij langdurig gebruik of bij pre-existente nier- of leverfunctiestoornissen. Sterke diurese kan bij een gestoorde nierfunctie een (reversibele) nierfunctievermindering veroorzaken. Een adequate vochttoevoer is bij dergelijke patiënten noodzakelijk.

De klachten van een gedeeltelijke urinewegobstructie kunnen verergeren en acute urineretentie kan optreden.

Bij bestaande of latente diabetes mellitus is in het begin van de therapie regelmatig controle van de bloedglucosewaarden vereist.

Een verhoging van het serumcholesterol- en/of serumtriglyceridengehalte is mogelijk en keert bij voortzetting van de behandeling meestal binnen 6 maanden terug op het normale niveau.

Een bestaande metabole alkalose kan verergeren.

Furosemide 500 mg tabletten en het concentraat voor injectie alleen gebruiken bij een duidelijk verminderde GFR, vanwege het risico van overmatig vloeistof- en elektrolytenverlies.

Hulpstoffen:

Wees voorzichtig met natrium (in de injectie-/infusievloeistof) bij een natriumarm dieet.
Propyleenglycol (in de drank) bij een nier- of leverfunctiestoornis alleen gebruiken als extra controle op achteruitgang plaatsvindt. Wees voorzichtig met propyleenglycol bij kinderen < 5 jaar, zeker in combinatie met andere middelen die propyleenglycol of ethanol bevatten.

Interacties

Relevant: het risico op nefrotoxiciteit door cisplatine kan worden verhoogd.

De plasmaconcentratie stijgt door Viekirax® in combinatie met dasabuvir.

Niet beoordeeld: fenytoïne en fenobarbital kunnen de werking van furosemide verminderen.

Bij combinatie met risperidon bij ouderen met dementie is een verhoogde mortaliteit gevonden; het mechanisme hiervan is niet vastgesteld, dehydratie was echter een risicofactor.

Bij combinatie met fluoxetine zijn enkele gevallen van onverwachte dood opgetreden; een causale relatie is niet vastgesteld, mogelijk speelt additie van hyponatriëmie een rol.

Galzuurbindende harsen kunnen de biologische beschikbaarheid verminderen.

Bij combinatie met terbutaline is het risico op hypokaliëmie verhoogd.

Interacties lisdiuretica algemeen: 

Relevant: NSAID's veroorzaken water- en zoutretentie, waardoor hartfalen kan optreden of verergeren. Dit effect kan al optreden binnen enkele dagen na start van het NSAID en is vooral van belang bij ernstig hartfalen. De combinatie wordt bij voorkeur vermeden; als dit niet mogelijk is, moet de nierfunctie worden gecontroleerd en te sterke ontwatering worden vermeden.

Er bestaat risico op plotselinge hypotensie wanneer een RAAS-remmer wordt toegevoegd aan therapie met een lisdiureticum; tevens kan nierinsufficiëntie optreden. Bij toevoeging aan een lisdiureticum moet de startdosering van de RAAS-remmer worden verlaagd; tijdelijk staken van het lisdiureticum is niet gewenst bij hartfalen.

De toxiciteit van lithium kan toenemen doordat de uitscheiding wordt geremd.

Gevaarlijke hypokaliëmie kan optreden bij combinatie met acetazolamide; bij voorkeur wordt ook een kaliumsparend diureticum of een kaliumzout toegevoegd.
Bij combinatie met ketanserine kunnen ernstige hartritmestoornissen optreden, het risico hierop is verhoogd bij hypokaliëmie.

Bij combinatie met carbamazepine of oxcarbazepine kan hyponatriëmie optreden.

De absorptie wordt verminderd door gelijktijdige inname met colestyramine. Het lisdiureticum moet ten minste 4 uur vóór colestyramine worden ingenomen.
Niet relevant: bij optreden van hypokaliëmie wordt de toxiciteit van digoxine versterkt.
Geen interactie: in de literatuur is onvoldoende onderbouwing voor interactie van lisdiuretica met aminoglycosiden.
Niet beoordeeld: bij optreden van hyperglykemie kan het effect van bloedglucoseverlagende middelen worden verminderd.
De werking van niet-depolariserende spierrelaxantia wordt versterkt.
Combinatie met corticosteroïden kan tot overmatig kaliumverlies leiden.

Referenties

1. Rademaker C.M.A. et al, Geneesmiddelen-Formularium voor Kinderen, 2007
2. ZorgInstituut Nederand, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen), Geraadpleegd 27 mei 2020
3. Informatorium Medicamentorum, (Interacties), Geraadpleegd 08 jan 2019
4. Heijden, van der AJ, Werkboek Kindernefrologie, VU Uitgeverij, 2010, 2e druk
5. Centrafarm BV, SmPC Furosemide (RVG 57091) 14-05-2020, www.geneesmiddeleninformatiebank.nl
6. Werkgroep Neonatale Farmacologie NVK sectie Neonatologie, Expert opinie, 28 maart 2018
7. Fresenius Kabi, SmPC Furosemide (RVG 34774) 18-12-2019, www.geneesmiddeleninformatiebank.nl
8. Lurbe, E. et al, European Society ofHypertension guidelines for the management of high blood pressure in children and adolescents, J Hypertens, 2016, 34 (1) , 1-34
9. Sanofi-Aventis, SmPC Lasix 40 mg Tbl. (12585), 10/2017
10. Karabayir, N., et al, Intravenous frusemide for transient tachypnoea of the newborn: a randomised controlled trial., J Paediatr Child Health, 2006, 42 (10), 640-2
11. Klinge, J. M., et al, Intermittent administration of furosemide versus continuous infusion in the postoperative management of children following open heart surgery., Intensive Care Med, 1997, 23 (6), 693-7
12. Mirochnick, M. H., et al, Furosemide pharmacokinetics in very low birth weight infants., J Pediatr, 1988, 112 (4), 653-7
13. Peterson, R. G., et al, Pharmacology of furosemide in the premature newborn infant, J Pediatr, 1980, 97 (1), 139-43
14. Stewart, A., et al, Intravenous or enteral loop diuretics for preterm infants with (or developing) chronic lung disease, Cochrane Database Syst Rev, 2011, (9), Cd001453
15. van der Vorst, M. M., et al, An exploratory study with an adaptive continuous intravenous furosemide regimen in neonates treated with extracorporeal membrane oxygenation, Crit Care, 2007, 11 (5), R111
16. van der Vorst, M. M., et al, Evaluation of furosemide regimens in neonates treated with extracorporeal membrane oxygenation, Crit Care, 2006, 10 (6), R168
17. Vert, P., et al, Pharmacokinetics of furosemide in neonates., Eur J Clin Pharmacol , 1982, 22(1), 39-45
18. Wiswell, T. E., et al, Effect of furosemide on the clinical course of transient tachypnea of the newborn, Pediatrics , 1985, 75 (5), 908-10
19. Yeh, T. F., et al, Early furosemide therapy in premature infants (less than or equal to 2000 gm) with respiratory distress syndrome: a randomized controlled trial, J Pediat, 1984, 105 (4), 603-9

Wijzigingen

• 13 april 2021 09:10: De beschikbare wetenschappelijke literatuur over de toepassing van furosemide bij neonaten is beoordeed. Dit heeft geleid tot de toevoeging van PK data. De dosering is niet gewijzigd, maar wel voorzien van referenties die het doseeradvies onderbouwen.
• 15 augustus 2018 12:14: PK data neonaten toegevoegd obv SmPC RVG 34774
• 15 augustus 2018 12:06: Waarschuwing en bijwerking toegevoegd tav toepassing bij premature zuigelingen op basis van SmPC Furosemide (RVG 34774) Fresenius Kabi
• 14 augustus 2018 17:25: Doseeradviezen voor overvulling en oedeem voor (premature) neonaten zijn toegevoegd obv expert opinie van de werkgroep neonatale farmacologie
• 14 augustus 2018 17:22: Doseeradviezen voor overvulling en oedeem voor (premature) neonaten zijn toegevoegd obv expert opinie van de werkgroep neonatale farmacologie
• 26 november 2015 16:27: De bronnen die ten grondslag liggen aan de furosemide monografie zijn opnieuw bekeken. Dit heeft geleid tot de reguliere update van rubrieken die gebaseerd zijn op het FK en IM.

Therapeutic Drug Monitoring

Overdosering