Verapamil

Stofnaam
Verapamil
Merknaam
ATC code
C08DA01
Doseringen
Nierfunctiestoornissen

Produkten, hulpstoffen, toediening en tekorten
Bijwerkingen
Contraindicaties
Waarschuwingen en voorzorgen

Interacties

Voor ouders op Apotheek.nl
Eigenschappen (PD/PK)

Registratiestatus
Middelen uit dezelfde ATC groep
Referenties
Versiebeheer

Eigenschappen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Calciumantagonist met fenylalkylaminestructuur. Klasse IV-antiaritmicum. Verapamil is een racemisch mengsel van R– en S–verapamil; deze zijn beide farmacologisch actief; S–verapamil is potenter dan R–verapamil. Het remt de langzame influx van Ca2+-ionen door de celmembraan van de contractiele en prikkelgeleidende cellen in het hart en van glad spierweefsel van coronaire en perifere arteriën, waardoor de contractie vermindert en een remmend effect op de sinusknoop en de AV-geleiding optreedt. Hierdoor neemt de coronaire doorbloeding toe en daalt de perifere arteriële weerstand. De zuurstofbehoefte van het myocard vermindert en de zuurstoftoevoer verbetert.

Farmacokinetiek bij kinderen

Na intraveneus doseren was de gemiddelde halfwaardetijd 9 uur en de gemiddelde klaring was 30 l/uur bij kinderen van 7 tot 19 jaar oud (gemiddelde leeftijd: 12 jaar)

Label dosisadvies Kinderformularium

Supraventriculaire tachycardie: On-label

Toon SmPC tekst Toon SmPC tekst

SmPC tekst

Supraventriculaire tachycardie:
Kinderen:
Oraal: 4-8 mg/kg/dag in 3 doses
Intraveneus: 0,1 mg/kg

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Injectievloeistof 2,5 mg/ml
Dragee (hydrochloride) 40 mg, 80 mg, 120 mg
Tablet (hydrochloride) 40 mg, 80 mg, 120 mg
Tablet (hydrochloride) MGA 120 mg, 180 mg, 240 mg

Overige info toediening/beschikbaarheid

Informatie over geneesmiddeltekorten

Doseringen

Ernstige therapie resistente supraventriculaire tachycardie
  • Intraveneus
    • 1 jaar tot 18 jaar
      [2] [9] [10]
      • 0,1 - 0,3 mg/kg/dosis, bolus in minimaal 2 minuten. Maximale dosering per gift: 10 mg/dosis. Eventueel na 30 minuten dosis herhalen mits patiënt hemodynamisch stabiel is..

      • Toepassing in overleg met kindercardioloog.
Hypertensie, profylaxe supraventriculaire tachycardie
  • Oraal
    • 2 jaar tot 18 jaar
      [11]
      • 3 - 8 mg/kg/dag in 3 doses. Max: 480 mg/dag.
Myoclone epilepsie (Dravet syndrome)
  • Oraal
    • 1 jaar tot 18 jaar
      [14] [15]
      • 1 - 1,5 mg/kg/dag in 3 doses.

      • De wetenschappelijke onderbouwing voor gebruik van verapamil bij myoclone epilepsie is zeer beperkt: In een case serie( n=2, 4 jaar en 14 jaar)van Iannetti (2010) is toepassing van verapamil bij kinderen effectief gebleken.De studie van Nicita (2014) liet gedeeltelijke respons zien bij 3 kinderen (een eeneiige tweeling van 4 jaar en een meisje van 8 jaar) met genetisch bepaald Dravet syndroom.

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

GFR ≥10 ml/min/1.73m2: aanpassing van de dosering is niet nodig.

GFR <10 ml/min/1.73m2: een algemeen advies kan niet worden gegeven.

Bijwerkingen bij kinderen

Hypotensie, longoedeem.

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Vaak (1–10%): (sinus)bradycardie, blokkering van de AV–geleiding (eerstegraads). Blozen, hypotensie. Hoofdpijn, duizeligheid. Obstipatie, misselijkheid. (Perifeer) oedeem.

Soms (0,1–1%): hartkloppingen, tachycardie, sinusarrest. Hartfalen, enkeloedeem, moeheid. Nervositeit. Braken, buikpijn, ileus. Tandvleeshyperplasie (reversibel na staken van de behandeling). Tremor, paresthesie. Erytromelalgie. Verlaagde glucosetolerantie.

Zelden (0,1-0,01%): AV-geleidingsstoornissen (tweede- of derdegraads), asystolie. Tinnitus. Slaperigheid. Hyperhidrose.

Zeer zelden (< 0,01%): spier- of gewrichtspijn, verergering van myasthenia gravis, syndroom van Lambert-Eaton of gevorderde Duchenne-spierdystrofie. Allergische huidreacties (erytheem, jeuk, urticaria), Stevens-Johnsonsyndroom. Hyperprolactinemie, galactorroe, gynaecomastie (bij ouderen vooral na langdurige behandeling). Erectiestoornis. Reversibele stijging van de transaminasen- en/of alkalische fosfatasespiegel (waarschijnlijk ten gevolge van een allergische hepatitis).

Verder zijn gemeld: overgevoeligheid, angio-oedeem, erythema multiforme, maculopapuleus exantheem, purpura, alopecia. Bronchospasme, dyspneu. Reversibele extrapiramidale symptomen, paralyse (na combinatie met colchicine), convulsies. Spierzwakte. Vertigo. Nierfalen. Hyperkaliëmie. Stijging van de prolactinespiegel.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

  • Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
  • Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt
Meld hier

Contra-indicatie algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

  • hartfalen;
  • cardiogene shock;
  • ernstige geleidingsstoornissen, zoals tweede- of derdegraads AV-blok;
  • sick-sinussyndroom;
  • episoden van atriumfibrilleren en -flutter bij aanwezigheid van een extra bypass (zoals bij bepaalde vormen van het Wolff-Parkinson-Whitesyndroom of Lown-Ganong-Levinesyndroom);
  • ernstige sinusbradycardie;
  • hypotensie;
  • gecompliceerd recent myocardinfarct.

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Cave decompensatio cordis en combinatie met beta-blokkeerders. Kan spiegel digoxine sterk verhogen. Bij intraveneuze toediening dient altijd calciumgluconaat als antagonist aanwezig te zijn.

Er zijn gevallen bekend van ernstige (fatale) hemodynamische bijwerkingen bij kinderen <1 jaar na iv toediening van verapamil.

De intraveneuzetoediening bij kinderen dient onder intensieve bewaking te geschieden en is vanwege de grote risico’s slechts verantwoord bij de behandeling van ernstig resistente supraventriculaire tachycardieën.

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Ter controle van het effect de bloeddruk meten vóór de volgende gift.

Bij verminderde lever- en nierfunctie zorgvuldig controleren en eventueel de dosering aanpassen.

Bij hypertrofische obstructieve cardiomyopathie kan het klinisch beeld verergeren.

Voorzichtig zijn bij ziekten waarbij de neuromusculaire transmissie is aangedaan (myasthenia gravis, Lambert–Eatonsyndroom, gevorderde vormen van de ziekte van Duchenne).

Nauwkeurige medische bewaking toepassen bij eerstegraads AV–blok, hypotensie, bradycardie, aanzienlijk verminderde leverfunctie.

I.v.-toediening mag uitsluitend plaatsvinden onder klinische observatie van de patiënt en controle van het ECG. Intraveneuze infusie komt alleen in aanmerking bij aritmieën; grote voorzichtigheid is geboden bij atriumfibrilleren of -flutter bij patiënten met het Wolff-Parkinson-Whitesyndroom wegens kans op het ontstaan van een hoge ventrikelfrequentie door versnelde anterograde geleiding via de anomale verbinding. Indien dit optreedt, cardioversie toepassen.

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

Verapamil is substraat voor CYP3A4, P-gp en OCT. Het remt CYP3A4, P-gp en OCT.

Relevant:
Afname verapamil: de concentratie daalt door fenobarbital, fenytoïne, hypericum en rifampicine.

Toename verapamil: de concentratie stijgt door cimetidine, HIV-proteaseremmers en krachtige CYP3A4-remmers, met als mogelijk gevolg daling van hartfrequentie en bloeddruk en AV-block. Bovendien kan de concentratie van claritromycine, erytromycine of saquinavir stijgen door verapamil.

Verapamil verhoogt de concentratie van: P-gp-remmers, en van alprazolam, atorvastatine, buspiron, carbamazepine, colchicine, bepaalde immunosuppressiva (ciclosporine, sirolimus, everolimus), ivabradine, midazolam, sirolimus, simvastatine, theofylline, venetoclax en voclosporine.

Overig effect: bij combinatie met een β-blokker kunnen de remmende werking op de atrioventriculaire geleiding en de antihypertensieve werking worden versterkt met als gevolg bradycardie, AV-block en hypotensie. De combinatie wordt in bepaalde gevallen bewust toegepast vanwege het synergistische effect, en wordt bij voorkeur (poli)klinisch ingesteld.

Acute hypotensie kan optreden bij combinatie van een niet-selectieve α1A-blokker (alfuzosine, doxazosine, terazosine) met verapamil. Dit geldt met name in het begin van de behandeling en bij start van een niet-selectieve α1A-blokker.

Niet relevant:
Afname verapamil: de Cmax en AUC van oraal toegediend verapamil kunnen afnemen door cisplatine, cyclofosfamide, procarbazine en vincristine.

Verapamil verhoogt de concentratie van: aliskiren, avatrombopag, doxorubicine, dutasteride, eletriptan, epirubicine, risperidon, rivaroxaban en umeclidinium.

Overig effect: bij combinatie met fluoxetine is oedeem gemeld.

Geen interactie:
In de literatuur is onvoldoende onderbouwing voor interactie met de selectieve α1A-blokkers silodosine en tamsulosine.

Niet beoordeeld:
Grapefruitsap kan de biologische beschikbaarheid verhogen door remming van CYP3A4. Gebruik van grapefruit(sap) wordt ontraden.

Interacties antiaritmica algemeen:

Relevant: antiaritmica klasse IA en III, en flecaïnide kunnen het QTc-interval verlengen en torsade de pointes is gemeld, het risico hierop is verhoogd bij combinatie met andere middelen waarbij torsade de pointes is gemeld. 

Niet beoordeeld: bij antiaritmica klasse IA en III kan het QTc-interval ook extra worden verlengd bij combinatie met middelen die hypokaliëmie kunnen veroorzaken (zoals amfotericine B intraveneus, corticosteroïden, thiazidediuretica en sommige laxantia).

SELECTIEVE CALCIUMANTAGONISTEN MET DIRECTE HART-EFFECTEN

Deze pagina geeft een overzicht van geneesmiddelen uit dezelfde ATC groep. Let op: Dit betekent niet per definitie dat deze middelen onderling uitwisselbaar zijn.

Referenties

  1. Till JA, et al, Supraventricular tachycardia: diagnosis and current acute management, Arch Dis Child, 1991 , May;66(5), 647-52
  2. Centrafarm Services BV, SPC Verapamil 2,5 mg/ml (RVG 56335) 05-04-2022, www.geneesmiddeleninformatiebank.nl
  3. Sandoz BV, SPC Verapamil tabletten (RVG 13536), www.cbg-meb.nl, Geraadpleegd 28 oktober 2010, http://db.cbg-meb.nl/IB-teksten/h13536.pdf
  4. Leitner RP, et al, Intravenous verapamil in the treatment of paroxysmal supraventricular tachycardia in children. , Aust Paediatr J. , 1983 , Mar;19(1), 40-4
  5. Soler-Soler J, et al, Effect of verapamil in infants with paroxysmal supraventricular tachycardia, Circulation, 1979 , May;59(5), 876-9
  6. Kleinman ME, et al, Pediatric advanced life support: 2010 American Heart Association Guidelines for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care., Pediatrics. , 2010 , Nov;126(5), e1361-99
  7. Lim SH, et al, Slow infusion of calcium channel blockers compared with intravenous adenosine in the emergency treatment of supraventricular tachycardia., Resuscitation. , 2009, May;80(5):, 523-8
  8. Porter CJ, et al, Verapamil: an effective calcium blocking agent for pediatric patients, Pediatrics., 1983 , May;71(5), 748-55
  9. Young GP, et al, Conversion of paroxysmal supraventricular tachycardia in a child with a slow verapamil infusion: case report and literature review, Am J Emerg Med. , 1991, Nov;9(6), 603-8
  10. Greco R, et al, Treatment of paroxysmal supraventricular tachycardia in infancy with digitalis, adenosine-5'-triphosphate, and verapamil: a comparative study, Circulation, 1982, Sep;66(3):, 504-8
  11. Flynn JT, et al, Calcium channel blockers: pharmacology and place in therapy of pediatric hypertension, Pediatr Nephrol, 2000 , Dec;15(3-4), 302-16
  12. Kugler JD, et al, Management of infants, children, and adolescents with paroxysmal supraventricular tachycardia, J Pediatr, 1996, Sep;129(3):, 324-38
  13. Piovan D, et al, Verapamil and norverapamil plasma levels in infants and children during chronic oral treatment, Ther Drug Monit, 1995 , Feb;17(1), 60-7
  14. Iannetti P, et al, Addition of verapamil in the treatment of severe myoclonic epilepsy in infancy, Epilepsy Res, 2009 , Jul;85(1), 89-95
  15. Nicita F, et al, Efficacy of verapamil as an adjunctive treatment in children with drug-resistant epilepsy: a pilot, Seizure, 2014, Jan;23(1), 36-40
  16. BGP Products, SmPC Isoptin SR tabletten met gereguleerde afgifte (RVG 15481) 30-9-2015, www.geneesmiddeleninformatiebank.nl
  17. ZorgInstituut Nederland, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen), Geraadpleegd 1-3-2024
  18. Informatorium Medicamentorum, Interacties, Geraadpleegd 1-3-2024

Wijzigingen

  • 19 december 2016 12:14: De beschikbare wetenschappelijke literatuur over de toepassing van verapamil bij kinderen is opnieuw beoordeeld. Dit heeft niet geleid tot een wijziging in het doseeradvies.

Therapeutic Drug Monitoring


Overdosering