Metamizol

Stofnaam
Metamizol
Merknaam
Dolamizol
ATC code
N02BB02
Doseringen
Nierfunctiestoornissen

Produkten, hulpstoffen, toediening en tekorten
Bijwerkingen
Contraindicaties
Waarschuwingen en voorzorgen

Interacties
Eigenschappen (PD/PK)

Registratiestatus
Middelen uit dezelfde ATC groep
Referenties
Versiebeheer

Eigenschappen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Metamizol (of dipyron of noraminofenazon of novamidazofen) is een NSAID; chemisch een pyrazolonderivaat. Het heeft een analgetische, antipyretische, spasmolytische en enigszins antiflogistische werking. Metamizol remt COX-1 en COX-2 en vermindert zo de prostaglandinesynthese in het perifere en centrale zenuwstelsel. De klinische effecten zijn vooral toe te schrijven aan de metaboliet 4-methylaminoantipyrine (4-MAA).

Farmacokinetiek bij kinderen

Farmacokinetische parameters van de belangrijkste actieve metaboliet 4-N-methylaminoantipyrine (MAA) en 4-aminoantipyrine (AA, actieve metaboliet in mindere mate) na een enkelvoudige intraveneuze dosis van 10 mg/kg metamizol. Gewijzigde tabel van Ziesenitz et al. 2019:

Leeftijd 3 - 23 maanden (n=6) 2 - 6 jaar (n=13)
  MAA AA MAA AA
Cmax (mg/L) , Mediaan + IQR 10,6 [8,3; 15,0] 0,8 [0,6; 0,9] 7,8 [6,5; 9,4] 0,6 [0,6; 1,0]
Tmax (uur) 1 2,0 [2,0; 3,3] 1 2,0 [2,0; 4,0]
T1/2 (uur) Mediaan + IQR 2,4 [1,7; 3,9] - 2,0 [1,9; 3,1] -

IQR: Interquartiele range

Kinderen vertonen een snellere eliminatie van metabolieten dan volwassenen [SmPC Novalgin Injection Solution 02/2022].

Label dosisadvies Kinderformularium

On-label

Toon SmPC tekst Toon SmPC tekst

SmPC tekst

Kortdurende behandeling van hevige pijn en koorts waarbij andere analgetica onvoldoende effect hebben of gecontraïndiceerd zijn:
1 -10 jaar
bij pijn 8-16 mg/kg lich.gewicht per keer en bij koorts 10 mg/kg lich.gewicht per keer.
10-14 jaar
32-53 kg: 250-500 mg per keer en max. 2 g per dag
> 15 jaar
1000 mg

 

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Tablet 250 mg, 500mg
Injvlst 500 mg/ml

Overige info toediening/beschikbaarheid

Informatie over geneesmiddeltekorten

Doseringen

Kortdurend gebruik bij hevige pijn en koorts als andere behandelingen gecontra-indiceerd zijn of- bij koorts- wanneer deze onvoldoende effect hebben gehad
  • Oraal
    • 3 maanden tot 18 jaar
      [1] [4]
      • 8 - 16 mg/kg/dosis, zo nodig 4 x daags. Max: 4.000 mg/dag. Maximale dosering per gift: 1.000 mg/dosis.
  • Intraveneus
    • 3 maanden tot 18 jaar
      [3]
      • 8 - 16 mg/kg/dosis, zo nodig max 4 x daags. Max: 4.000 mg/dag. Maximale dosering per gift: 1.000 mg/dosis.

      • Bij kinderen ≥ 15 jaar en ≥ 53 kg:
        - maximale dosis per gift: 2500 mg/dosis
        - maximale dagdosis: 5000 mg/dag

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

Er zijn geen gegevens bekend over doseeraanpassing bij nierfunctiestoornissen.

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Vaak (1-10%): huiduitslag.

Soms (0,1-1%): reacties op de injectieplaats. Flebitis.

Zelden (0,01-0,1%): anafylactische of anafylactoïde reacties, mogelijk fatale anafylactische shock. Matig-ernstige reacties zijn jeuk, branderig gevoel, roodheid, urticaria en zwelling, soms maag-darmklachten. Ernstige symptomen zijn hevig angio-oedeem, hevige bronchospasmen, dyspneu, aritmie, hypotensie, dood. Stevens-Johnsonsyndroom (SJS), toxische epidermale necrolyse (TEN), erythema multiforme, pemfigus vulgaris. Reversibele nierinsufficiëntie (oligurie, anurie, proteïnurie). Leukopenie.

Zeer zelden (< 0,01%): acute interstitiële nefritis. Aplastische anemie, agranulocytose, trombocytopenie, pancytopenie.

Verder zijn gemeld: hypotensie. Bronchospasmen. Kounissyndroom. Porfyrie. Misselijkheid, braken, irritatie van de maag, droge mond. Diaforese. Urticaria, erythema fixatum. Hemolytische anemie. Acute nierinsufficiëntie. Leverletsel zoals acute hepatitis, geelzucht of verhoogde leverenzymen.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

  • Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
  • Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt
Meld hier

Contra-indicatie algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

  • overgevoeligheid voor pyrazolonderivaten of pyrazolidinen;
  • voorgeschiedenis van een hevige allergische reactie die verband hield met inname van paracetamol, acetylsalicylzuur of een (ander) NSAID;
  • bloeddyscrasieën, incl. granulocytopenie (< 1500/mm3) of een episode van agranulocytose, ongeacht de achtergrond, in de voorgeschiedenis;
  • een verminderde beenmergfunctie of een verminderde hematopoëse;
  • ernstige leveraandoeningen zoals acute hepatische porfyrie;
  • aangeboren glucose-6-fosfaat-dehydrogenase(G6PD-)deficiëntie vanwege meer kans op hemolyse;
  • ernstig verminderde nierfunctie (creatinineklaring < 30 ml/min);
  • astmapatiënten met astma-aanvallen, urticaria of acute rinitis na gebruik van NSAID's en antirheumatica.

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

  • Alleen gebruiken bij de volgende indicaties:
    - Acute ernstige pijn na verwonding of operatie
    - Koliek
    - Tumorpijn
    - Andere acute of chronische ernstige pijn, wanneer andere therapeutische maatregelen ontoereikend of niet geïndiceerd zijn.
    - Hoge koorts die niet reageert op andere maatregelen.
  • Bloedbeeldcontroles, inclusief differentieel bloedbeeld vereist bij langdurige therapie.

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Parenterale toediening van metamizol gaat gepaard met meer kans op anafylactische reacties, met name bij:

patiënten met astma vooral in aanwezigheid van rinosinusitis en neuspoliepen;
chronische urticaria;
alcoholintolerantie;
overgevoeligheid voor kleurstoffen zoals tartrazine of conserveermiddelen zoals benzoaten.
Vermijd zoveel mogelijk gebruik van metamizol bij deze patiënten. Bij patiënten die overgevoelig zijn voor andere geneesmiddelen wordt een proeftest aanbevolen: stop de injectie na 0,1–0,2 ml en observeer de patiënt gedurende 1–2 minuten. Bij tekenen van anafylactische shock (jeuk, zweten, duizeligheid, stupor, misselijkheid, rood of bleek worden en ademnood) die al tijdens de injectie kunnen plaatsvinden, de behandeling staken.

Daling van de bloeddruk kan optreden, met name bij te snelle i.v.-toediening, bij patiënten met hypotensie, hypovolemie of dehydratie of bij patiënten met hemodynamische instabiliteit. Wees voorzichtig bij patiënten met een systolische bloeddruk < 100 mmHg.

Agranulocytose treedt zelden op, maar kan fataal zijn. Bij verschijnselen van agranulocytose (onverwachte achteruitgang van de patiënt, aanhoudende of terugkerende koorts, pijnlijke veranderingen in de slijmvliezen van mond en keel) of pancytopenie de behandeling staken en het bloedbeeld controleren. In geval van neutropenie (< 1500/mm3) geregeld bloedonderzoek verrichten tot de telling normaal is. Bij langdurig gebruik (> 1 week) regelmatig een compleet bloedbeeld uitvoeren, inclusief een differentiële telling van de witte bloedcellen.

Wees terughoudend bij een actief maag- of darmulcus; een lever- of nierfunctiestoornis (vertraagde eliminatie; laag doseren).

Staak de behandeling bij het optreden van verschijnselen van leverletsel; gevallen van acute hepatitis, die optrad enkele dagen tot een paar maanden na aanvang van de behandeling, zijn gemeld.

De urine kan rood kleuren door een ongevaarlijke metaboliet (rubazonzuur).

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

De metamizolmetaboliet 4-methylaminoantipyrine (MAA) activeert de Constitutive Androstane Receptor (CAR). Dit eiwit induceert de expressie van onder andere CYP2B6, CYP3A4 en CYP2C19.

Relevant:
Metamizol verlaagt de concentratie van: ciclosporine, efavirenz, methadon, midazolam, (es)omeprazol, sertraline, tacrolimus, valproïnezuur en anticonceptiva (combinatiepil); bij eenmalig gebruik metamizol is dit niet relevant.

Niet relevant:
Metamizol verlaagt de concentratie van: bupropion, flurbiprofen en metoprolol.

Interacties NSAIDS algemeen

De hieronder genoemde interacties zijn van toepassing op alle NSAID's, inclusief salicylaten in analgetische dosering (preparaten met meer dan 100 mg acetylsalicylzuur of carbasalaatcalcium per doseereenheid).

Relevant:
NSAID's versterken het effect van: VKA's; NSAID's verhogen het bloedingsrisico, maar dit komt niet altijd tot uiting in de INR. Bij sommige patiënten wordt ook de INR beïnvloed. Bij NSAID-gebruik tot 1 week is dit weinig relevant. NSAID's hebben bovendien een ulcerogeen effect. Bij gebruik van meer dan 3 g acetylsalicylzuur per dag kan acetylsalicylzuur de INR verhogen. NSAID's moeten zo min mogelijk worden voorgeschreven aan patiënten die VKA's gebruiken. Fenylbutazon en piroxicam (uitzondering bij spondylitis ankylopoetica) en acetylsalicylzuur in een analgetische dosering zijn gecontraïndiceerd. Maagprotectie moet worden overwogen (zie de rubriek Bijwerkingen).

NSAID's versterken ook het effect van DOAC's (direct werkende orale anticoagulantia), hierdoor neemt het bloedingsrisico toe. Maagprotectie moet worden overwogen (zie de rubriek Bijwerkingen).

De bloedingsneiging neemt toe bij combinatie met acalabrutinib, ibrutinib of zanubrutinib.

Door toevoeging aan methotrexaat kan de methotrexaatconcentratie stijgen. Hierdoor kunnen ernstige bijwerkingen ontstaan, zeker bij hogere doseringen. Bij combinatie moeten de (neven)effecten van methotrexaat (bloedbeeld, ASAT, ALAT), alsmede de nierfunctie worden gemonitord. Bij 'high dose' methotrexaat moet tevens de methotrexaatconcentratie worden gevolgd.

De nefrotoxiciteit van ciclosporine kan worden versterkt. De nierfunctie moet worden gecontroleerd.

Door toevoeging aan lithium kan de concentratie van lithium stijgen.

NSAID's verminderen het effect van: diuretica, RAAS-remmers, β-blokkers; NSAID's veroorzaken water- en zoutretentie. Door de verminderde werking kan hartfalen kan manifest worden of verergeren. Dit effect kan al optreden binnen enkele dagen na start van het NSAID en is vooral van belang bij ernstig hartfalen. De combinatie wordt bij voorkeur vermeden; als dit niet mogelijk is, moet de nierfunctie worden gecontroleerd en te sterke ontwatering worden vermeden.

Bij hypertensie kunnen NSAID's de antihypertensieve werking van de RAAS-remmer, het diureticum of de β-blokker verminderen, vooral bij nierfunctiestoornis. Bij NSAID-gebruik tot 2 weken is dit weinig relevant.

Overig effect: bij gebruik van een SSRI, duloxetine, trazodon, venlafaxine of een salicylaat in antitrombotische dosering (preparaten tot en met 100 mg acetylsalicylzuur of carbasalaatcalcium per doseereenheid) neemt het risico op een maagbloeding toe als tevens een NSAID wordt gebruikt.

Glucocorticoïden kunnen de ulcerogene werking van de NSAID's versterken. Het risico op een peptisch ulcus neemt toe bij hogere leeftijd, hogere doses en chronisch gebruik. Maagprotectie moet worden overwogen (zie de rubriek Bijwerkingen) in de hierboven genoemde gevallen.

Combinatie met desmopressine kan leiden tot waterintoxicatie en hyponatriëmie. Deze interactie geldt niet voor de coxibs.

Niet beoordeeld:
De digoxineconcentratie kan stijgen door indometacine en mogelijk ook door andere NSAID's.

Alcohol of combinatie van verschillende NSAID's kan het risico op een maagbloeding verhogen.

Gelijktijdig oculair gebruik van een corticosteroïd en oculair gebruik van een NSAID bij reeds bestaande hoornvliesontsteking verhoogt het risico op hoornvliescomplicaties.

OVERIGE ANALGETICA EN ANTIPYRETICA

Deze pagina geeft een overzicht van geneesmiddelen uit dezelfde ATC groep. Let op: Dit betekent niet per definitie dat deze middelen onderling uitwisselbaar zijn.

ACEETANILIDEDERIVATEN

Paracetamol

Perfalgan, Apotel, Ben-u-ron Paracetalgin, Paracet, Pinex.
N02BE01

Paracetamol + coffeine

Finimal, Witte kruis
N02BE51

Referenties

  1. Sanofi-Aventis, SmPC Novalgin® Filmtabletten (6196457.00.00), 03/2017
  2. Sanofi-Aventis, SmPC Novalgin® Zäpfchen für Erwachsene/ für Kinder (6196546.01.00/ 6196546.00.00), 03/2017
  3. Sanofi-Aventis, SmPC Novalgin® 1 g/ 2 g-Injektionslösung (6196457.00.03/ 6196457.01.03), 03/2017
  4. Sanofi-Aventis, SmPC Novalgin Tropfen (6196457.00.02), 03/2017
  5. Ziesenitz,VC. et al. , Dose evaluation of intravenous metamizole (dipyrone) in infants and children: a prospective population pharmacokinetic study., Eur J Clin Pharmacol, 2019, 75, 1491–1502
  6. Informatorium Medicamentorum, Interacties, Geraadpleegd 22-8-2024
  7. Zorginstituut Nederland, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen), Geraadpleegd 14 juli 2023

Wijzigingen

  • 21 december 2021 10:44: Aanpassing dosering obv SmPC

Therapeutic Drug Monitoring


Overdosering