Chloorhexidine

Stofnaam
Chloorhexidine
Merknaam
Chloraprep
ATC code
D08AC02
Doseringen
Nierfunctiestoornissen

Produkten, hulpstoffen, toediening en tekorten
Bijwerkingen
Contraindicaties
Waarschuwingen en voorzorgen

Interacties
Eigenschappen (PD/PK)

Registratiestatus
Middelen uit dezelfde ATC groep
Referenties
Versiebeheer

Eigenschappen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Chloorhexidinegluconaat is een kationisch biguanide. Het werkt bactericide door coagulatie van het cytoplasma en beschadiging van de celmembraan. Het heeft een breed werkingsspectrum tegen zowel Gram-positieve als Gram-negatieve bacteriën. Sommige species van Proteus en Pseudomonas zijn minder gevoelig. Het geeft een aanzienlijke reductie van residente en transiënte flora. Herhaald gebruik heeft een additief effect door de nawerking. Chloorhexidine bezit tevens enige werkzaamheid tegen virussen en schimmels. Het is niet werkzaam tegen sporen van bacteriën en schimmels en is vrijwel niet werkzaam tegen mycobacteriën. De werking wordt niet geneutraliseerd in de aanwezigheid van organisch materiaal (pus, bloed). Werkingsduur: ca. 6 tot 48 uur (door sterke hechting van chloorhexidine aan de huid).

Het werkingsmechanisme van alcoholen, zoals ethanol en isopropylalcohol, berust op de denaturatie van eiwitten. Alcoholen hebben een sterk bactericide, virucide en fungicide werking en werken optimaal bactericide in een concentratie van 60–90%. De werking op bacteriesporen is gering.

Bij ChloraPrep-oplossing zorgt de 70% isopropylalcohol voor de onmiddellijke doding van transiënte en residente micro-organismen op de hoornlaag; het chloorhexidinegluconaat hecht zich aan cellagen aan de oppervlakte van de epidermis en zorgt voor een residuele of persistente antimicrobiële activiteit, die de hergroei van micro-organismen voorkomt.

Farmacokinetiek bij kinderen

Na toepassing op de huid is de absorptie lager dan 0.01%, waarschijnlijk door de sterke binding aan eiwitten.

Label dosisadvies Kinderformularium

On-label

Toon SmPC tekst Toon SmPC tekst

SmPC tekst

Desinfectie van de huid (Chloraprep):
0-18 jaar: afhankelijk van te behandelen oppervlak:
5x8 cm: 0,67 ml
10x13 cm: 1.5 ml
15x15 cm: 3 ml
25x30 cm: 10,5 ml
50x50 cm: 26 ml

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Applicator 0,67 ml, 1,5 ml, 3 ml, 10,5 ml of 26 ml

Overige info toediening/beschikbaarheid

Informatie over geneesmiddeltekorten

Doseringen

Desinfectie van de huid
  • Cutaan
    • 0 jaar tot 18 jaar
      [1]

      • Chloraprep: opl. 20 mg/ml, in combinatie met isopropanol: huid inwrijven met behulp van applicator gedurende 30 sec.

      • Voorzichtigheid is geboden bij toepassing bij (premature) neonaten ivm optreden van chemische brandwonden.

    • Extreem prematuren Zwangerschapsduur < 27 weken
      [2] [3] [4]

      • Chloorhexidine 2 mg/ml zonder alcohol: aanbrengen rond navel en huid rond navel zo nodig gedurende de eerste 5 levensdagen.

        Ook bij kinderen met andere huidafwijkingen (epideriolysis bulosa, SSSS)

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

GFR ≥10 ml/min/1.73m2: aanpassing van de dosering is niet nodig.

GFR <10 ml/min/1.73m2: een algemeen advies kan niet worden gegeven.

Bijwerkingen bij kinderen

Chemische brandwonden bij (premature) pasgeborenen.

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Bijwerkingen treden in het algemeen pas op bij langdurig gebruik en/of bij gebruik op slijmvliezen of beschadigde huid, van de producten die niet op slijmvliezen mogen worden gebruikt.

Lokaal: gemeld zijn: huidirritatie, jeuk, vertraagde overgevoeligheid, (allergisch) contacteczeem, urticaria, huiduitslag, blaren of blaasjes, fotosensibilisatie. Chemische brandwonden bij pasgeborenen. Bij gebruik van een preparaat waarin alcohol zit tevens: droge en schrale huid, pijn bij aanwezigheid van kloven, erytheem en oedeem. Oogirritatie, pijn, hyperemie oog, verminderd zicht en oogletsel; zie ook de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.

Bij urethraal gebruik is alleen lokale irritatie gemeld.

Systemisch: gemeld zijn: overgevoeligheid, anafylactische reactie, anafylactische shock.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

  • Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
  • Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt
Meld hier

Contraindicaties bij kinderen

Oplossing 5-20 mg/ml in combinatie met isopropanol en oplossing 0.15 mg/ml in combinatie met cetrimide niet toepassen bij kinderen jonger dan 2 maanden vanwege het risico op chemische brandwonden.

Oplossing 20 mg/ml geïmpregneerde doek en oplossing 40 mg/ml niet toepassen bij te vroeg geboren baby's, baby's met een laag geboortegewicht, baby's jonger dan 2 maanden of baby's die fototherapie krijgen, niet gebruiken rond ogen, oren, mond, op open wonden of beschadigde huid, en niet gebruiken direct voorafgaand aan invasieve ingrepen.

 

Contra-indicatie algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

  • Voor de geïmpregneerde doek:vroeggeborenen, neonaten < 2 maanden, baby’s met een laag geboortegewicht of die fototherapie krijgen;
  • direct voorafgaand aan invasieve ingrepen (zoals venapunctie of lumbaalpunctie);
  • open wonden of beschadigde huid;
  • gebruik rond ogen, oren en mond;
  • Hibiscrub: allergie voor pinda's of soja.

 

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Het gebruik van alcoholische en waterige chloorhexidine oplossingen voor huiddesinfectie voorafgaand aan invasieve procedures hangt samen met chemische brandwonden bij pasgeborenen, m.n. bij prematuren (vooral bij een zwangerschapsduur < 32 weken) en in de eerste 2 weken na de geboorte.

Risico op sensibilisatie:
Niet gebruiken bij een voorgeschiedenis van een allergische reactie op chloorhexidine. Het risico op sensibilisatie is groter bij een beschadigde huid, jonge kinderen, toepassing op een groot huidoppervlak of als gevolg van onvoldoende postoperatieve reiniging van het operatiegebied.

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Douchen of scheren direct voor gebruik kan eventuele huidirritatie verergeren.

Niet gebruiken rond ogen, oren en mond aangezien dit tot ernstig of blijvend letsel kan leiden; bij eventueel contact direct grondig met water spoelen. Contact met zenuwweefsel, hersenweefsel, hersenvliezen of middenoor (vooral bij beschadigd trommelvlies) vermijden. Bij gebruik ter huiddesinfectie voorafgaand aan procedures waarbij risico bestaat op meningeale blootstelling, de huid laten drogen alvorens de naald in te brengen.

Chloraprep-oplossing voorzichtig aanbrengen. Wanneer de oplossing te krachtig wordt aangebracht op een erg tere of gevoelige huid, of als gebruik herhaald wordt, kan een plaatselijke huidreactie optreden, zoals roodheid, ontsteking, jeuk, een droge en/of schilferende huid en pijn. Bij de eerste tekenen van een dergelijke reactie, het aanbrengen staken. De kleurstof in getinte Chloraprep vervaagt langzaam. Indien nodig kan deze met zeep en water of alcohol worden verwijderd.

Anafylactische reacties tijdens anesthesie zijn gemeld na gebruik van chloorhexidine voor pre-operatieve desinfectie van het operatiegebied. Niet gebruiken bij een voorgeschiedenis van een allergische reactie op chloorhexidine. Symptomen van anafylactische reacties kunnen gemaskeerd zijn bij een verdoofde patiënt. Doordat een aanzienlijk deel van de huid bedekt is of de patiënt niet in staat is om vroege symptomen te communiceren. Als symptomen van een anafylactische reactie worden gedetecteerd tijdens de anesthesie, – bijvoorbeeld plotselinge daling van de bloeddruk, urticaria, angio-oedeem – overweeg dan een aan chloorhexidine gerelateerde allergische reactie. Bij vermoeden van een aan chloorhexidine gerelateerde allergische reactie tijdens anesthesie, het gebruik van alle producten die chloorhexidine bevatten, direct staken en producten verwijderen.

Chemische brandwonden hangen samen met het gebruik van alcoholische en waterige chloorhexidine-oplossingen voor huiddesinfectie voorafgaand aan invasieve procedures bij pasgeborenen, met name bij prematuren (vooral bij een zwangerschapsduur < 32 weken) en in de eerste 2 weken na de geboorte.

Vermijd ophoping: verwijder bij huiddesinfectie van het operatiegebied eventuele met chloorhexidine-oplossing doordrenkte materialen, doeken of kleding vóórdat tot de ingreep wordt overgegaan. Gebruik geen overmatige hoeveelheden en zorg dat de oplossing niet ophoopt, bv. in huidplooien en dat deze niet op lakens of ander materiaal in direct contact met de patiënt druppelt. Controleer bij aanbrengen van een occlusief verband of er geen overmatige hoeveelheid chloorhexidine aanwezig is. Vermijd langdurig contact tussen huid en alcoholische oplossingen.

Vertraagde overgevoeligheid inclusief allergisch contacteczeem zijn gemeld. Niet gebruiken bij een voorgeschiedenis van een allergische reactie op chloorhexidine. Het risico op sensibilisatie is groter bij een beschadigde huid, toepassing op een groot huidoppervlak of als gevolg van onvoldoende postoperatieve reiniging van het operatiegebied. Herblootstelling aan chloorhexidine via chirurgische of niet-chirurgische chloorhexidine-bevattende producten kan bijdragen aan vertraagde overgevoeligheidsreacties, zelfs na maanden. Verwijder achtergebleven hoeveelheden chloorhexidine postoperatief met fysiologisch zout voordat verbanden worden aangebracht.

Cathejell S catheterslijm: bij het verkeerd inbrengen van de katheter niet in de urethra doordrukken. Eventueel de gel alleen op de katheter aanbrengen of de urine supra-pubisch aflaten.

Na contact met linnengoed kunnen bij bleken met chloorbevattende middelen, bruine niet-verwijderbare vlekken ontstaan; dit is te voorkómen door te bleken met perboraat.

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

Niet beoordeeld:
De werking wordt verminderd door zepen en anorganische ionen.

DESINFECTANTIA

Deze pagina geeft een overzicht van geneesmiddelen uit dezelfde ATC groep. Let op: Dit betekent niet per definitie dat deze middelen onderling uitwisselbaar zijn.

Referenties

  1. Becton Dickinson France, SmPC Chloraprep (RVG 110531) 03-01-2019, www.geneesmiddeleninformatiebank.nl
  2. Sankar MJ et al, Does skin cleansing with chlorhexidine affect skin condition, temperature and colonization in hospitalized preterm low birth weight infants?: a randomized clinical trial, J. Perinatol, 2009, Dec;29(12), 795-801
  3. Mullany LC et al, A randomized controlled trial of the impact of chlorhexidine skin cleansing on bacterial colonization of hospital-born infants in Nepal., Pediatr Infect Dis J., 2008, Jun;27(6), 505-11
  4. Watkins AM et al, Alcohol burns in the neonate, J Paediatr Child Health. , 1992, Aug;28(4), 306-8
  5. Informatorium Medicamentorum, Interacties, Geraadpleegd 22-10-2022
  6. ZorgInstituut Nederland, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, Contra-Indicaties, Bijwerkingen, Waarschuwingen en Voorzorgen), Geraadpleegd 22-10-2022

Wijzigingen

  • 28 juli 2016 08:56: NIEUW TOEGEVOEGD
  • 28 juli 2016 08:56: NIEUW TOEGEVOEGD

Therapeutic Drug Monitoring


Overdosering