Eigenschappen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Farmacokinetiek bij kinderen

Op basis van beperkte gegevens zijn de farmacokinetische parameters (AUC, Cmax en halfwaardetijd) van ketoconazol voor doses van 5 tot 10 mg/kg/dag, wat ongeveer overeenkomt met dagelijkse doses van 200-800 mg, vergelijkbaar bij kinderen en volwassenen.

Label dosisadvies Kinderformularium

On-label

Beschikbare toedieningsvormen/sterktes

Overige info toediening/beschikbaarheid

Informatie over geneesmiddeltekorten

Doseringen

Nierfunctiestoornissen bij kinderen > 3 maanden

GFR ≥10 ml/min/1.73m2: aanpassing van de dosering is niet nodig.

GFR <10 ml/min/1.73m2: een algemeen advies kan niet worden gegeven.

Hoewel er slechts beperkte gegevens beschikbaar zijn, verschilt de farmacokinetiek van Ketoconazol voor patiënten met nierinsufficiëntie niet significant van die van gezonde patiënten. Daarom wordt voor deze patiëntengroep geen specifieke dosisaanpassing aanbevolen. 

Bijwerkingen bij kinderen

De frequentie van hepatotoxiciteit zou hoger kunnen zijn bij adolescenten dan bij volwassenen. In de literatuur ontwikkelden twee van de 24 pediatrische patiënten die met ketoconazol werden behandeld ernstige hepatoxiciteit. [EPAR Ketoconazol ]

Bijwerkingen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Zeer vaak (> 10%): stijging van leverenzymwaarden.

Vaak (1-10%): bijnierschorsinsufficiëntie. Misselijkheid, braken, diarree, buikpijn. Huiduitslag, jeuk.

Soms (0,1-1%): allergische reacties (waaronder urticaria, anafylactoïde reacties, anafylactische shock en angio-oedeem). Hoofdpijn, duizeligheid, slaperigheid. Alopecia. Asthenie. Trombocytopenie.

Zelden (0,01-0,1%): ernstige hepatotoxiciteit, zoals geelzucht, hepatitis, levercirrose, levernecrose en leverfalen (soms fataal of met noodzaak tot levertransplantatie).

Zeer zelden (< 0,01%): koorts.

Verder zijn gemeld: slapeloosheid, nervositeit, verhoogde intracraniële druk, paresthesie. Alcoholintolerantie, anorexie, meer eetlust. Fotofobie. Neusbloeding. Droge mond, tongverkleuring, smaakstoornis, dyspepsie, flatulentie. Dermatitis, erytheem, erythema multiforma, xeroderma, fotosensibilisatie. Spierpijn, gewrichtspijn. Perifeer oedeem. Gynaecomastie, menstruatiestoornis, azoöspermie, erectiestoornis, tijdelijke afname van de testosteronspiegel. Malaise, opvliegers.

Meld bijwerkingen bij kinderen altijd bij Lareb

• Bij kinderen worden veel geneesmiddelen off-label gebruikt. Alle ervaringen zijn belangrijk om te melden om zo meer kennis te verzamelen en te delen
• Ook wanneer u niet zeker weet of de bijwerking echt door het geneesmiddel komt

Waarschuwingen en voorzorgen bij kinderen

Controleer de leverfunctie  nauwgezet (zie algemene waarschuwingen en voorzorgen)

Waarschuwingen en voorzorgen algemeen Bron: ZorgInstituut Nederland - Farmacotherapeutisch Kompas

Levertoxiciteit: Controleer vanwege het risico op ernstige levertoxiciteit de leverenzymen (ALAT, ASAT, γGT, AF) en bilirubine bij iedere patiënt nauwgezet; vóóraf aan de behandeling, wekelijks tijdens de eerste maand, daarna maandelijks de volgende 6 maanden; indien de dosis wordt verhoogd weer wekelijks gedurende 1 maand. Intensievere controle is noodzakelijk bij stijging van de leverenzymwaarden van < 3× de ULN; staak de behandeling blijvend bij een stijging van de leverenzymwaarden ≥ 3× ULN. Bij een stijging van de leverenzymen van < 3× de ULN de dosis met minimaal 200 mg/dag verminderen, of de behandeling tijdelijk staken (indien nodig substitutie met glucocorticoïd) totdat de bijwerking is verdwenen, bij herstart met een lagere dosis beginnen. Laat de patiënt zich direct melden bij het optreden van geelzucht, donkere urine, vermoeidheid, anorexie, misselijkheid en/of braken. Staak de behandeling bij het optreden van hepatotoxiciteit.

Bijnierschorsinsufficiëntie: Bepaal in het begin van de behandeling elke paar dagen/weken de hoeveelheid vrije cortisol in 24-uursurine en/of de cortisolspiegel, omdat als gevolg van een relatieve cortisoldeficiëntie bijnierschorsinsufficiëntie kan optreden. Zodra de werkzame dosis is vastgesteld en de cortisolspiegel dicht bij de streefwaarde ligt, kan de controle na elke 3-6 maanden plaatsvinden. Het is noodzakelijk patiënten te controleren op, en te waarschuwen voor, symptomen die met hypocortisolisme gepaard gaan, zoals zwakte, vermoeidheid, anorexie, misselijkheid, braken, hypotensie, hypoglykemie, hyponatriëmie en hyperkaliëmie. Bij het ontwikkelen van bijnierinsufficiëntie/hypocortisolisme de dosis met minimaal 200 mg/dag verminderen, of de behandeling tijdelijk staken (indien nodig substitutie met glucocorticoïd) totdat de bijwerking is verdwenen, bij herstart met een lagere dosis beginnen. Patiënten met tevens een substitutie-behandeling moet worden geleerd hoe zij de dosis glucocorticoïden kunnen aanpassen op momenten van stress.

In verband met de kans op QT-verlenging, wordt aanbevolen een ECG te maken: aan het begin én één week na start van de behandeling; daarna op klinische indicatie. Wees voorzichtig bij risicofactoren voor QT-verlenging zoals bradycardie, relevante hartziekte, hypokaliëmie, hypocalciëmie, hypomagnesiëmie, en comedicatie met geneesmiddelen die het QT-interval verlengen (zie rubriek Interacties).

Exacerbaties en ontwikkeling van ontstekings- of auto-immuunziekten zijn beschreven na remissie en behandeling met ketoconazol.

Interacties Bron: KNMP/Informatorium Medicamentorum

Ketoconazol remt CYP3A4 en P-gp, en is substraat voor CYP3A4.

Relevant:
Absorptie: antacida, lanthaancarbonaat, natriumwaterstofcarbonaat en secretieremmende middelen verlagen de absorptie door verhoging van de pH in de maag. Ketoconazol moet ten minste 2 uur vóór of 4 uur na een antacidum, lanthaancarbonaat of natriumwaterstofcarbonaat worden ingenomen; een andere optie is dat het antacidum tijdelijk wordt gestaakt. Bij secretieremmende middelen wordt aangeraden ketoconazol met een zure koolzuurhoudende frisdrank (zoals cola) in te nemen.

Afname ketoconazol: de concentratie daalt door bepaalde inductoren (carbamazepine, fenytoïne, rifabutine, rifampicine, efavirenz, etravirine, nevirapine). Bovendien kan door ketoconazol de concentratie van carbamazepine, efavirenz, nevirapine en rifabutine stijgen en de concentratie van rifampicine iets dalen.

Ketoconazol verhoogt de concentratie van: zie KNMP Kennisbank bij Interactielijsten, CYP3A4-remmers en bij P-gp-remmers, en van apixaban, aripiprazol, bosentan, buspiron, busulfan, cannabis, cannabidiol, elbasvir/grazoprevir, fesoterodine, isavuconazol, riociguat, rivaroxaban, tenofovir alafenamide en VKA's.

Overig effect: de concentratie van zowel HIV-proteaseremmers, cobicistat als ketoconazol kan stijgen (max. 200 mg ketoconazol 1x per dag).

De concentratie van ketoconazol kan dalen door lumacaftor. Daarnaast stijgt de concentratie van ivacaftor (in het combinatiepreparaat met lumacaftor, Orkambi®) tijdelijk in de eerste week.

Niet relevant:
Afname ketoconazol: de concentratie daalt door isoniazide.

Ketoconazol verhoogt de concentratie van: zie KNMP Kennisbank bij Interactielijsten, CYP3A4-remmers, en van abirateron, aliskiren, apremilast, bortezomib, cabazitaxel, ciclesonide, cyclofosfamide, dapoxetine, docetaxel, donepezil, fentanyl (intraveneus, oromucosaal, sublinguaal of nasaal toegediend), fingolimod, fluticason, ifosfamide, mirabegron, mirtazapine, nintedanib, olodaterol, paricalcitol, pomalidomide, prucalopride, repaglinide, roflumilast, silodosine, sulfonylureumderivaten, venlafaxine en vortioxetine.

Tretinoïne versnelt zijn eigen klaring, ketoconazol kan dit remmen.

Ketoconazol verhoogt de blootstelling aan monomethylauristatine E (MMAE), een component van brentuximab vedotin, enfortumab vedotin en polatuzumab vedotin.

Overig effect: het trombocytenaggregatieremmende effect van clopidogrel kan afnemen.

Geen interactie:
In de literatuur is onvoldoende onderbouwing voor interactie met een oraal anticonceptivum; verstoring van de pilcyclus (doorbraakbloeding) is gemeld.

Niet beoordeeld:
Ketoconazol remt de metabole klaring van methylprednisolon met ong. 45%. Tevens is vermindering van de klaring van prednisolon gemeld.

Voorzichtigheid is geboden bij combinatie met middelen die het QTc-interval verlengen, omdat bij ketoconazol verlenging van het QTc-interval is gemeld.

Gebruik van alcohol tijdens ketoconazoltherapie heeft in enkele gevallen een disulfiram-achtig effect tot gevolg gehad.

• SYSTEMISCHE HORMOONPREPARATEN, EXCL GESLACHTSHORMONEN
• CORTICOSTEROIDEN VOOR SYSTEMISCH GEBRUIK

ANTI-ADRENALE MIDDELEN

Deze pagina geeft een overzicht van geneesmiddelen uit dezelfde ATC groep. Let op: Dit betekent niet per definitie dat deze middelen onderling uitwisselbaar zijn.

Referenties

1. LABORATOIRE HRA PHARMA, SmPC, Ketoconazole HRA® 200 mg Tabletten (EU/1/14/965/001), 11/18
2. ZorgInstituut Nederland, Farmacotherapeutisch Kompas (Eigenschappen, bijwerkingen, waarschuwingen & voorzorgen, contra-indicaties), Geraadpleegd 12 sept 2023
3. Informatorium Medicamentorum, (Interacties, nierfunctiestoornissen), Geraadpleegd 12 sept 2023

Wijzigingen

• 13 oktober 2023 09:48: Nieuwe monografie obv SmPC

Therapeutic Drug Monitoring

Overdosering